Šifra Navaho

Radi se monoalfabetnoj supstituciji s tim da je umjesto engleskog upotrijebljen jezik Navaho indijanaca. Korištena je, tokom sukoba s Japanom u Drugom svjetskom ratu, od američke mornarice. Japanski kriptoanalitičari navodno nikada nisu mogli probiti šifru.

Ministarstvo za odbranu SAD-a je nakon napada na Pearl Harbor 1942. bila u potrazi za boljom šifrom, jer je japanska tajna služba postojeću već razotkrila. Problem je nastao time jer su mnogi japanski oficiri pohađali američke koledže i time poznavali dobro engleski jezik.

Philip Johnston, sin protestantskog misionara bio je u kontaktu s Navaho indijancima i upoznao njihov jezik. Uvjeren da japanski i njemački lingvisti ne poznaju jezik Navaho indijanaca Johnston je napravio poseban alfabet za šifriranje. Taj alfabet se bazirao na fonetskom izgovaranju jedne riječi (slovo po slovo). U početku američka mornarica nije htjela prihvatiti ovu ideju, no narednik James E. Jones je nakon referiranja Johnstona u kampu "Elliot" odlučio pokušati. Johnston i Jones su zaključili da je jedan relativno nepoznat jezik, poput jezika Navaho indijanaca, sigurniji od poznatog. Nakon sastanka Johnston je krenuo u potragu za dvojezičnim vezistima, za engleski i navaho jezik. Prvi trening je počeo u bazi u San Diegu, gdje su Navaho vezisti iako bez ikakve vojne obuke, zvanično uvršteni u 382. korpus američke mornarice.

Sam postupak je imao toliki stepen tajnosti da ga viši mornarički oficiri nisu uopšte poznavaliAko se npr. riječ P-a-c-i-f-i-c šifrira onda se svako slovo zamjeni pojedinačno s određenom riječi : pig-ant-cat-ice-fox-ice-cat (svinja-mrav-mačka-led-lisica-led-mačka) ove riječi se prevode na Navaho jezik.

Navaho jezik nije imao nazive za avione, podmornice itd. stoga su se morale uvesti posebne riječi kao zamjena :

Oko 420 Navaho vezista je obučeno u kampu za šifriranje. Predsjednik Nixon je 1971. nagradio veterane veziste. Japanska mornarica je navodno tek 70-tih godina, decenijama nakon kapitulacije, saznala da je ključ bio jezik Navaho indijanaca. Šifra nije tokom Drugog svjetskog rata, uprkos najsposobijim japanskim kriptoanalitičarima, nikada kompromitovana.

• Kriptoanaliza

• (en)Kompletna lista Navaho šifre na oficijelnoj historijskoj stranici američke mornarice NAVY Arhivirano 10. 1. 2014. na Wayback Machine učitano 20.01.2014
• (en)Intervju s Navaho vezistom Chester Nezom pristupljeno 9. 1. 2017