Трыялецкая культура — закаўказская (Грузія, Арменія) культура бронзавага веку (галоўным чынам першая палова 2 тыс.
да н.э.). Яна паўстала пасля Куро-Аракскай культуры. Названа ў гонар аднайменнай вобласці.
Трыялецкія курганы, па словах акадэміка Піятроўскага, «данеслі да нас аблічча старажытнай культуры, поўнай своеасаблівасці і небывалай дагэтуль варварскай пышнасці».
Культура адкрыта ў 1936—1940 і 1947 экспедыцыяй Дзяржаўнага музея Грузіі пад кіраўніцтвам Б. А. Куфціна.
Трыялецкая культура ўсталявана на падставе знаходкі найбагатых пахаванняў у групе вялікіх курганоў, у якіх былі багатыя пахаванні правадыроў (ямавыя, без'ямавыя, з «пахавальнымі заламі»). Вышыня курганоў дасягала 10-15 метраў, а дыяметр — каля 100 метраў.
У цэнтры аднаго кургана знаходзілася вялікая пахавальная зала, у якім былі рэшткі калясніцы, прытым вышыня некаторых залаў дасягала 6 метраў, а плошча — 150 кв. метраў.
Меркавана, пыл правадыроў змяшчаўся на калясніцы ў цэнтры кургана. Уздоўж сцен пахавальных залаў выяўлены буйныя гліняныя пасудзіны — глянцаваныя, з наразным і размаляваным арнаментам.
Выяўлены высокамастацкія вырабы з каштоўных металаў, што сведчаць пра высокі ўзровень мясцовай ювелірнай вытворчасці і пра сувязі з краінамі Пярэдней і Малой Азіі, або пра сувязі з носьбітамі Майкопскай культуры, якая была значна старэй і знаходзілася ў непасрэднай блізкасці.
Знакамітымі сталі наступныя артэфакты: залаты кубак і срэбны кубак (упрыгожаны двума рэльефнымі фрызамі — на ніжнім намалявана чарада аленяў, на верхнім складаная рытуальная сцэна).
Акадэмік Лордкіпанідзэ адносіў Трыялецкую культуру да другой паловы III тысячагоддзя — першай палове II тысячагоддзя і дзяліў усе курганы на тры групы:
Лічыцца, што гісторыя трыялецкай культуры мела ранні, бедэнскі храналагічны этап. Бедэнскія помнікі знаходзяцца ў Паўднёвай Грузіі. Але гіганцкія курганы тыпу Марткопі лічацца яшчэ ранейшымі.
Позны храналагічны этап завецца кіравакана-трыялецкім.
На тэрыторыі Заходняй Грузіі Трыялецкую культуру змяніла Калхідская культура.
Трыялецкая культура на Вікісховішчы |
This article uses material from the Wikipedia Беларуская article Трыялецкая культура, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Матэрыял даступны на ўмовах CC BY-SA 4.0, калі не пазначана іншае. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Беларуская (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.