Juan Carreño Miranda: Pintor asturianu (1614–1685)

Nacíu n'Avilés dientro d'una familia noble, nel añu 1625 llegó a Madrid col so padre, que yá taba vilbu. Casóse'l 2 de marzu de 1639 con María, la fía de Juan de Medina, pintor de Valladolid y íntimu amigu del so tíu Andrés.

En Madrid decidió deprender a pintar y a dibuxar, ingresando nel taller del pintor Pedro de las Cuevas.

Morrió'l 3 d'ochobre de 1685, y foi sepultáu, según los sos deseyos, nel conventu de San Xil (que yá nun esiste).

Na so actividá artística abarcó cuasi tolos campos, n'especial dedicóse a lo relixoso y al retratu, pero amestando una particularidá, la de pintor decorador al fresco y al temple, n'especial del mundu mitolóxicu.

L'estilu d'esti pintor avilesín encuádrase dientro del Barrocu, perteneciendo a les Escueles Inglesa y Española y tando llixeramente influyíu por Velázquez y Rubens, especialmente nos estudios llumínicos, y na utilización de dellos temes como'l retratu de la neñera Martínez Vallejo ("La Monstrua"), a la qu'inmortaliza vistida y desnuda.

 

Nos primeros años de profesión recibe importantes encargos pa ilesies y particulares, realizando obres como La Anunciación y Los Desposorios de Santa Catalina, de 1633; La Magdalena penitente, de 1654; San Sebastián, de 1656; y La fundación de la orden Trinitaria de 1666, toes elles influyíes pol dinamismu barrocu.

Supo recoyer con elegancia y psicoloxía los personaxes de la Corte madrilana, lo que-y valió pa ascender nella, y ser nomáu Ayuda de la Furriera en 1669, Pintor del Rey en setiembre de 1669, y n'estrencha competencia col so antiguu collaborador y amigu, Francisco Ricci, Pintor de Cámara, en 1671, lo qu'enfrió les hasta entóncenes bones rellaciones ente dambos. A partir d'esti puntu, la so obra vuélvese eminentemente retratista, sobresaliendo: El Duque de Pastrana y el de Pedro Potemkin. Asinamesmo, realizó xunto a Francisco Ricci, unos frescos de tema relixoso na bóveda del camarín de la Capiella de les Reliquies de la Virxe del Sagrariu, na Catedral de Toledo, unes pintures a la témpera, llueu repintaes al frescu na ilesia d'Atocha de Madrid, y unes pintures de la vida de San Isidro Llabrador na Capiella del mesmu Santu, na ilesia de San Andrés. Pero la obra mural de mayor sonadía d'ente les que fizo foi la decoración del Salón de los Espeyos del Alcázar, supervisada por Velázquez.

Desgraciadamente, al igual que col conxuntu de pintures al frescu y la témpera, d'asuntu mitolóxicu, y probablemente influyíu por Tiziano, n'opinión de Alfonso E. Pérez Sánchez, que realizaron xuntos pal Alcázar de Madrid, baxo la direición d'Angelo Michele Colonna y Agostino Mitelli, too esto desapaeció. Sobrevivió hasta güei, sicasí, el conxuntu de pintures que sobre la Vida de San Antonio, dambos realizaron pa la ilesia de San Antonio de los Alemanes (o los Portugueses) de Madrid.

Cuéntase que, pesie al so orixe noble, refugó, a diferencia de Velázquez, la dignidá de Caballeru de la Orde de Santiago coles siguientes pallabres, en lloga del Arte de la Pintura: "La pintura nun precisa honores. Pue dalos al mundu enteru". Antonio Palomino nel so Muséu Pictóricu, afalaga la so discreción, modestia y bon natural, siendo Carreño siempre cordial y amistosu nel so tratu con otros artistes de la época. A la so muerte, la so vilba, que-y sobrevivió, completó'l so testamentu con diversos llegaos pa dellos amigos y discípulos, qu'incluyíen a Francisco Ignacio Ruiz de la Iglesia, Pedro Ruiz González y Jerónimo Ezquerra.

De la so bayurosa obra de retratos esiste una gran muestra nel Muséu del Prado y una bona representación del so arte nel Muséu de Belles Artes d'Asturies. Sirviéndose del tipu de retratu oficial ellaboráu dende Antonio Mora nel sieglu XVI, y que foi evolucionando hasta'l XVII, ye dicir, un retratu austeru, solemne, de colores apagaes y fondu neutru y ensin alusiones esplícites a la dignidá del retratáu, nesta escuela de retratistes participaron tamién: Sánchez Coello, Sofonisba Anguissola y el propiu Velázquez.

 

 

 

• Sagrada Familia (1649)

Parroquia de San Martín, Madrid

• Magdalena penitente (1654)

Real Academia de Belles Artes, Madrid

• San Sebastián (1656)

Muséu del Prado

• Asunción de la Virgen (1657)

Muséu de Belles Artes de Bilbao

• Fundación de la Orden de los Trinitarios (1666)

Muséu del Louvre

• Martirio de San Bartolomé (1666)

Muéu Meadows, Dallas, Estaos Xuníos

• San Antonio de Padua en gloria (1665-1668)

Frescu, Bóveda de la ilesia de San Antonio de los Alemanes, Madrid.

• San Bernardo ante la Virgen (1668)

Muséu Parroquial de Pastrana, Guadalajara

• Marquesa de Santa Cruz (1665-1670)

Marqueses de Santa Cruz, Madrid

• Marqués de Santa Cruz (1665-1670)

Marqueses de Santa Cruz, Madrid

• Condesa de Monterrey (1665-1670)

Muséu Lázaro Galdiano, Madrid

• Carlos II a los 10 años (1671)

Muséu de Belles Artes d'Asturies, Uviéu

• Doña Mariana de Austria viuda (1669-1672)

Muséu del Prado

• Carlos II (1671-1673)

Muséu del Prado, Madrid

• Carlos II (1675)

Muséu del Prado

• Doña Mariana de Austria (1670-1675)

Muséu del Prado, Madrid

• Doña Mariana de Austria (1671-1675)

Muséu de Belles Artes de Vitoria

• Santa Ana enseñando a leer a la Virgen (1674-1678)

Muséu del Prado

• Festín de Herodes (1680)

Muséu del Prado

• Dama desconocida ¿Duquesa de Feria? (1675-1680)

Hospital Tavera, Toledo

• Bufón Francisco Bazán (1684-1685)

Muséu del Prado

• Carlos II (1685)

Muséu del Prado

• BARRETINI FERNÁNDEZ, J., Juan Carreño : Pintor de Cámara de Carlos II, Madrid, 1972.
• BERJANO ESCOBAR, D., El pintor don Juan Carreño de Miranda (1614-1685): Su vida y sus obras, Madrid, 1925.
• CASTAÑÓN, L., Pintores asturianos: I. Carreño, Oviedo, 1970.
• PALOMINO DE CASTRO Y VELASCO, A. A., Museo pictórico y escala óptica, Madrid, 1715-1724.
• PÉREZ SÁNCHEZ, A. E., Juan Carreño de Miranda (1614-1685), Avilés, 1985.
• PÉREZ SÁNCHEZ, A. E., Carreño, Rizi, Herrera y la pintura madrileña de su tiempo, Madrid, 1986.

•   Wiki Commons tien conteníu multimedia tocante a Juan Carreño Miranda.
• La coleición Gerstenmaier
• Summa Artis sobre Juan Carreño de Miranda