Theoderich Der Grosse

August">30. August 526 z Ravenna in Italie) isch en Herrscher vo de Oschtgote gsii.

Bi de Röömer het men em Flavius Theodoricus gseit, uf Gotisch isch dr Name Þiudareiks.

Der Theoderich chunt spöter i de middelalterliche Heldesaage vor. Sin traditionell Name ide Saag isch Dietrich vo Bern. Mit Bern isch dört d Stadt Verona gmeint, wo em Dietrich oder Theoderich sini Residänz gsi isch vo anne 490 bis 493. Als legändehafti Figur isch der alt Gotefürscht i di hochmittelalterlichi Literatur yggange, zum Biischpiil chunt er im Nibelungelied vor.

Noch de tütsche Heldesaag werd de Dietrîch von Berne, wo im nördliche Italie regiert, vo sim Onkel Ermenrîch vertribe und bliibt 30 Joor am Hof vom Hunnekönich Etzele. Sin troischte Biglaiter isch de Hildebrant. Usem Hildebrandslied isch aber z schlüüsse, as i de eltere Saag de Dietrich vom Ôtachar vertribe woren isch. Im End cheert de Dietrîch miteme Heer vom Etzele zrugg und bisigt sin Onkel i merere Schlachte. I de Edda spillt de Thjodrekr, i de altnordische Spoche Þjóðrekr gschribe, nu e Neberolle.

 

De Theoderich het wie de Ermanarich zum Gschlecht vo de Amaler ghört und isch de Soo vom Theodemir gsii. Syni Schwöschter het Amalafrid gheisse.

D Oschtgote sind Verbündeti vo Oschtrom gsi, und so isch de Prinz z Konstantinopel uufgwachse, won er gseh hät, wie en grosse Staat funkzioniert. Öppe 469 isch dr Theoderich uf Pannonie a d Donau zrugg zu sim Volch. Er isch e höche Offizier vo de oschtrömische Armee gsi, und er hät, beufträit vom Zenon, em Kaiser vo Byzanz, als oschtrömische Gäneral vo 488 aa Italie eroberet. Er isch zeerscht id Römerstadt Verona am Fuess vo den Alpe gange und hät deet es Schloss pouet. De Odoaker hät müese-n-uf Ravenna uf der Südsyte vo de Poebeni flüchte. De Dietrich hät dänn zwei Jaar lang Ravenna belageret, und er hät nach de «Rabeschlacht» vo anne 493, wo unentschide usgangen isch, en Vergliich mitem Odoaker uusghandlet, dänn hät er dee aber bimene gmeinsame Ässe, wo me de Friide hät welle fyre, äigehändig töödt; und jetz hät er sich zum König vo ganz Italie uufgschwunge. Vo deetenaa hät de Theoderich z Ravenna gwoont.

Es düütet vil druf hii, ass es em Theoderich glungen isch, e gueti Regierig z Italie durezsetze, wo die alti römischi Bevölkerig und die gotische Lüüt sicher näbenenand gläbt händ. Er hät praktisch als nöie Herrscher vo Weschtrom gulte. Und under iim isch au zimli Fride zwüsche de verschidene Religione gsi, und das trozdämm ass d Gote arianischi und d Römer z Italie kaddolischi Chrischte gsi sind und au Jude im Goterych gläbt händ. Imene Brief hät de König emol gschribe: «Was si glaube, chönne mer de Lüüt nid befäle; es cha ja nöd sy, ass öper an e Sach glaubt won er nid sälber wott.» Us de Zyt vom Theoderich isch e ganz e schöni und choschtbari Handschrift erhalte, wo d Bible i de gotische Sprooch drinn stoot, de berüemt Codex Argenteus, wo eis vo de allereltischte Schriftdokumänt von ere germanische Sprooch isch und wo hüt i de Unibiblioteeek z Uppsala liit. Ane 498 hät de König im Striit zwüsche de beide Päpscht Laurentius und Symmachus entschide, de Symmachus dörf das Ampt ha.

Als Verträter vom Amalrich, sim unmündige-n-Änkel, isch de Theoderich sid 511 au Herrscher vo de Weschtgote gsii.

 

Nach der Eroberig vo Italie sind d Franke underem Chlodwig I. die wichtigschte Gägner vo de Oschtgote gsii. Wo de Dietrich anne 526 gstorben isch, isch es mit den Oschtgote nidsi ggange: anne 535 hät de Justitian I. agfange ires Gebiet zruggeerobere, und im 553i, nach de Niderlaag vom Teja gäge de Eunuche-General Narses bi de Schlacht am «Milchbärg», em Mons Lactarius, isch s mit em Oschtgooteriich umme gsii.

Spöter händ d Langobarde z Norditalie gwoont und regiert, bis se im 773i dr Karl dr Grosse underwoorffe het.