1679: Joor

Politik

Holländische Chrieg / Nordische Chrieg

• Januar: Mit dr Jagd über s Kurische Haff macht dr Friedrich Wilhelm vo Brandeburg em Nordische Chrieg zwüsche Brandeburg-Pröisse und Schweede en Ändi.
• 5. Februar: Frankriich schliesst mit Schweede und em Häilige Römische Riich dr Friide vo Nimwegen ab, zum dr Französisch-Niiderländische Chrieg beände. S Elsass und Lothringe falle an Frankriich.
• 7. Februar: Gefecht bei Telschi
• 29. Juni: Im Frieden vo Saint-Germain verliert der Groossi Kurfürst Friedrich Wilhelm Vorpommere wider an d Schweede.
• 2. Oktober: D Friidensverdrääg vo Nimwegen beände dr Chriegszuestand zwüsche Schweede und de Niiderland.
• 26. Septämber: Dr Friide vo Lund widerhoolt s Abkomme vom Friide vo Fontainebleau, wo im Schonische Chrieg en Änd gmacht het.
• 25. Oktober: Dr Grooss Kurfürst, Friedrich Wilhelm vo Brandeburg, schliesst dr ghäimi Verdraag vo Saint-Germain-en-Laye mit Frankriich ab und verspricht din bi dr Waal vom römischßdütsche Kaiser si Stimm im Louis XIV. z gee.

Öiropa

• 15. Mai: Mit dr Exclusion Bill will s änglische Parlamänt dr spööter Köönig James II. wäge sim römisch-katholische Glaube vo dr änglische Droonfolg usschliesse. Dr Köönig Charles II. lööst dorum s Parlamänt uf.
• 26. Mai: Dr Maximilian II. Emanuel wird Kurfürst vo Bayre.
• 27. Mai: Dr änglisch Köönig Charles II. muess dr Habeas Corpus Act underschriibe, wo vorschribt, ass jeede wo festgnoo wird innerhalb vo drei Dääg eme Richder muess vorgfüert wärde und under käine Umständ daf ins Usland dransbordiert wärde.
• 17. Novämber: Dr Anselm Franz vo Ingelheim wird Erzbischof vo Mainz und eso au Kurfürst.

Asie

• Dr Constantine Phaulkon, wo spööter Kanzler vom Königriich Ayutthaya worde isch, wird Dolmetscher vom siamesische Köönig Narai.

Wüsseschaft und Technik

• Dr Edme Mariotte stellt si Gasgsetz uf, wo spööter as Boyle-Mariotte-Gsetz bekannt worde isch.
• Dr Robert Hooke formuliert d Grundgsetz vo dr Elastiziteet.
• Dr Denis Papin erfindet dr Dampfdruckkochtopf, e Schritt uf em Wääg zur Dampfmaschine.
• D Naturforschere Maria Sibylla Merian git iir zwäits Wärk Der Raupen wunderbare Verwandlung und sonderbare Blumennahrung uuse.

Katastroofe

 

Z Wien bricht e Pestepidemii us. D Legände vom Liebe Augustin entstoot. Zur Erinnerig wird e Pestsüüle baut.

• 05. Januar: Pietro Filippo Scarlatti, Soon vom Alessandro Scarlatti, en italiänische Komponist, Organist und Chorläiter († 1750)
• 18. Januar: Karl Wilhelm vo Baade-Durlach, Markgroof vo Baade, Gründer vo Karlsrue († 1738)
• 24. Januar: Christian Wolff, e bedütende dütsche Universalgleerte, Filosoof, Jurist und Mathematiker, äine vo de wichdigste Filosoofe zwüschen em Leibniz und em Kant († 1754)

Datum nit bekannt:

• Pietro Castrucci, italienische Komponischt

• 04. Dezember: Thomas Hobbes, englischer Philosoph (* 1588)