Wiki Bân-lâm-gú

Âng-hái sī Ìn-tō͘-iûⁿ ê 1-ê hái-oan, tiàm-tī A-chiu kap Hui-chiu kau-kài ê só͘-chāi. Thàng hái ê chhùi tī siōng lâm kak, keng-kòe Bab-el-Mandeb Hái-kiap sio-chiap Aden-oan. Í-pak sī Sinai Poàn-tó, Aqaba-oan, kap Suez-oan kiam Suez Ūn-hô. Âng-hái sī sè-kài siōng pak ê jia̍t-tài hái, lâm-pak iok-lio̍k 1900 km tn̂g, siōng khoah 300 km khah ke. Bīn-chek tāi-iok 450000 km². Hái-té pêng-kin ū 500 m chhim, tī tiong-ng hái-kau hit-tah-á siōng chhim 2500 m. Oá pak-hoāⁿ ê kok-ka ū Ai-ki̍p, Í-sek-lia̍t, Iok-tàn; sai-hoāⁿ ū Sudan kap Ai-ki̍p; tang-hoāⁿ ū Saud ê A-la-pek kap Yemen; lâm-hoāⁿ ū Djibouti, Eritrea, Somalia téng-kok. (Tha̍k choân-phiⁿ...)

• 2024 nî 4 goe̍h 3 ji̍t, thàu-chá 7 tiám 58 hun (UTC+8), Tâi-oân Hoa-liân-koān iân-hái hoat-seng tē-tāng (tô͘), Ritcher kui-mô͘ 7.2.
• 2022 nî 9 goe̍h 8 ji̍t, Eng-liân-ha̍p Ông-kok lú-ông Elizabeth 2-sè tī Balmoral Siâⁿ-pó kòe-sin.
• 2021 nî 5 goe̍h 17 ji̍t, Tâi-tiān Heng-ta̍t Hoat-tiān-chhiáng in-ūi hiâⁿ-sio hóe-tiáⁿ--ê module kò͘-chiòng, ki-cho͘ thêng-chí ūn-choán, sui-bóng tī 14 tiám guā tiō khue-ho̍k hoat-tiān, m̄-kú tī 19 tiám gōa hoat-tiā-liōng kan-ta 4 siâⁿ, ūi-tio̍h tiān-le̍k kiong-kip kap su-kiû pêng-hêng, tio̍h koh tī hit kang thêng-tiān.
• 2021 nî 5 goe̍h 15 ji̍t, Tâi-oân ê giâm-tiōng te̍k-sû thoân-jiám-sèng hì-iām pún-thó͘ khak-chím àn-lē ke 180 ê, chèng-hú soan-pò͘ Tâi-pak-chhī hām Sin-pak-chhī chìn-ji̍p tē 3 kip kéng-kài.
• 2021 nî 5 goe̍h 13 ji̍t, Tâi-tiān Heng-ta̍t Hoat-tiān-chhiáng in-ūi piàn-tiān-só͘ ì-gōa, tì-kàu choân Tâi-oân hun-khu lûn-liû thêng-tiān.

4 goe̍h 10 ji̍t:

• 1858 nî: Eng-kok Lûn-tun Westminster Sī-īⁿ ê Big Ben (siōng) ê cheng bīn chò hó.
• 1864 nî: Maximiliano 1-sè chiū-jīm Be̍k-se-ko hông-tè.
• 1919 nî: Be̍k-se-ko Kek-bēng ê léng-tō-jîn Emiliano Zapata tī Morelos Chiu ê Ciudad Ayala hū-kīn hō͘ àm-sat.
• 2010 nî: Smolensk khong-lān: Pho-lân chóng-thóng Lech Kaczyński chē ê Tu-154 hui-ki tī Lō͘-se-a Smolensk sit-sū.

Wiki sī 1-ê chū-iû lōe-iông ê bāng-lō· pek-kho-choân-su. I ê bo̍k-tek sī beh kiàn-li̍p 1 thò "chū-iû", bián-chîⁿ, to-gí ê pek-kho-choân-su. Wikipedia sī bāng-lō· téng siāng chē lâng sú-iōng ê 1-ê chham-khó sèng-chit ê bāng-chām; i ê chu-goân pêng-kin 1 ji̍t hông lia̍h 5-chheng-bān pái [1]. Tû-liáu thoân-thóng ê pek-kho-choân-su sû-tiâu í-gōa, iū-koh ū pau-koah tio̍h chú-iàu ê sin-bûn sū-kiāⁿ, lông-bîn-le̍k téng-téng ê lōe-iông.

Wiki Ki-kim-hōe chit-ê bô-tì-ì-beh-thàn-chîⁿ ê tan-ūi tī āu-piah chi-oān it-poaⁿ-sèng ê koán-lí kap chhau-chok. Lōe-iông hong-bīn oân-choân khai-hòng hō· chèng-lâng ha̍p-chok hoat-tián. Lōe-iông tōa-pō·-hūn sī sè-kài chē-chē kok ê jîn-sū tàu-tīn chhiâu--chhut-lâi ê kiat-kó. Chham-ka ê lâng chū-goān bô tēng-sî khai ka-kī ê sî-kan siá-chok, chè-tô·, siu-kái, chéng-lí, thó-lūn, soan-thoân chit-ê sū-kang.