pasanavalj taza ljavek a pasivik (taipingyang) aicu a tuvalu (ayain a tinuvaluan).
pinaljavakan izua siva a maretimaljimalji a kadjunangan nua sihu a tuvalu i tua ljavek. namasan vecekad tua hawaii katua australia. a i pasakacedas tua tukelau (Tokelau). a i pasakacedas a navalj tua samua (Samoa) katua walis katua vutuna (Wallis and Futuna). a i pasanavalj tua vidji (Fiji). a i pasaviri tua kiribati. a i pasakaledep a navalj tua kadjunangan nua santa cruz katua vanuatu. a i pasakaledep a viri tua nauru. mavan 10,507 aicu sinisupuan tua caucau nua tuvalu a vavecikan ka 2017 a caviljan. sasusuan aicu a 26 km² tua pasalavaan a pinaljavakan nua tuvalu a kadjunangan.
Tuvalu (kukka) | |
flag | |
vinecikan | |
Paketu nakukka | 《Tuvalu mo te Atua》 |
Kai | |
---|---|
kai nakukka | Tinuvaluan |
vecik nakukka | Rumazi |
sihu | |
vusam na mamazangiljan | Elizabeth II |
sihuciu | Enele Sosene Sopoaga |
lipuinciu | Date Chūichi kati Tadamori Ōshima |
kadjunangan | |
penuljat | 26 |
pana | |
Gini & HDI&GDP | |
Gini (2014) | |
HDI (2014) | |
GDP | 39000000 |
caucau | |
penuljat | 11,052 |
zuku | pulinisia |
katjaisangas a kaizuazua a caucau a pulinisiyan (Polynesians) imaza a kadjunangan nua tuvalu ka 3000 a qadjav a tjaisangas i caviljan. kasicuayan a tjaisangas a djinaljun na caucau se iyurupu (Europe), sipacacikel na caucau a pulinisiyan a varukur niamadju taza matjalialiaw a kadjunangan i pasaljavek imaza.
pasemalaw a kisanvenaruvarung tu sekaumaljan na caucau a pulinisiyan a kemasi tua samua (Samoa) katua tunga (Tonga) a pasakadjunangan na tuvalu imaza, tazua semekez tiamadju a makavarukur. saka kemasimaza tiamadju a vaik tua zumanga kadjunangan nua pulinisiyan i tua melanisiya (Melanesia) katua mikerunisiya (Micronesia) katjaivililj.
katjaisangas a mangetjez ti alevaru de mendana (Álvaro de Mendaña) a se spain (Spain) a rusansalimaliman tua makavarukur tu a pasaljavek i maza ka 1568 a caviljan, tazua kineljang nimadju tu izua kadjunangan nua nui (Nui) imaza.
sangasangasan a pinapungadan a kadjunangan nua eilis (Ellice's Island) taza kadjunangan nua vunavuti (Funafuti) ka 1819 a caviljan. sa siayaya ni aliksander (Alexander George Findlay) a rusanvenaruvarung tua ljaljavekan aicu a eilis tua matjasiva a kadjunangan katjaivililj. katjaivililj a qadjav a caviljan a kemasi tua 1850 a patje 1900 a caviljan, na kiljavarananga a "seminamalji a briten (Great Britain)" a paljavak tua kadjunangan nua eilis (Ellice) tu pasemalaw tua kuletjan niamadju i tua ljavek a pasivik, ayatua pinavecikan nau seminamalji a briten djermany (Germany).
pinaljavakan nua sihu a tuvalu a matjasiva a kadjunangan izua nanumanga (Nanumanga), niutaw (Niutao), niulakita (Niulakita), vunavuti (Funafuti), nanumiya (Nanumea), nui (Nui), nukuvetaw (Nukufetau), nukulaelae (Nukulaelae) katua vaitupu (Vaitupu).
taza vinaruvarungan a tja sinikeljang a sekaumaljan nua cuacau a tuvalu tu kaizuazua imaza i pasaljavek a pasivik katjaisangas a 3000 a caviljan. kinelialiaw a caucau a pulinisiya a makavarukur tu pacacikel tjaizua samua (Samoa), tunga (Tonga), katua zumanga a kadjunangan i tua ljavek imaza, tazua katjaisangasan a mangetjez a caucau se erop. patjara aicu a matjasiva a vuguvug, kinaizuan a alu a vuguvug nua caucau a tuvalu. manasika tja kineljang aza pinapungadan a tuvalu aza siaya tua kinateveteveljan a matjalu nua kai a tuvalu.
nua tuvalu a kuka a kinakaian aicu a kai a tuvalu katua kai a amilika. mamaw aicu a kai a tuvalu a sinikudan tua kinakaian a pulinisiyan, matu izua kai a hawai (Hawaiian), kai a mauri (Māori), kai a taitiyan (Tahitian), kai a rapa nui (Rapa Nui), Samoan katua Tongan. saka, siayaya aicu a kai a tuvalu namaya tua kinakaian nua qinaljan nua pulinisiyan i mikrunisiya (Micronesia) katua i pasaviri a vecekad tua melanisiya (Melanesia).
avan a sikiljavaran a kai a tuvalu nua masantalj a caucau i tuvalu. ljakua izuanga ta kai matu aza kai a gilebetis (Gilbertese) a sinikiljavaran nua caucau i nui (Nui). sinipaljavak nua sihu aicu a kai nua amilika i tuvalu. ljakua inika ljemita tua qadaw a sikiljavaran nua caucau aza kai nua amilika imaza.
kinacaquan nua caucau a 99% tua vinecikan nua kai i tuvalu (aicu a sasupuan nua i kacaviljan a 2002).
fakaseasea, fakanau katua fatele aicu a sinansenay a sinikudan nua caucau a tuvalu.
a qadjav a 8 km a kinalaruqan nua djalan izua i tuvalu. amin azua djalan a vunavuti (Funafuti) na sinan djalan kacaviljan a 2002. ljakua patjara zumanga a djalan, inianan a sinandjalan tucu. neka a djalan nua kisiya imaza i tuvalu.
amin aicu a puvarukuran a vunavuti (Funafuti) a namasantalj a ljaljevavavan tua varukur i tuvalu. sipacacikecikel aicu a gungkang a masandrusa. izua gungkang a nivagi a sikamasantjelulj (Nivaga III) katua gungkang a manuvulaw (Manu Folau). maqati tjen a makavavaw taicu a gungkang a drusa a pacacikel a kemasi tuvalu a suva (Suva), vidji (Fiji) katua vunavuti (Funafuti) a sema zuma a vuguvug (kadjunangan i vecekadan tua ljavek nua i tuvalu). pinapusaladj a sihu a tuvalu nua taiwan i kacaviljan a 2020, vineli aicu a pinaka muitiva (Moeiteava) a gungkang a tjatjevavavan nua sisan umaq.
amin aicu a puhikukiyan a vunavuti (Funafuti) a namasantalj a ljaljevavavan tua hikuki i tuvalu tucu. sipacacikelan izua makatjelulj a hikuki nua vidji kahikukian (Fiji Airways) a kemasi tua suva a patje vunavuti (Funafuti).
This article uses material from the Wikipedia Paiwan article Tuvalu, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). nu ika nu pinaljaluayan a pazazekatj tu izua maljiyan a djalan kipaputalji a pasazua ta CC BY-SA 4.0 a sinankakudan ta sipagaugauvan ta timitim a lisadayan na sapitj. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Paiwan (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.