Germania: Pàize de l'Eoröpa

A Germania a confinn-a a nòrd co-o mâ do Nòrd, a Danemarca e o mâ Baltego; a levante co-a Polònia e a Repubbrica Ceca; a sûd co l'Austria e a Svissëa e a ponente co-a Fransa, o Luscemburgo, o Belgio e i Paixi Basci.

Germania
(detàggi) (detàggi) (DE) Einigkeit und Recht und Freiheit Unitæ, giustìçia e libertæ
A Germània, indicâ in vèrde ciù scûo inte l'Unión Eoropêa, in favê.
Dæti aministratîvi
Nómme conplêto	Repùbrica Federâle de Germània
Nómme ofiçiâ	(DE) Bundesrepublik Deutschland
Léngoe ofiçiæ	Lengua tedesca
Âtre léngoe	Minorànse lengoìstiche riconosciûe
Capitâle	Berlìn  (3 769 491 ab. / 2019)
Polìtica
Fórma de govèrno	Repùbrica parlamentâre federâle
Prescidénte federâle	Frank-Walter Steinmeier
Cançelê federâle	Olaf Scholz
Proclamaçión	23 màzzo 1949
Intrâ inte l'ONU	18 seténbre 1973 (cómme Germània Òvest)
Intrâ inte l'UE	25 màrso 1957 (mènbro fondatô) (cómme Germània Òvest)
Superfìcce
Totâle	357 582 km² (64º)
% de ægoe	2,18%
Popolaçión
Totâle	83.995.966 ab. (17-04-2021) (19º)
Denscitæ	240 ab./km²
Tàscio de créscita	0,32% (2020)
Nómme di abitànti	Tedéschi
Giögrafîa
Continénte	Eoröpa
Fûzo oràrio	UTC+1 UTC+2 in oâ legâle
Economîa
Valûta	Œüro
PIL (nominâle)	4 000 386 milioìn de $ (2019) (4º)
PIL pro capite (nominâle)	48 264 $ (2018) (18º)
PIL (PPA)	4 356 353 milioìn de $ (2018) (5º)
PIL pro capite (PPA)	52 558 $ (2018) (17º)
ISU (2016)	0,926 (tànto âto) (4º)
Feconditæ	1,4 (2010)
Consùmmo energético	0,67 kWh/ab. anno
Vàrie
Codici ISO 3166	DE, DEU, 276
TLD	.de, .eu
Prefìsso tel.	+49
Sigla autom.	D
Inno naçionâ	Das Lied der Deutschen
Fèsta naçionâ	3 òtôbre
Evoluçión stòrica
Stâto precedénte	Germània Òvest  Germània Èst

A Germania a l'è unn-a repûbbrica federâ de sezze stati (dîti Bundesländer in tedesco). O pàize into passòu o l'êa formòu da diversci stati sovren co-a seu coltûa, religión e stöia, l'unificaçión a l'è stæta compìa into 1871.

A repûbbrica federâ de Germania a l'è parte de Nacioin Unïe, da NATO, do G8 e de l'Union Europea. A l'è a ciù popolôsa e economicamente fòrte naçión de l'Union Europea e a tèrsa naçion do móndo pe economia e pe esportaçión.

Stöia antiga e e tribù tedesche (100 aC – 300 dC)

O Sacro Impêo Roman e a Naçion Tedesca (843-1806)

O mæximo argoménto in detàggio: Sacro Impêo Roman.

Restauraçion e revoluçion (1814-71)

Segondo Impeo Tedesco (1871-1918)

Repubbrica de Weimar (1919-33)

Tèrso Reich (1933–45)

Divixoìn e reunificaçión (1945-90)

Da-a fin da segonda guæra mondiâ a Germania e a seu capitâ son stæte spartïe in te quattro zöne de ocupaçion. I settoi ocupæ da Fransa, Regno Unïo e Stati Unïi d'America se son unîi o 23 de Mazzo do 1949 pe formâ a Repubbrica Federâ de Germania, o settô ocupòu da l'Union de Repubbriche Soçialiste Sovietiche o l'à formòu a Repubbrica Democratega Tedesca o 7 de otôbre do 1949. I doî stati ean dîti a-e cûrte: Germania Ovest e Germania Est respettivamente. A Germania a l'é stæta riunîa a-i 3 de otôbre do 1990 apreuvo a-a chéita da Miâgia de Berlin into 1989.

 

A Germania a l'è divîza inte 16 stati:

•   Wiki Commons a contêgne di files in sce Germània

• (DE, EN, FR) Scîto ofiçiâ do govèrno, in sce bundesregierung.de. URL consultòu o 16 arvî 2022.
• (DE, EN, FR, AR, BG, ZH, DA, EL, IT, HR, NL, PL, PT, RO, RU, SR, ES, CS, TR) Scîto ofiçiâ do parlaménto, in sce bundestag.de. URL consultòu o 16 arvî 2022.
• (DE, EN) Scîto ofiçiâ do prescidénte, in sce bundespraesident.de. URL consultòu o 16 arvî 2022.
• (DE, EN, FR, ES) Scîto turìstico ofiçiâ, in sce germany.travel. URL consultòu o 16 arvî 2022.