Banglades: Pagilian idiay Abagatan nga Asia

Ti Banglades (/ˈbɑːŋɡlədɛʃ/, /ˌbɑːŋɡləˈdɛʃ/, /ˌbʌŋɡləˈdɛʃ/ ; Bengali: বাংলাদেশ, panangibalikas: [ˈbaŋlad̪eʃ] (dengngen)), opisial a ti Republika ti Tattao ti Banglades (গণপ্রজাতন্ত্রী বাংলাদেশ Gônoprojatontri Bangladesh), ket maysa a pagilian idiay Abagatan nga Asia. Daytoy ket saksakkawenna ti nalames a Delta Ganges-Brahmaputra, daytoy ket paset ti naipakasaritaan nga etno-linguistiko a rehion ti Bengal. Ti nagan aBanglades ket kaibuksilanna ti "Pagilian ti Bengal" iti opisial a pagsasao ti Bengal. Daytoy ket sanguenna ti Luek ti Bengal iti abagatan, ken bineddengan babaen ti India iti amianan, iti laud ken daya, ken ti pay Burma (Myanmar) iti abagatan a daya. Daytoy ket naisinsina babaen dagiti Himalaya a pagpagilian iti Nepal ken Bhutan babaen ti akikid a koridor Siliguri, ken adada iti heograpiko a kaarrubayan iti Tsina.

Republika ti Tattao ti Banglades গণপ্রজাতন্ত্রী বাংলাদেশ Gônoprojatontri Bangladesh
Wagayway
Nailian a kanta: Amar Shonar Bangla Nabalitokan a Banglak
Kapitolio ken kadakkelan a siudad	Dhaka 23°42′N 90°21′E / 23.700°N 90.350°E / 23.700; 90.350
Opisial a sasao	Bengali
Grupgrupo ti etniko (1998)	98% Bengali 2% dadduma pay
Nagan dagiti umili	Bangladeshi, Taga-Banglades
Gobierno	Unitario parlamentario a demokrasia
• Presidente	Zillur Rahman
• Kangrunaan Ministro	Sheikh Hasina
• Tagabitla	Abdul Hamid
• Pangulo ti Hustisia	Md. Muzammel Hossain
Lehislatura	Jatiya Sangsad
Panakawayawayas  manipud iti Pakistan
• Nairangarang	Marso 26, 1971
• Agdama a Batay-linteg	Nobiembre 4, 1972
Kalawa
• Dagup	147,570 km2 (56,980 sq mi) (Maika-94)
• Danum (%)	6.4
Populasion
• Karkulo idi 2011	142,319,000 (Maika-9)
• Densidad	964.42/km2 (2,497.8/sq mi) (Maika-9)
GDP (PPP)	Karkulo idi 2010
• Dagup	$258.608 bilion
• Tunggal maysa a tao	$1,572
GDP (nominal)	Karkulo idi 2010
• Dagup	$104.919 bilion
• Tunggal maysa a tao	$638
Gini (2010)	32.1 kalalainganna
HDI (2013)	0.558 kalalainganna · Maika-142
Kuarta	Taka (BDT)
Sona ti oras	UTC+6 (BST)
Pagmanehuan	kanigid
Kodigo ti panagtawag	880
TLD ti internet	.bd
Nasimpa a populasion, p.4, "Senso ti Populasion ti 2001, Immuna a reporta". Opisina dagiti Estadistika ti Banglades. Agosto 2001. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2011-08-23. Naala idi 2012-03-02.

Aglaon daytoy nga artikulo kadagiti teksto nga Indio. No awan ti maitutop a suporta ti panangiparang, mabalin a makitam dagiti maraka-ti-salusod, dagiti kahon, wenno dadduma pay a simbolo imbes a ti teksto nga Indio.

Dagiti agdama nga aldaw a pagbeddengan ti Banglades ket nabangon dagitoy idi las-ud ti Britaniko a pannakabingay ti Bengal idi 1947, idi ti rehion ket nagbalin a Daya a Bengal (kapasanna Daya a Pakistan), a paset i kabarbaro a naporma a pagilian iti Pakistan. Nupay kasta, daytoy ket naisina manipud iti Laud a Pakistan babaen ti gangani a 1,500 km (agarup a 900 mi) iti teritorio ti India. Gapu ti politikal a pannakaisinsina, dagiti etniko ken linguistiko a diskriminasion ken ekonomiko a panagbaybay-an babaen dagiti politiko nga agturturay a lumaud a payak, ti nadayeg a pannakariribok ket immad-adu ken nagited ti iyu-ugnar ti maysa a nailian a tignay ti sekular a kultura, a nangiturongan ti pannakairangarang ti wayawaya ken ti Pannakawaya a Gubat ti Banglades idi 1971. Kalpasan daytoy a gubat ken pannakawayawaya, ti baro nga estado ket nagib-ibtur ti kinapanglaw, bisin, politikal a riribuk ken dagiti milisia a kudeta. Ti pannkaisubli ti demokrasia idi 1991 ket sinarsaruno idi ti nakalma ken ekonomiko a panagrangrag-ay. Tatta nga aldaw, ti Banglades ket maysa a sekular, a unitario, a Batay-linteg a republika.

Ti Banglades ket maysa a parlamentario a demokrasia, nga adda iti nabutosan a parlamento a tinawtawagan ti Jatiyo Sangshad. Daytoy ti maikawalo a kaaduan ti populasion a pagilian ken adda ti maysa a kapusekan ti populasion iti lubong. Ti pagilian ket nailaslasin a kas maysa a Sumaruno a Sangapulo ket maysa nga ekonomia. Ti maysa a pionera iti rehional a pannakitignay idiay Abagatan nga Asia, ti Banglades ket maysa a nangibangon a kameng ti SAARC ken ti BIMSTEC. Daytoy ket kameng pay ti Mankomunidad, ti Di Nailinia a Tignay, ti OIC, ti Agrangrang-ay a 8 a Pagpagilian ken ti BIMSTEC.

Ti pagilian ket sunagsango kadagiti nadumaduma a nakaro a parikut, a mairaman ti kinapanglaw, binalitungeg, politikal a riribuk, adu unay a populasion ken pannakadangran ti panagbalbaliw iti klima. Nupay kasta, daytoy ket dinaydayaw babaen ti sangalubongan akomunidad para kadagiti adu a panagprogresona iti Pagsurotan ti Panagrang-ay ti Nagtagitaoan. Babaen kadagiti nadumaduma a naitunton a publiko ti Banglades ken dagiti sosial a programa nga inturungan ti NGO, ti pagilian ket rumangrang-ay kadagiti alagaden ti panagbiag ken ti kabayag ti panagbiag, a mangipakpatakder ti literasia ken panagikeddeng ti babbai, panagtengngel ti iyaadu ti populasion ken panagipatakder kadagiti inprastruktura ti panagaywan ti salun-at. Ti Banglades ket mapmapan pay iti napardas nga industrialisasion, nga adda ti sangalubongan a pannakikompetensia kadagiti industria kadagiti tela, panagaramid ti barko ken dagiti agas. Ti Dhaka ken Chittagong, dagiti kadakkelan a siudad ti pagilian, ket isu dagitoyen ti mangidurduron a puersa kadagiti agdama nga adu nga idadakkel.