Taelkunde

Taelkunde of linguustiek is de studie van de natuurlijke taelen om ze vervolhens te beschrieven zoan de mensen ze in de werkelijkeid hebruuk'n. Natuurlijke taelen zien taelen die an mensen op een natuurlijke wieze as moedertael verwurven èn en worn onderscheien van kunsttaelen. Taelkunde wor zo vee meuglijk afankelijk bestudeêrd van vakk'n as antropolohie en sociolohie, die an, omda'n ze ok te maeken èn bie de mens, di zo vee meuglijk los van staene. Taeluutieng'n worn deur de taelkunde beschouwt as hesproken uutieng'n, opebouwd uut teksen, woôr'n, zinn'n, klank'n en morfemen, dus is de taelkunde ok hericht op 't beschrieven van hesproken taelen.

Theoretische taelkunde omvat de volhende deelhebieden:

• Fonetiek, de studie van klank'n
• Fonolohie, de studie van klankwett'n
• Morfolohie, de studie van morfemen
• Syntaxis, de studie van de interne structuur van zinn'n en zinsdeêln
• Semantiek, de studie van betekenis

Toehepaste taelkunde omvat onder mier de prahmatiek.

Dit zien de belangriekste taelfemieljes:

• Abchazo-Adygeïsche taelen
• Afro-Aziatische taelen
• Algische taelen
• Altaïsche taelen
• Andes-Equatoriaele taelen
• Arawaktaelen
• Austroaziatische taelen
• Austronesische taelen
• Caribische taelen
• Chibchataelen
• Dravidische taelen
• Eskimo-Aleoetische taelen
• Indo-Europese taelen
• Irokese taelen
• Khoisan-taelen
• Mayataelen
• Mixe-Zoque-taelen
• Nach-Dagestaânse taelen
• Na-Dené-taelen
• Niger-Congotaelen
• Nilo-Saharaânse taelen
• Oeraâlse taelen
• Otomangue-taelen
• Papoeataelen
• Salishtaelen
• Sino-Tibetaânse taelen
• Siouan-Catawbantaelen
• Tai-Kadaitaelen
• Tsjoektsjo-Kamtsjadaâlse taelen
• Tupitaelen
• Uto-Azteekse taelen
• Yuma-Cochimí-taelen
• Zuud-Kaukasische taelen