ਹਾਈਡਰੋਜਨ
ਹਾਈਡਰੋਜਨ (ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ: Hydrogen) ਇੱਕ ਰਸਾਇਣਕ ਤੱਤ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਪ੍ਰਮਾਣੂ-ਅੰਕ 1 ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ H ਹੈ। ਆਮ ਤਾਪਮਾਨ ਅਤੇ ਦਬਾਅ ਤੇ ਹਾਈਡਰੋਜਨ ਇੱਕ ਬੇਰੰਗ, ਗੰਧਹੀਣ, ਅਧਾਤੀ, ਬੇਸੁਆਦਾ, ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਜਲਦੀ ਨਾਲ ਅੱਗ ਲੱਗਣ ਵਾਲਾ ਤੱਤ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਅਣੂਦਾਰ ਫ਼ਾਰਮੂਲਾ H2 ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਪ੍ਰਮਾਣੂ-ਭਾਰ 1.0079 4 amu ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਸਭ ਤੋਂ ਹਲਕਾ ਤੱਤ ਹੈ। ਹਾਈਡਰੋਜਨ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮਿਲਣ ਵਾਲਾ ਰਸਾਇਣਕ ਤੱਤ ਹੈ, ਅਤੇ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਦੇ ਪ੍ਰਮਾਣੂ-ਭਾਰ ਵਿੱਚੋਂ 75% ਹਾਈਡਰੋਜਨ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਖੋਜ ਹੈਨਰੀ ਕੇਵਨਡਿਸ਼ ਨੇ ਕੀਤੀ।
| ਹਾਈਡਰੋਜਨ | |||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1H | |||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||
| ਦਿੱਖ | |||||||||||||||||||||||||
ਰੰਗਹੀਨ ਗੈਸ ਪਲਾਜ਼ਾ ਅਵਸਥਾ 'ਚ ਬੈਂਗਣੀ ਰੰਗ  ਸਪੈਕਟਮ ਲਾਈਨ | |||||||||||||||||||||||||
| ਆਮ ਲੱਛਣ | |||||||||||||||||||||||||
| ਨਾਂ, ਨਿਸ਼ਾਨ, ਅੰਕ | ਹਾਈਡਰੋਜਨ, H, 1 | ||||||||||||||||||||||||
| ਉਚਾਰਨ | /ˈhaɪdrədʒən/ | ||||||||||||||||||||||||
| ਧਾਤ ਸ਼੍ਰੇਣੀ | diatomic nonmetal could be considered metalloid | ||||||||||||||||||||||||
| ਸਮੂਹ, ਪੀਰੀਅਡ, ਬਲਾਕ | 1, 1, s | ||||||||||||||||||||||||
| ਮਿਆਰੀ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਭਾਰ | (1.00784–1.00811) | ||||||||||||||||||||||||
| ਬਿਜਲਾਣੂ ਬਣਤਰ | 1s1 1 | ||||||||||||||||||||||||
| History | |||||||||||||||||||||||||
| ਖੋਜ | ਹੈਨਰੀ ਕੈਵਨਡਿਸ਼ (1766) | ||||||||||||||||||||||||
| ਇਸ ਵੱਲੋਂ ਨਾਂ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ | ਅੰਟੋਇਨੇ ਲਾਵੋਓਸਰ (1783) | ||||||||||||||||||||||||
| ਭੌਤਿਕੀ ਲੱਛਣ | |||||||||||||||||||||||||
| colorless | |||||||||||||||||||||||||
| ਅਵਸਥਾ | gas | ||||||||||||||||||||||||
| ਘਣਤਾ | (0 °C, 101.325 ਪਾਸਕਲ) 0.08988 g/L | ||||||||||||||||||||||||
| ਪਿ.ਦ. 'ਤੇ ਤਰਲ ਦਾ ਸੰਘਣਾਪਣ | 0.07 ਗ੍ਰਾਮ·ਸਮ−3 | ||||||||||||||||||||||||
| [[ਉਬਾਲ ਦਰਜਾ|ਉਃ ਦਃ] 'ਤੇ ਤਰਲ ਦਾ ਸੰਘਣਾਪਣ | 0.07099 ਗ੍ਰਾਮ·ਸਮ−3 | ||||||||||||||||||||||||
| ਪਿਘਲਣ ਦਰਜਾ | 13.99 K, −259.16 °C, −434.49 °F | ||||||||||||||||||||||||
| ਉਬਾਲ ਦਰਜਾ | 20.271 K, −252.879 °C, −423.182 °F | ||||||||||||||||||||||||
| ਤੀਹਰਾ ਦਰਜਾ | 13.8033 K (-259°C), 7.041 kPa | ||||||||||||||||||||||||
| ਨਾਜ਼ਕ ਦਰਜਾ | 32.938 K, 1.2858 MPa | ||||||||||||||||||||||||
| ਇਕਰੂਪਤਾ ਦੀ ਤਪਸ਼ | (H2) 0.117 kJ·mol−1 | ||||||||||||||||||||||||
| Heat of | (H2) 0.904 kJ·mol−1 | ||||||||||||||||||||||||
| Molar heat capacity | (H2) 28.836 J·mol−1·K−1 | ||||||||||||||||||||||||
| pressure | |||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||
| ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਲੱਛਣ | |||||||||||||||||||||||||
| ਆਕਸੀਕਰਨ ਅਵਸਥਾਵਾਂ | −1, +1 ((ਇਕ ਅੈਮਫੋਟੇਰਿਸਮ ਆਕਸਾਈਡ)) | ||||||||||||||||||||||||
| ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਨੈਗੇਟਿਵਟੀ | 2.20 (ਪੋਲਿੰਗ ਸਕੇਲ) | ||||||||||||||||||||||||
| energies | 1st: {{{ਪਹਿਲੀ ਆਇਓਨਾਈਜ਼ੇਸ਼ਨ ਊਰਜਾ}}} ਕਿਲੋਜੂਲ·ਮੋਲ−1 | ||||||||||||||||||||||||
| ਸਹਿ-ਸੰਯੋਜਕ ਅਰਧ-ਵਿਆਸ | 31±5 pm | ||||||||||||||||||||||||
| ਵਾਨ ਦਰ ਵਾਲਸ ਅਰਧ-ਵਿਆਸ | 120 pm | ||||||||||||||||||||||||
| ਨਿੱਕ-ਸੁੱਕ | |||||||||||||||||||||||||
| ਬਲੌਰੀ ਬਣਤਰ | hexagonal | ||||||||||||||||||||||||
| Magnetic ordering | ਪ੍ਰਤੀ ਚੁੰਬਕੀ | ||||||||||||||||||||||||
| ਤਾਪ ਚਾਲਕਤਾ | 0.1805 W·m−੧·K−੧ | ||||||||||||||||||||||||
| ਅਵਾਜ਼ ਦੀ ਗਤੀ | 1310 m·s−੧ | ||||||||||||||||||||||||
| CAS ਇੰਦਰਾਜ ਸੰਖਿਆ | 1333-74-0 | ||||||||||||||||||||||||
| ਸਭ ਤੋਂ ਸਥਿਰ ਆਈਸੋਟੋਪ | |||||||||||||||||||||||||
| Main article: ਹਾਈਡਰੋਜਨ ਦੇ ਆਇਸੋਟੋਪ | |||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||
ਉਤਪਤੀ
ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਦੀ ਮੂਲ ਰੂਪ ਉਤਪਤੀ ਪਾਣੀ ਤੋਂ ਹੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸੇ ਕਾਰਨ ਕਰਕੇ ਇਸਦਾ ਨਾਂ ਯੂਨਾਨੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਦੋ ਅੱਖਰਾਂ– ਹਾਈਡਰੋ ਮਤਲਬ ਪਾਣੀ ਤੇ ਜੀਨ ਮਤਲਬ ਪੈਦਾ ਹੋਣਾ; ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਸਦਾ ਪੂਰਾ ਮਤਲਬ ਪਾਣੀ ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਹੈ।
ਇਤਿਹਾਸ
ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ
ਭੌਤਿਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ
ਰਸਾਇਣਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ
ਨਿਰਮਾਣ
ਵਰਤੋਂ
ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ
- ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਪਰਔਕਸਾਈਡ
ਬਾਹਰੀ ਕੜੀਆਂ
- ਪਟਰੋਲ ਦੇ ਬੁਹਰਾਨ ਦਾ ਹੱਲ, ਹਾਈਡਰੋਜਨ ਨਾਲ ਚੱਲਣ ਵਾਲੀ ਕਾਰ ਬਣ ਗਈ Archived 2016-03-10 at the Wayback Machine.
- The Truth About Hydrogen; Popular Mechanics Archived 2007-05-22 at the Wayback Machine.
- Basic Hydrogen Calculations of Quantum Mechanics Archived 2006-06-12 at the Wayback Machine.
- National Hydrogen Association Archived 2009-03-12 at the Wayback Machine.
- Hydrogen phase diagram
- RIKEN Beam Science Laboratory, Japan — Heavy hydrogen research Archived 2007-08-03 at the Wayback Machine.
- Wavefunction of hydrogen
- Zinc Powder Will Drive your Hydrogen Car
This article uses material from the Wikipedia ਪੰਜਾਬੀ article ਹਾਈਡਰੋਜਨ, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). ਇਹ ਸਮੱਗਰੀ CC BY-SA 4.0 ਹੇਠ ਮੌਜੂਦ ਹੈ। ਅਜਿਹਾ ਨਾ ਹੋਣ ਉੱਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਦੱਸਿਆ ਜਾਵੇਗਾ। Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki ਪੰਜਾਬੀ (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.