उदजन
उदजन जसको मुल नाम उदजन थियो, एउटा रसायनिक तत्व हो । उदजन आवर्त सारणीको सबैभन्दा पहिलो तत्व हो जो सबैभन्दा हल्का पनि हुन्छ। ब्रह्माण्डमा (पृथ्वीमा होइन) यो सबैभन्दा प्रचुर मात्रामा पाइन्छ। ताराहरू तथा सूर्यको अधिकांश द्रव्यमान हायड्रोजनले बनाएको छ। यसको एउटा परमाणुमा एउटा प्राणु (प्रोटॉन), एउटा विद्युदणु हुन्छ। यस प्रकार यो सबैभन्दा सरल परमाणु पनि हो। प्रकृतिमा यो द्विआणविक ग्यासका रूपमा पाइन्छ जो वायुमण्डलका बाह्य परतको मुख्य संघटक हो। हालमा यसलाई वाहनहरूका ईंधनका रूपमा प्रयोग गर्नका लागि शोध कार्य भइरहेकाछ्न्।
 प्लाज्मा अवस्थामा प्याजी आभा | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 हाइड्रोजनको वर्णक्रमी रेखाहरु | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| सामान्य गुणहरू | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| नाम, संकेत | हाइड्रोजन, H | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| उच्चारण | /ˈhaɪdrədʒən/ HY-drə-jən | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| उपस्थिति | रङ छैन | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| पेरियोडिक टेबलमा हाइड्रोजन | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| आणविक संख्या | १ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| मानक आणविक भार | १.००८ (1.00784–1.00811) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| तत्वको श्रेणी | diatomic nonmetal, could be considered metalloid | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| समुह, ब्लक | group 1 (alkali metals), s-block | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| पेरियोड | period 1 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| इलेक्ट्रोन वितरण | १s१ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| प्रति सेल | १ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| भौतिक गुणहरू | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Color | रङ छैन | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| अवस्था | ग्यास | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| पग्लने विन्दु | १३.९९ K (−२५९.१६ °C, −४३३.४९ °F) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| उम्लने विन्दु | २०.२७१ K (−२५२.८७९ °C, −४२३.१८२ °F) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| घनत्व at stp (0 °C and 101.325 kPa) | ०.०८९८८ g·L−1 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| liquid, at m.p. | ०.०७ g·cm−3 (solid: 0.0763 g·cm−3) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| liquid, at b.p. | ०.०७०९९ g·cm−3 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ट्रिपल विन्दु | १३.८०३३ K, ७.०४१ kPa | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| क्रिटिकल विन्दु | ३२.९३८ K, १.२८५८ MPa | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| फ्युजनको ताप | (H२) ०.११७ kJ·mol−1 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Heat of vaporization | (H२) ०.९०४ kJ·mol−1 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| मोलार ताप क्षमता | (H2) २८.८३६ J·mol−1·K−1 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
vapor pressure
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| आणविक गुणहरू | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| अक्सिडेसन अवस्थाहरू | +१, −१ (उभयधर्मी अक्साइड) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| इलेक्ट्रो निगेटिभिटी | Pauling scale: २.२० | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ionization energies | 1st: १३१२.० kJ·mol−1 अभिव्यक्ति त्रुटि: अज्ञात विराम चिन्ह चरित्र "१"। | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| कोभ्यालेन्ट अर्धव्यास | ३१±५ pm | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| भ्यान डर वाल अर्धव्यास | १२० pm | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| विविध | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| क्रिस्टल बनावट | हेक्सागोनल [[File:हेक्सागोनल|50px|alt=हेक्सागोनल crystal structure for हाइड्रोजन]] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ध्वनीको गति | 1310 m·s−1 (gas, 27 °C) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| थर्मल कन्डक्टिभिटी | ०.१८०५ W·m−1·K−1 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Magnetic ordering | diamagnetic | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| CAS Registry Number | 1333-74-0 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| इतिहास | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| खोज | हेनरी काभेनडिश (१७६६) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Named by | Antoine Lavoisier (१७८३) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Most stable isotopes | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
प्रयोगशालामा हायड्रोजन बनाउने तरिका
प्रयोगशालामा उदजन ग्यास केहि धातुहरु जस्तै जस्ता/जिन्क, म्याग्नेसियम, फलाम आदिसँग फिक्का सल्फ्युरिक एसिड प्रतिक्रिया गराई तयार पार्न सकिन्छ।
प्रतिक्रियाहरूको सूची
संश्लेषण
मिथेन र पानीको वाष्प तताउंदा कार्बन मोनोऑक्साइडर हायड्रोजनको मिश्रण मिल्दछ
-
हायड्रोजनको इलेक्ट्रॉनिक ढांचा
यो पनि हेर्नुहोस्
| हाइड्रोजन • हेलियम • लिथियम • बेरिलियम • बोरोन • कार्बन • नाइट्रोजन • अक्सिजन • फ्लोरिन • नियोन • सोडियम • म्याग्नेसियम • एल्युमिनियम • सिलिकन • फोस्फरस • सल्फर • क्लोरिन • आर्गन • पोटासियम • क्याल्सियम • स्क्यान्डियम • टाइटानियम • भेनेडियम • क्रोमियम • म्याङ्गनिज • फलाम • कोबल्ट • निकेल • तामा • जस्ता • ग्यालियम • जर्मेनियम • आर्सेनिक • सेलेनियम • ब्रोमिन • क्रिप्टन • रुबिडियम • स्ट्रन्सियम • इट्रियम • जर्कोनियम • नियोबियम • मलिब्डेनम • टेक्निसियम • रुथेनियम • रोडियम • प्यालेडियम • चाँदी • क्याड्मियम • इन्डियम • राङ • एन्टिमोनी • टेलुरियम • आयोडिन • जेनन • सिजियम • बेरियम • ल्यान्थनम • सिरियम • प्रेजियोडिमियम • नियोडिमियम • प्रोमिथियम • समेरियम • युरोपियम • ग्याडोलिनियम • टर्बियम • डिस्प्रोजियम • होल्मियम • अर्बियम • थुलियम • इटर्बियम • लुटिशियम • ह्याफ्नियम • ट्यान्टलम • टङ्स्टेन • रिनियम • अज्मियम • इरिडियम • प्लेटिनम • सुन • पारो • थ्यालियम • सिसा • बिस्मथ • पलोनियम • एस्टटिन • रेडन • फ्रान्सियम • रेडियम • एक्टिनियम • थोरियम • प्रोट्याक्टिनियम • युरेनियम • नेप्ट्युनियम • प्लुटोनियम • एमरिशियम • क्युरियम • बर्क्लियम • क्यालिफोर्नियम • आइन्स्टाइनियम • फर्मियम • मेन्देलिभियम • नोबेलियम • लरेन्सियम • रदर्फोर्डियम • दुब्नियम • सिबोर्गियम • बोरियम • ह्यासियम • माइट्नेरियम • डार्मश्टाटियम • रेन्टगेनियम • उनुन्बियम • उनुन्ट्रियम • उनुन्क्वाडियम • उनुन्पेन्टियम • उनुन्हेक्सियम • उनुन्सेप्टियम • उनुनक्टियम |
सन्दर्भ सामग्री
रसायनिक गुणहरू
भौतिक गुणहरू
●उदजन ग्यास रङहिन, गन्धहिन र स्वादहिन हुन्छ।
●उदजन ग्यास हावा भन्दापनि हलुका हुन्छ।
●उदजन ग्यास पानीमा घुल्दैन।
यो पनि हेर्नुहोस्
- रसायन शास्त्र
- भौतिक शास्त्र
- जीव शास्त्र
This article uses material from the Wikipedia नेपाली article उदजन, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). सामाग्री CC BY-SA 4.0 अनुसार उपलब्ध छ, खुलाइएको अवस्था बाहेकको हकमा। Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki नेपाली (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.