Arabar: þjóðarbrot sem býr í íkjunum

Arabar eru fjölmennastir í Mið-Austurlöndum og Norður-Afríku. Flestir kenna þeir sig einnig við heimaland sitt og jafnvel héruð eða ættbálka. Þessi dreifða búseta og örar breytingar á seinni árum valda því að öll arabamenning er ekki steypt í nákvæmlega sama far. Trúarbrögð eru ekki heldur ótvírætt einkenni. Þótt stærstur hluti araba aðhyllist íslam, er kristni gömul í löndum þeirra en reyndar fækkar því fólki hlutfallslega.

Giskað er á, að fjöldi araba nemi samtals allt að 300 – 350 milljónum manna. En þeir eiga heima í mjög mörgum löndum, og nákvæma tölu er ómögulegt að reikna.

Orðið arabar finnst fyrst notað um hóp af fólki fyrir um þrjú þúsund árum. Ýmsar skýringar eru gefnar á upphaflegri merkingu, einkum hirðingjar í eyðimörkum.

Þáttaskil urðu í sögu araba snemma á sjöundu öld, þegar Múhameð hóf að kenna ný trúarbrögð, sem fengu mikinn hljómgrunn á meðal þeirra. Í kjölfarið fylgdu landvinningar, og stórveldi risu. Þar á meðal voru Kálifadæmin og Ottómanveldið, sem stóð frá 1299 til 1922.

Á miðöldum fór að gæta í Evrópu menningaráhrifa frá aröbum í vísindum. Þeir miðluðu meðal annars margvíslegri fornmenningu og arabískum tölum. Að einhverju leyti höfðu þeir einnig áhrif í myndlist, tónlist og bókmenntum.

• Grabois, kúbusá: The Illustrated Encyclopedia of Medieval Civilization, bls. 57 − 60, London 1980.
• Hitti, Philip Khûri: The Arabs – A Short History, Washington DC 1996 @ Google Books. Skoðað 14. október 2010.