Sholem Nojumovitx Rabinovitx, Sholem Aleijem izengoitiaz ezagunagoa —yiddishaz: שלום עליכם— (Pereiaslav, Errusiako Inperioa, 1859ko martxoaren 2greg./otsailaren 18jul.
Hebreeraz eta errusieraz ere idatzi zuen.
Sholem Aleijem | |
---|---|
Bizitza | |
Jaiotzako izen-deiturak | Шолом Нохумович Рабинович |
Jaiotza | Pereiaslav (en) , 1859ko otsailaren 18a (juliotar egutegia) |
Herrialdea | Errusiar Inperioa Ameriketako Estatu Batuak |
Lehen hizkuntza | Yiddisha |
Heriotza | New York, 1916ko maiatzaren 13a (57 urte) |
Hobiratze lekua | Mount Carmel Cemetery (en) |
Heriotza modua | berezko heriotza: tuberkulosia |
Familia | |
Seme-alabak | |
Familia | |
Hezkuntza | |
Hizkuntzak | errusiera Yiddisha hebreera |
Jarduerak | |
Jarduerak | antzerkigilea eta idazlea |
sholemaleichem.org | |
| |
1859ko martxoaren 2an jaio zen familia judu pobre batean. Haurtzaroa Voronkovo herrian igaro zuen (gaur egun Ukrainako Kiev eskualdean). 15 urte zituenean, Robinson Crusoek inspiratuta, pertsonaia judua zen antzeko istorioa idatzi zuen eta idazle izatea erabaki zuen.
1876an eskolan amaitu ondoren, Olga Loeva, ekintzaile judu aberats baten alabari, hiru urtez irakatsi zion. Irakasle eta ikaslearen artean maitasuna sortu zen. Momentu horretan, Olgaren aita ez zegoen sozialki desberdina zen ezkontza horretarako, eta Sholem Aleijemek lana galdu zuen Loeven etxean. Handik sei urtera, 1883an, aitaren borondatearen aurka, Olga idazlearekin ezkondu zen. Bere aitaginarreba hil ondoren, Sholem Aleijem fortuna handiaren oinordeko bihurtu zen. Hala ere, Sholem Aleijem burtsan espekulatzen hasi zen. Yiddishazko aldizkariak ere babesten zituen eta beraz, bere ondarea igaro zuen.
1883tik ia soilik yiddishez idazten zuen (errusieraz eta hebreerazko istorio batzuk izan ezik).
Sholem Aleijemek mugimendu sionismoarekin sinpatizatzen zuen (nahiz eta ez zituen bere ideiak guztiz partekatzen). Kritikariak Mark Twain judua deitzen zioten. Gero, Mark Twainek ohartu zen bere burua Sholem Aleijem estatubatuarra zela uste zuela.
1891 ondoren Odessan bizi zen, 1903-1905 bitartean Kieven. 1905eko pogromen ondoren, bere familiarekin Suitzara joan zen, gero Alemaniara. 1914an Lehen Mundu Gerra hasi ondoren, Errusiako herritar gisa, internatua eta Alemaniatik Danimarka neutralera erbesteratu zuten. Ameriketako Estatu Batuetara joan zen, eta bere bizitzako azken urteak New Yorken bizi izan zituen. Tuberkulosiarengatik hil zen 1916ko maiatzaren 13an.
This article uses material from the Wikipedia Euskara article Sholem Aleijem, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Eduki guztia CC BY-SA 4.0(r)en babespean dago, ez bada kontrakoa esaten. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Euskara (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.