Σομαλία: χώρα της Αφρικής

Συνορεύει στα βορειοδυτικά με την Αιθιοπία, στα δυτικά με το Τζιμπουτί και στα νοτιοδυτικά με την Κένυα.

Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Σομαλίας Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya جمهورية الصومال الفدرالية Jumhūriyyat aṣ-Ṣūmāl al-Fiderāliyya
Σημαία Εθνόσημο
Εθνικός ύμνος: Qolobaa Calankeed
Πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη	Μογκαντίσου 2°04′N 45°22′E / 2.067°N 45.367°E / 2.067; 45.367 (Μογκαντίσου)
Επίσημες γλώσσες	σομαλικά, αραβικά (τα αγγλικά και τα ιταλικά ως «δεύτερες»)
Πολίτευμα	Ομοσπονδιακή Ημιπροεδρική Δημοκρατία
Πρόεδρος Πρωθυπουργός	Μοχάμεντ Αμπντουλαχί Μοχάμεντ Χαμζά Αμπντί Μπαρέ
Ανεξαρτησία • Από το Ην. Βασίλειο και την Ιταλία • Ισχύον Σύνταγμα	Από 26 Ιουνίου και 1η Ιουλίου 1960 1η Αυγούστου 2012
Έκταση  • Σύνολο  • % Νερό  • Σύνορα Ακτογραμμή	637.657 km2 (43η) 1,6 2.340 km 3.025 km
Πληθυσμός  • Εκτίμηση 2023   • Απογραφή 1987   • Πυκνότητα	18.143.000 (67η)  7.114.431   28,5 κατ./km2 (188η)
ΑΕΠ (ΙΑΔ)  • Ολικό  (2014)  • Κατά κεφαλή	4,431 δις $ (158η)   400 $ (222η)
ΑΕΠ (ονομαστικό)  • Ολικό  (2014)  • Κατά κεφαλή	5,8 δισ. $ (85η)   300-600 $ (147η)
ΔΑΑ (2012)	0,285 χαμηλός
Νόμισμα	Σελίνι Σομαλίας (SOS)
Ζώνη ώρας	EAT (UTC +3)
Internet TLD	.so
Οδηγούν στα	δεξιά
Κωδικός κλήσης	+252

Η χώρα έχει έκταση 637.657 τ.χλμ. και πληθυσμό 18.143.000 κατοίκους, σύμφωνα με τη μέση εκτίμηση των Ηνωμένων Εθνών για το 2023. Πρωτεύουσα και μεγαλύτερη σε πληθυσμό πόλη είναι το Μογκαντίσου.

Το 2008 συνεχίστηκαν οι εμφύλιες συγκρούσεις, που ξεκίνησαν το 1991. Έπειτα από συνομιλίες στο Τζιμπουτί, τον Ιούνιο του 2008, η κυβέρνηση της Σομαλίας υπέγραψε συμφωνία ειρήνης με τη Συμμαχία για την Εκ Νέου Απελευθέρωση της Σομαλίας, η οποία έχει ως στόχο να σταματήσει την εμφύλια σύρραξη. Οι σκληροπυρηνικοί ισλαμιστές αντιτάχθηκαν στη συμφωνία, η οποία προβλέπει κατάπαυση του πυρός για τρεις μήνες. Παρά τη συμφωνία αυτή, τις επόμενες κιόλας ημέρες οι συγκρούσεις αναζωπυρώθηκαν. Στις 14 Δεκεμβρίου του 2008 ο πρόεδρος Αχμέτ καθαίρεσε τον πρωθυπουργό Νουρ Χασάν Χουσεΐν, επειδή απέτυχε να αποκαταστήσει την ασφάλεια στη χώρα του. Η σχετική δήλωση έγινε από τον ίδιο τον πρόεδρο στο Κοινοβούλιο. Νέος πρωθυπουργός διορίστηκε ο πρώην υπουργός Εσωτερικών, Μοχάμεντ Μοχάμουντ Γκουλέντ Γκαγκμοντέρ., ο οποίος παραιτήθηκε λίγες ημέρες μετά. Στις 29 Δεκεμβρίου του 2008 παραιτήθηκε και ο πρόεδρος Γιουσούφ Αχμέτ, αφήνοντας προσωρινά στη θέση του τον Σεΐχ Άντεν Μαντόμπε. Στις αρχές του 2009 άρχισαν να αποχωρούν από τη χώρα τα στρατεύματα της Αιθιοπίας. Τα τελευταία αιθιοπικά στρατεύματα αποχώρησαν στις 25 Ιανουαρίου του 2009. Νέος πρόεδρος εξελέγη στο Τζιμπουτί ο Σαρίφ Αχμέτ, στις 30 Ιανουαρίου του 2009, ο οποίος έπειτα από συμφωνία με τις αντιμαχόμενες παρατάξεις επέβαλε τον ισλαμικό νόμο (Σαρία). Στις 25 Μαΐου του 2009 ζήτησε τη βοήθεια της διεθνούς κοινότητας για να αντιμετωπίσει τους ισλαμιστές αντάρτες. Τα προβλήματα για την ασφάλεια της χώρας παραμένουν, παρά τη διεξαγωγή βουλευτικών εκλογών το 2016 και την προεδρική εκλογή του 2017, που κερδήθηκε από τον Μοχάμεντ Αμπντουλαχί Μοχάμεντ.

 

Εκλογές

Η Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση της Σομαλίας, η πρώτη μόνιμη κεντρική κυβέρνηση στη χώρα από την έναρξη του εμφυλίου πολέμου, τοποθετήθηκε στις 20 Αυγούστου του 2012 μετά την έγκριση του Συντάγματος της Σομαλίας.

Οι προεδρικές εκλογές, οι οποίες ήταν προγραμματισμένες να διεξαχθούν στη Σομαλία μετά τις βουλευτικές εκλογές στις 10 Οκτωβρίου 2021, θα επαναπρογραμματιστούν. Ο εν ενεργεία πρόεδρος, Μοχάμεντ Αμπντουλάχι Μοχάμεντ, είναι στην εξουσία από τις εκλογές του Φεβρουαρίου 2017 και η θητεία του έληξε στις 8 Φεβρουαρίου 2021.

Η Σομαλία συνορεύει με την Αιθιοπία στα δυτικά, τον Κόλπο του Άντεν στα βόρεια, την Αραβική Θάλασσα και το Ακρωτήριο Γκουαρνταφούι στα ανατολικά και την Κένυα στα νοτιοδυτικά. Με έκταση 637.657 τετραγωνικά χιλιόμετρα, το έδαφος της Σομαλίας αποτελείται κυρίως από οροπέδια, πεδιάδες και υψίπεδα. Η ακτογραμμή της έχει μήκος μεγαλύτερο από 3.333 χιλιόμετρα, η μεγαλύτερη στην ηπειρωτική Αφρική. Η Σομαλία είναι μία από τις χώρες που βρίσκονται στο κέρας της Αφρικής.

Στον μακρινό βορρά, οι κακοτράχαλες οροσειρές των βουνών Όγκο βρίσκονται σε διαφορετικές αποστάσεις από την ακτή του Κόλπου του Άντεν. Στη Σομαλία οι καυτές συνθήκες επικρατούν όλο τον χρόνο, μαζί με τους περιοδικούς ανέμους των μουσώνων και τις ακανόνιστες βροχοπτώσεις.

Διοικητική διαίρεση

Η Σομαλία διαιρείται επίσημα σε δεκατρείς περιφέρειες και πέντε διεκδικούμενες περιφέρειες (gobollada), οι οποίες με τη σειρά τους υποδιαιρούνται σε υποπεριφέρειες.

Το Ομοσπονδιακό Κοινοβούλιο είναι επιφορτισμένο με την επιλογή του τελικού αριθμού και των ορίων των αυτόνομων περιφερειακών πολιτειών (επίσημα: ομοσπονδιακά κράτη-μέλη) εντός της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Σομαλίας.

Κλίμα

 

Λόγω της γειτνίασης της Σομαλίας με τον ισημερινό, δεν υπάρχει μεγάλη εποχιακή διακύμανση στο κλίμα της (κλιματική ταξινόμηση Κέππεν Μογκαντίσου: Bsh). Οι καυτές συνθήκες επικρατούν όλο τον χρόνο μαζί με περιοδικούς ανέμους μουσώνων και ακανόνιστες βροχοπτώσεις. Οι μέσες ημερήσιες μέγιστες θερμοκρασίες κυμαίνονται από 30 έως 40 °C, εκτός από τα υψηλότερα υψόμετρα κατά μήκος της ανατολικής ακτής, όπου γίνονται αισθητές οι επιπτώσεις ενός ψυχρού υπεράκτιου ρεύματος. Στο Μογκαντίσου, για παράδειγμα, οι μέσες θερμοκρασίες κυμαίνονται από 28 έως 32 °C τον Απρίλιο.

Μερικές από τις υψηλότερες μέσες ετήσιες θερμοκρασίες στον κόσμο έχουν καταγραφεί στη χώρα. Η Μπερμπέρα στη βορειοδυτική ακτή έχει μέση θερμοκρασία πάνω από 38 °C από τον Ιούνιο έως τον Σεπτέμβριο. Σε εθνικό επίπεδο, η μέση ημερήσια ελάχιστη θερμοκρασία συνήθως κυμαίνεται από 15 έως 30 °C. Το μεγαλύτερο εύρος κλίματος συναντάται στη βόρεια Σομαλία, όπου οι θερμοκρασίες ξεπερνούν μερικές φορές τους 45 °C τον Ιούλιο στις παραλιακές πεδιάδες και πέφτουν κάτω από το σημείο πήξης κατά τη διάρκεια του Δεκεμβρίου στα υψίπεδα. Σε αυτήν την περιοχή, η σχετική υγρασία κυμαίνεται από περίπου 40% το μεσημέρι έως 85% τη νύχτα, ανάλογα την εποχή. Σε αντίθεση με τα κλίματα των περισσότερων άλλων χωρών σε αυτό το γεωγραφικό πλάτος, οι συνθήκες στη Σομαλία κυμαίνονται από άνυδρες έως ημίξηρες. Οι ετήσιες βροχοπτώσεις κυμαίνονται από 100 mm έως 510 με 610 mm σε ετήσια βάση. Αν και οι παράκτιες περιοχές είναι ζεστές και υγρές καθόλη τη διάρκεια του έτους, η ενδοχώρα είναι συνήθως ξηρή και ζεστή.

Η Σομαλία είναι μια ομοσπονδιακή κοινοβουλευτική δημοκρατία. Ο Πρόεδρος της Σομαλίας είναι ο αρχηγός του κράτους και ο αρχηγός των ενόπλων δυνάμεων και είναι αυτός που επιλέγει τον πρωθυπουργό που θα ενεργεί ως επικεφαλής της κυβέρνησης.

Το Ομοσπονδιακό Κοινοβούλιο της Σομαλίας αποτελείται από τη Γερουσία (Άνω Βουλή) και τη Βουλή του Λαού (Κάτω Βουλή), τα μέλη των οποίων εκλέγονται για θητεία τεσσάρων ετών. Το κοινοβούλιο εκλέγει τον Πρόεδρο της χώρας, τον Πρόεδρο της Βουλής και τους Αναπληρωτές Προέδρους.

Το δικαστικό σώμα της Σομαλίας ορίζεται από το Προσωρινό Σύνταγμα της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Σομαλίας. Υιοθετήθηκε την 1η Αυγούστου 2012 από μια Εθνική Συνταγματική Συνέλευση στο Μογκαντίσου, ενώ το έγγραφο συντάχθηκε από μια επιτροπή ειδικών υπό την προεδρία του δικηγόρου και προέδρου του Ομοσπονδιακού Κοινοβουλίου, Μοχάμεντ Οσμάν Τζαβάρι. Παρέχει τη νομική βάση για την ύπαρξη της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας και πηγή της δικαστικής εξουσίας.

Η δομή των εθνικών δικαστηρίων είναι οργανωμένη σε τρεις βαθμίδες: το Συνταγματικό Δικαστήριο, τα δικαστήρια επιπέδου Ομοσπονδιακής Κυβέρνησης και τα δικαστήρια επιπέδου Πολιτειών. Μια εννιαμελής Επιτροπή Δικαστικής Υπηρεσίας ορίζει οποιοδήποτε ομοσπονδιακό μέλος της δικαστικής εξουσίας. Επίσης, επιλέγει και παρουσιάζει πιθανούς δικαστές Συνταγματικού Δικαστηρίου στην Κάτω Βουλή του Ομοσπονδιακού Κοινοβουλίου για έγκριση. Εάν εγκριθεί, ο Πρόεδρος ορίζει τον υποψήφιο ως δικαστή του Συνταγματικού Δικαστηρίου. Το πενταμελές Συνταγματικό Δικαστήριο εκδικάζει θέματα σχετικά με το Σύνταγμα, όπως επίσης διάφορα ομοσπονδιακά και εθνικά ζητήματα.

Η Σομαλία περιέχει ένα μικτό νομικό σύστημα αστικού δικαίου, ισλαμικού δικαίου (σαρία) και εθιμικού δικαίου (αναφέρεται ως xeer).

Παρά την εμφύλια διαμάχη, η Σομαλία διατήρησε μια άτυπη οικονομία, βασισμένη κυρίως σε κτηνοτροφία, εταιρείες εμβασμάτων/μεταφοράς χρημάτων και τηλεπικοινωνίες. Λόγω της έλλειψης επίσημων στατιστικών της κυβέρνησης και του πρόσφατου εμφυλίου πολέμου, είναι δύσκολο να μετρηθεί το μέγεθος ή η ανάπτυξη της οικονομίας. Το 2020, το ΑΕΠ της χώρας υπολογίζονταν στα 4.918 δισεκατομμύρια δολάρια, ενώ καταγράφηκε ύφεση 1,5%. Η γεωργία είναι ο σημαντικότερος τομέας της χώρας, με την κτηνοτροφία να αντιπροσωπεύει συνήθως το 40% του ΑΕΠ και περισσότερο από το 50% των εσόδων από εξαγωγές. Ο μικρός βιομηχανικός τομέας της Σομαλίας, που βασίζεται στην επεξεργασία αγροτικών προϊόντων, έχει λεηλατηθεί σε μεγάλο βαθμό και τα μηχανήματα έχουν πωληθεί ως παλιοσίδερα. Τα τελευταία χρόνια, η πρωτεύουσα της Σομαλίας, το Μογκαντίσου, γνώρισε την ανάπτυξη των πρώτων βενζινάδικων, σούπερ μάρκετ και αεροπορικών πτήσεων προς την Τουρκία μετά την κατάρρευση της κυβέρνησης το 1991. Η επίσημη οικονομική ανάπτυξη δεν έχει ακόμη επεκταθεί έξω από το Μογκαντίσου και μερικές πρωτεύουσες της περιφέρειας, και εντός της πόλης, οι ανησυχίες για την ασφάλεια κυριαρχούν στις επιχειρήσεις. Το 2017, η Σομαλία εξέλεξε νέο πρόεδρο και συγκέντρωσε ρεκόρ ξένων ενισχύσεων και επενδύσεων, θετικό πρόσημο για την οικονομική της ανάκαμψη.

 

Η Σομαλία στερείται αξιόπιστων δεδομένων για τον ακριβή αριθμό του πληθυσμού. Η χώρα είχε περίπου 15.893 εκατομμύρια κατοίκους το 2020, μία αύξηση από 3,3 συνολικού πληθυσμού σύμφωνα με την απογραφή του 1975. Μια έρευνα του Ταμείου Πληθυσμού των Ηνωμένων Εθνών που πραγματοποιήθηκε το 2013 και το 2014 υπολόγισε ότι ο συνολικός πληθυσμός ήταν 12.316.895.

Το προσδόκιμο ζωής στο σύνολο του πληθυσμού, σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2019 του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας ήταν 56,5 χρόνια (54,0 χρόνια οι άνδρες και 59,2 οι γυναίκες).

Περίπου το 85% των κατοίκων είναι Σομαλοί, που ιστορικά κατοικούσαν στο βόρειο τμήμα της χώρας. Οι μη σομαλικές εθνικές μειονότητες (συμπεριλαμβανομένων 30.000 Αράβων) αποτελούν τον υπόλοιπο πληθυσμό της Σομαλίας και συγκεντρώνονται σε μεγάλο βαθμό στις νότιες περιοχές.

Γλώσσες

 

Τα σομαλικά και τα αραβικά είναι οι επίσημες γλώσσες της Σομαλίας, σύμφωνα με το Μεταβατικό Ομοσπονδιακό Χάρτη του 2012. Παράλληλα, στη Σομαλία ομιλούνται τα ιταλικά και τα αγγλικά. Οι διάλεκτοι της Σομαλίας χωρίζονται σε τρεις κύριες ομάδες: τα βόρεια σομαλικά, τα μπεναντίρι σομαλικά και τη μαάι.

Πολλά συστήματα γραφής έχουν χρησιμοποιηθεί για τη γραφική αναπαράσταση της σομαλικής γλώσσας. Από αυτά, το αλφαβήτο της Σομαλίας είναι το πιο ευρέως χρησιμοποιούμενο και ήταν ο επίσημος τρόπος γραφής στη Σομαλία από τότε που το Ανώτατο Επαναστατικό Συμβούλιο το καθιέρωσε τον Οκτώβριο του 1972. Ο τρόπος γραφής αναπτύχθηκε από τον Σομαλό γλωσσολόγο Σιρ Τζάμα Άχμεντ ειδικά για τη σομαλική γλώσσα και χρησιμοποιεί όλα τα γράμματα του λατινικού αλφαβήτου εκτός από τα p, v και z. Εκτός από τη λατινική γραφή του Άχμετ, άλλα αλφάβητα που έχουν χρησιμοποιηθεί εδώ και αιώνες για τη γραφή της σομαλικής γλώσσας περιλαμβάνουν την αραβική γραφή και τη γραφή Ουανταάντ. Τα γηγενή συστήματα γραφής που αναπτύχθηκαν τον 20ό αιώνα περιλαμβάνουν τη γραφή Οσμάνια, Μποράμα και Καντάρε.

Τα αγγλικά μιλιούνται και διδάσκονται ευρέως. Παλαιότερα ήταν μια διοικητική γλώσσα στο βρετανικό προτεκτοράτο της Σομαλιλάνδης και λόγω της παγκοσμιοποίησης χρησιμοποιείται πλέον σε ολόκληρη τη Σομαλία. Τα αγγλικά είναι το μέσο διδασκαλίας σε πολλά πανεπιστήμια της Σομαλίας, και είναι μία από τις κύριες γλώσσες εργασίας των μεγάλων ΜΚΟ που λειτουργούν στη χώρα. Τα ιταλικά ήταν η επίσημη γλώσσα στην ιταλική Σομαλιλάνδη και κατά την περίοδο της κηδεμονίας, αλλά η χρήση της μειώθηκε σημαντικά μετά την ανεξαρτησία. Τώρα ακούγεται συχνότερα μεταξύ παλαιότερων γενεών, κυβερνητικών αξιωματούχων και σε μορφωμένους κύκλους.

Θρησκείες

Το Ισλάμ (Σουνίτες Μουσουλμάνοι) είναι η επίσημη θρησκεία της Σομαλίας, σύμφωνα με το Μεταβατικό Ομοσπονδιακό Χάρτη του 2012. Το ισλαμικό δίκαιο της σαρία είναι η βασική πηγή της εθνικής νομοθεσίας. Κανένας νόμος που δεν είναι σύμφωνος με τις βασικές αρχές της σαρία δεν μπορεί να θεσπιστεί.

Σύμφωνα με το Ερευνητικό Κέντρο Pew, το 99,8% του πληθυσμού της Σομαλίας είναι μουσουλμάνοι. Η πλειοψηφία ανήκει στον σουνιτικό κλάδο του Ισλάμ. Ο σουφισμός, η μυστικιστική αίρεση του Ισλάμ, είναι επίσης καλά εδραιωμένος, με πολλά τοπικά τζαμιά (ζάβια) ή εκκλησίες των διαφόρων ταρικά ή ταγμάτων Σούφι.

Ο χριστιανισμός είναι η μειοψηφούσα θρησκεία στη Σομαλία, με τους οπαδούς της να αντιπροσωπεύουν το λιγότερο του 0,1% του πληθυσμού το 2010. Υπάρχει μια καθολική επισκοπή για ολόκληρη τη χώρα, η Ρωμαιοκαθολική Επισκοπή της Μογκαντίσου, η οποία εκτιμά ότι το ποίμνιό της αποτελούταν από περίπου εκατό καθολικούς το 2019.

Σύμφωνα με το Ερευνητικό Κέντρο Pew, λιγότερο από το 0,1% του πληθυσμού της Σομαλίας το 2010 ήταν οπαδοί των λαϊκών θρησκειών. Αυτές ασκούταν κυρίως από κάποιες μη σομαλικές εθνοτικές μειονότητες στις νότιες περιοχές της χώρας, όπως ο ανιμισμός. Τέλος, λιγότερο από το 0,1% του πληθυσμού της Σομαλίας το 2010 ήταν οπαδοί του ιουδαϊσμού, του ινδουισμού, του βουδισμού ή δεν είχαν καμία θρησκεία.

•  
  Διαδρομή στο παλαιό Εριγκάβο.
•  
  Το Νταχαμπσίιλ στη Χαργκέισα.
•  
  Το Διεθνές Αεροδρόμιο της Χαργκέισα στη Χαργκέισα.
•  
  Ο Αχμέτ Μ. Μαχαμούντ Σιλάνγιο, 4ος Πρόεδρος της Δημοκρατίας της Σομαλιλάνδης, σε ομιλία στον Οίκο Τσάταμ το 2010.
•  
  Οι Λαμαντάγια είναι καταρράκτες που βρίσκονται στο όρος Καλ Μαντόου.
•  
  Η εξοχή Μπουράο στη διαδρομή προς την Μπερμπέρα.
•  
  Άποψη του Όρους Καλ Μαντόου, σπίτι για διάφορα ενδημικά είδη.
•  
  Παραλία Μπερμπέρα.

Η οδήγηση στη χώρα γίνεται στα δεξιά.

• Σομαλιλάνδη
• Σομάλο της Ιταλικής Σομαλιλάνδης
• Αφρική

• Άρθρο στο περιοδικό Αντί για την εισβολή της Αιθιοπίας και των ΗΠΑ στη Σομαλία την άνοιξη του 2007
• Άρθρο - Σομαλία: Από τον μαρξισμό στον εμφύλιο, BBC, δημοσιευμένο στην "Καθημερινή", 19 Απριλίου 2009.
• Σομαλία στο Curlie