Орсин Ниицән
Орсин Ниицән орсар ru:Российская Федерация ресми ru:Россия гидиг Европа болын Азия болдыг орн нутуг мемлекеттік.
| |
Түүх
Оросын Холбооны Улусын түүх нь Зүүн Славуудаар анх эхэлжээ. Славууд нь МЭӨ 3-8-р зууны дундуур Европт тодорче эхэлсэн байна. 9-р зуунд зүүн Славчуудын анхны улс болох Киевийн Русь байгуулагджээ. Энэ улс нь Викингүүд болон тэдгээрийн үр удмуудаар удирдуулж байсан бөгөөд 988 онд Византын эзэнт гүрнээс Христын шашныг өвлүүлэн авсан. Энэ явдал нь дараагийн мянган жилийн турш Оросын соёл урлагийг тодорхойлсон Византийн болон Славын соёл урлагийн нэгтгэлийг эхлүүлжээ. Улмаар Киевийн Русь нь задарче газар нутаг нь Оросын маш олон жижиг хэмжээний феодалын улусуудад хуваагджээ. Киевийн Русийн залгамжлагч улсуудаас хамгийн хүчирхэг нь Москва байсан бөгөөд энэ нь Оросын нэгдэл, Алтан Ордын эсрэг тусгаарлах хөдөлгөөнд голлох байр суурийг эзэлж байв. Москва нь аажмаар орчмынхоо Орос улсуудыг нэгтгэсэн бөгөөд Киевийн Русийн соёл урлаг, улс төрийн өвийг захирах болжээ. 18-р зуун гэхэд энэ улс нь байлдан дагуулалт, нийлүүлэлт, судалгаа зэргээр хүрээгээ тэлж, Польшоос Номхон Далай хүртэл үргэлжилсэн Оросын эзэнт гүрэн болсон байв.
Орос нь Оросын эзэнт гүрний цагаас дэлхийн хүчин, нөлөө ихтэй орон болсон бөгөөд хожим нь дэлхийн анхны, хамгийн том социалист орон, "суперхүчин" болох ЗХУ-н хамгийн том, хамгийн чухал хэсэг болжээ. Энэ нь урлаг, шинжлэх ухааны бүхий л салбарт амжилт үзүүлсэн. 1991 онд ЗХУ задарснаар Оросын Холбооны Улс байгуулагдсан бөгөөд энэ нь ЗХУ-н залгамжлагч хэмээн тооцогддог.
Улс төр
ОХУ-ын үндсэн хууль йосоор, төр нь холбооны байгууламжт, хагас ерөнхийлөгчийн бүгд найрамдах засаглалт, ардчилсан деглемт улс юм. Улсын тергүүн нь ерөнхийлөгч, засгийн газрын тергүүн нь ерөнхий сайд. Төр нь төлөөллийн ардчилсан, олон намын тогтолцоотой ба эрх медел нь 3 доорх гурван бүтцед салбарлана.
- Хууль тогтоох: Хойор танхимт парламент болох Холбооны Хурал.
- Деэд танхим болох Холбооны Зөвлөл: Харьяат анги бүрээс 2 төлөөлөгчийн эрхтей, нийт 166 гишүүнтей. Холбооны хууль, дайн зарлах, олон улсын гэрээг батламжлах, ерөнхийлөгчид итгел үзүүлех эсех шийдверледег.
- Доод танхим болох Улсын Дум: Хувь тенцүүлсен (Пропорционал) саналын аргачлалт сонгуулаар сонгогдох 450 суудалтай хууль тогтоох байгууллага.
- Гүйцэтгэх: Ерөнхийлөгч давамгай эрхтей. 1991 онд сонгогдсон анхны ерөнхийлөгч нь Борис Ельцин, 2000 оноос Владимир Путин, 2008 оноос Дмитрий Медведев, 2012 оноос дахин Владимир Путин юм. ОХУ-ын Засгийн газар нь төрийн гүйцэтгэх деэд байгууллага. Засгийн газар нь дарга, тергүүн дэд дарга, дэд дарга, холбооны сайд нараас бүрелдене. Засгийн газрын даргыг Ерөнхийлөгч Төрийн думтай зөвлөлдөж томилно. Ерөнхийлөгч үүргеэ биелүүлж чадахгүй болсон нөхцөлд Засгийн газрын дарга Ерөнхийлөгчийн үүргийг гүйцетгене. Херев Засгийн газрын даргад нер девшсен хүнийг Төрийн дум гурван удаа буцаавал Ерөнхийлөгч Засгийн газрыг томилж, Төрийн думыг тарааж, шинеэр сонгууль явуулна.
- Шүүх: Ерөнхийлөгчийн саналаар Үндсэн хуулийн цэц, Дээд шүүх, Хөндлөнгийн шүүхийн бүрэлдэхүүнийг Холбооны Зөвлөл баталдаг.
Засаг захиргааны хуваарь
Холбооны харъяат анги
ОХУ нь 83 холбооны харъяат ангиас (субъект) велаят бүрдэнэ. Эдгээр харъяат ангиуд нь Холбооны Хуралд адилхан тус бүр 2 төлөөллийн эрхтэй. Хэдий тийм ч, өөртөө засаглах эрхээр харилцан адилгүй доорх нэгжүүдэд хамаарна.
- 46 муж: Жирийн харъяат анги. Захирагчтай, орон нутгийн сонгуульт хууль тогтоох хуралтай.
- 21 бүгд найрамдах улс: Өөртөө засах эрхтэй цөөнх үндэстэн, ард түмний өлгий нутаг. Тус бүрдээ үндсэн хууль, ерөнхийлөгч, парламенттай. Орос хэлний хамтаар төрөлх хэл нь албан ёсны хэл болно, гэвч ОХУ даяар болон олон улсын харилцаанд зөвхөн Орос хэл хэрэглэнэ.
- 9 хязгаар: Үнэндээ мужтай адил Оросууд голчлон амьдардаг нутаг. Гагцхүү алс, чинад, захын нутаг бөгөөд хүн ам багатай, түүхэндээ зах хязгаар хэмээгдсээр ирсэн.
- 4 өөртөө засах тойрог: Муж, хязгаарын мэдэл дэх цөөнх ард түмний өлгий. 1990 оноос байр суурь өндийсөн боловч Чукоткийнхаас бусад нь үнэндээ муж, эсвэл хязгаарт захирагддаг.
- 1 өөртөө засах муж: Түүхэндээ, өөртөө засах муж байсан, дараа нь хязгаарт захирагдсан. 1990 онд Еврейн өөртөө засах мужаас бусад нь бүгд найрамдах улс болсон.
- 2 холбооны хот: Зангилаа хоёр том хот Москва, Санкт-Петербург.
Холбооны тойрог
Мөн харъяат ангиуд нь ОХУ-ын Ерөнхийлөгчийн томилох элч төлөөлөгчид удирдагдах 8 ОХУ-ын холбооны тойрогт ангилагддаг. Холбооны тойрог нь холбооны хуулийг улс даяар мөрдүүлэхэд анхаардаг.
Ниицәнә тогтац
| № | Ниицәнә махбуд | Туг | Сүлд | Зә (км²) | Бәәдг әмтн 2002 җилин Хулһн сарин 9 | Төв | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Республики | ||||||||||
| 01 | Адыги |  |  | 7.600 | 447.000 | Майкоп балһсн | ||||
| 02 | Алтай |  |  | 92.600 | 203.000 | Горно-Алтайск балһсн | ||||
| 03 | Башкортостан |  |  | 143.600 | 4.103.000 | Уфа балһсн | ||||
| 04 | Буряд |  |  | 351.300 | 981.000 | Улан Үд балһсн | ||||
| 05 | Дагестан |  |  | 50.300 | 2.584.000 | Махачкала балһсн | ||||
| 06 | Ингушети |  |  | 4.000 | 469.000 | Магас балһсн | ||||
| 07 | Кабардин Балкар |  |  | 12.500 | 901.000 | Нальчик балһсн | ||||
| 08 | Хальмгуд |  |  | 76.100 | 278.733 | Элст | ||||
| 09 | Карачай-Черкесск |  |  | 14.100 | 440.000 | Черкесск балһсн | ||||
| 10 | Карелия |  |  | 172.400 | 717.000 | Петрозаводск балһсн | ||||
| 11 | Коми |  |  | 415.900 | 1.019.000 | Сыктывкар балһсн | ||||
| 12 | Мариц Эл |  |  | 23.200 | 728.000 | Йошкар-Ола балһсн | ||||
| 13 | Мордови |  |  | 26.200 | 889.000 | Саранск балһсн | ||||
| 14 | Якут |  | .svg) | 3.103.000 | 948.000 | Якутск балһсн | ||||
| 15 | Осети |  |  | 8.000 | 710.000 | Владикавказ балһсн | ||||
| 16 | Татарстан |  |  | 68.000 | 3.780.000 | Казань балһсн | ||||
| 17 | Тува |  |  | 170.500 | 306.000 | Кызыл балһсн | ||||
| 18 | Удмурд |  |  | 42.100 | 1.571.000 | Ижевск балһсн | ||||
| 19 | Хакас |  |  | 61.900 | 546.000 | Абакан балһсн | ||||
| 20 | Чеченмуд |  |  | 15.300 | 1.100.000 | Грозный балһсн | ||||
| 21 | Чуваш |  |  | 18.300 | 1.314.000 | Чебоксары балһсн | ||||
| Края | ||||||||||
| 22 | Алтай |  |  | 169.100 | 2.607.000 | Барнаул балһсн | ||||
| 23 | Байкал Теңгсин |  |  | 431.500 | 1.156.000 | Чита балһсн | ||||
| 24 | Камчат |  |  | 472.300 | 359.000 | Петропавловск-Камчатский балһсн | ||||
| 25 | Краснодар | .png) |  | 76.000 | 5.124.000 | Краснодар балһсн | ||||
| 26 | Красноярск |  |  | 2.339.700 | 2.966.000 | Красноярск балһсн | ||||
| 27 | Пермь |  |  | 160.600 | 2.824.000 | Пермь балһсн | ||||
| 28 | Приморье |  |  | 165.900 | 2.068.000 | Владивосток балһсн | ||||
| 29 | Ставрополь |  |  | 66.500 | 2.731.000 | Ставрополь балһсн | ||||
| 30 | Хабаровск |  | .png) | 788.600 | 1.435.000 | Хабаровск балһсн | ||||
| Области | ||||||||||
| 31 | Амур |  |  | 363.700 | 903.000 | Благовещенск балһсн | ||||
| 32 | Архангельск |  |  | 587.400 | 1.336.000 | Архангельск балһсн | ||||
| 33 | Астрахань |  |  | 44.100 | 1.007.000 | Астрахань балһсн | ||||
| 34 | Белгород |  |  | 27.100 | 1.512.000 | Белгород балһсн | ||||
| 35 | Брянск |  |  | 34.900 | 1.379.000 | Брянск балһсн | ||||
| 36 | Владимир |  |  | 29.000 | 1.525.000 | Владимир балһсн | ||||
| 37 | Волгоград |  |  | 113.900 | 2.703.000 | Волгоград балһсн | ||||
| 38 | Вологда |  |  | 145.700 | 1.270.000 | Вологда балһсн | ||||
| 39 | Воронеж |  |  | 52.400 | 2.379.000 | Воронеж балһсн | ||||
| 40 | Иваново |  |  | 21.800 | 1.149.000 | Иваново балһсн | ||||
| 41 | Иркутск |  |  | 767.900 | 2.582.000 | Иркутск балһсн | ||||
| 42 | Калининград |  |  | 15.100 | 943.000 | Калининград балһсн | ||||
| 43 | Калуга |  |  | 29.900 | 1.041.000 | Калуга балһсн | ||||
| 44 | Кемерово |  |  | 95.500 | 2.900.000 | Кемерово балһсн | ||||
| 45 | Киров |  |  | 120.800 | 1.504.000 | Киров балһсн | ||||
| 46 | Кострома | .svg) |  | 60.100 | 738.000 | Кострома балһсн | ||||
| 47 | Курган |  |  | 71.000 | 1.020.000 | Курган балһсн | ||||
| 48 | Курск |  |  | 29.800 | 1.236.000 | Курск балһсн | ||||
| 49 | Ленинград |  |  | 84.000 | 1.671.000 | Санкт-Петербург балһсн | ||||
| 50 | Липецк |  |  | 24.100 | 1.213.000 | Липецк балһсн | ||||
| 51 | Магадан |  |  | 461.400 | 183.000 | Магадан балһсн | ||||
| 52 | Москва |  |  | 46.000 | 6.627.000 | Москва балһсн | ||||
| 53 | Мурманск |  |  | 144.900 | 893.000 | Мурманск балһсн | ||||
| 54 | Нижний Новгород |  |  | 76.900 | 3.524.000 | Нижний Новгород балһсн | ||||
| 55 | Новгород |  |  | 55.300 | 695.000 | Великий Новгород балһсн | ||||
| 56 | Новосибирск |  |  | 178.200 | 2.692.000 | Новосибирск балһсн | ||||
| 57 | Омск |  | .svg) | 139.700 | 2.079.000 | Омск балһсн | ||||
| 58 | Оренбург |  |  | 124.000 | 2.178.000 | Оренбург балһсн | ||||
| 59 | Орлов |  | .svg) | 24.700 | 861.000 | Орёл балһсн | ||||
| 60 | Пенза |  |  | 43.200 | 1.453.000 | Пенза балһсн | ||||
| 61 | Псков |  | .svg) | 55.300 | 761.000 | Псков балһсн | ||||
| 62 | Ростов |  |  | 100.800 | 4.407.000 | Ростов-на-Дону балһсн | ||||
| 63 | Рязань |  |  | 39.600 | 1.228.000 | Рязань балһсн | ||||
| 64 | Самара |  |  | 53.600 | 3.240.000 | Самара балһсн | ||||
| 65 | Саратов |  |  | 100.200 | 2.669.000 | Саратов балһсн | ||||
| 66 | Сахалин |  |  | 87.100 | 547.000 | Южно-Сахалинск балһсн | ||||
| 67 | Свердлов |  |  | 194.800 | 4.490.000 | Екатеринбург балһсн | ||||
| 68 | Смоленск |  |  | 49.800 | 1.051.000 | Смоленск балһсн | ||||
| 69 | Тамбов |  |  | 34.300 | 1.180.000 | Тамбов балһсн | ||||
| 70 | Тверь |  |  | 84.100 | 1.473.000 | Тверь балһсн | ||||
| 71 | Томск |  |  | 316.900 | 1.046.000 | Томск балһсн | ||||
| 72 | Тула |  |  | 25.700 | 1.676.000 | Тула | ||||
| 73 | Тюмень |  |  | 1.435.200 | 3.266.000 | Тюмень балһсн | ||||
| 74 | Ульяновск |  |  | 37.300 | 1.382.000 | Ульяновск балһсн | ||||
| 75 | Челябинск |  |  | 87.900 | 3.606.000 | Челябинск балһсн | ||||
| 76 | Ярославль |  |  | 36.400 | 1.368.000 | Ярославль балһсн | ||||
| Города федерального значения | ||||||||||
| 77 | Москва |  |  | 1.064 | 10.358.000 | Москва | ||||
| 78 | Санкт-Петербург |  | .svg) | 1.433 | 4.669.000 | Санкт-Петербург балһсн | ||||
| Автономная область | ||||||||||
| 79 | Еврей автоном |  |  | 36.000 | 191.000 | Биробиджан балһсн | ||||
| Автономные округа | ||||||||||
| 80 | Ненецк автоном |  |  | 176.700 | 41.000 | Нарьян-Мар балһсн | ||||
| 81 | Ханты Манси автоном |  | .png) | 523.100 | 1.433.000 | Ханты-Мансийск балһсн | ||||
| 82 | Чукотка автоном |  |  | 737.700 | 54.000 | Анадырь балһсн | ||||
| 83 | Ямал Ненецк автоном |  |  | 750.300 | 507.000 | Салехард балһсн | ||||
| — | Вся Россия |  |  | 17.075.400 | 145.182.000 | Москва балһсн | ||||
Балһснас
- Москва балһсн
- Санкт-Петербург балһсн
- Калининград балһсн
- Псков балһсн
- Мурманск балһсн
- Архангельск балһсн
- Новороссийск балһсн
- Владивосток балһсн
- Находка балһсн
- Астрахань балһсн
Эшлэл
Гадаад холбоос
- Засгийн газар
- gov.ru—Засгийн газрын албан ёсны вэбсайт
- Duma—Парламентийн доод танхим
- Federation Council—Парламентийн дээд танхим
- Kremlin—Ерөнхийлөгчийн албан ёсны вэбсайт
- Төрийн тэргүүн болон түүний кабинет
- Оросын төв банк
- Federal Migration Service
- Russian Federal Customs Service
- Energy Statistics for Russia from the Energy Information Administration
- Russian News Agency Ria Novosti
- Ерөнхий мэдээлэл
- Russia at UCB Libraries GovPubs
- Бусад
- ITAR-TASS News Agency
- Interfax.com—News agency based in Moscow
- Way to Russia. An Introduction to Russia and Russian People
- RussGUS—Bibliographic database of German publications on Russia (about 175,000 positions)
- Russia Beyond the Headlines International news project about Russia.
Дәкәд хәләтн
Заалтс
| Өстрмүдин Орн | Азермудин Орн | Арнагудин Орн | Андормудин Нутг | Хемшудин Орн | Цаһанорсин Орн | Бельҗмудин Нутг | Болгармудин Орн | Босмудин болн Херцегудин Орн | Ватикан Балһсн | Ик Бритишин болн Ар Гәәлгүдин Ниицәтә Нутг | Хунһармудин Орн | Ниицәтә Немшин Орн | Грисин Орн | Гүрҗмүдин Орн | Данскгин Нутг | Гәәлгүдин Орн | Ислгудин Орн | Эспанмудин Нутг | Италмудин Орн | Хасгудин Орн¹ | Кипрудин Орн | Латдин Орн | Литдин Орн | Лихтенштейна Нутг | Лүксин Балһсна Нутг | Масидин Орн | Малтдин Орн | Молдавмудин Орн | Монакин Нутг | Недерлендин Нутг | Ноорскгин Нутг | Польшин Орн | Португишин Орн | Пранцсин Орн | Румудин Орн | Сан Маринмудин Орн | Серпудин Орн | Словакудин Орн | Словенмудин Орн | Туркгудин Орн¹ | Украинмудин Орн | Суһомудин Орн | Хорватин Орн | Хар Уулин Орн | Чекмудин Орн | Свисин Ниицән | Сведин Нутг | Эстдин Орн | Орсин Ниицән¹
Үлмәд девскр һазр: Акротирин болн Декелин Һазр | Аландин Арлс | Гөрнзин Арл | Гибралта Балһсн | Җерсин Арл | Мэнин Арл | Форойсин Арлс | Свалбард | Ян Майенин Арл Медҗ Гөрдлтә Орн Нутгин буулһавр (үннәр эврән бәәдг): Апсин Таңһч | Косовин Таңһч | Уулта Карабахин Таңһч | Днестр Кевсин Молдавмудин Таңһч | Ар Кипрудин Таңһч | Өвр Өседин Таңһч ¹ Һолар Азин төләд | |
 | Эн зүүл белдлһн. Та төслд эн халхиг өргҗүләд дөң өгҗ чаднат. |
This article uses material from the Wikipedia Хальмг article Орсин Ниицән, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Бусд юмн эс заагдсн болхла, аһулһинь CC BY-SA 4.0 лицензин даху үзҗ болна. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Хальмг (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.