2021: Anêye

 

 

Etrevéns a vey avou l' walon

Fiesse ås lingaedjes walons

Li ronde tåve sol teyåte e walon, k' esteut on boket do programe å cmince, a stî rpoirtêye å moes d' setimbe 2022.

Lives e walon

• Scrijhaedjes d' ir et d' ouy, tôme 3 (avou des tecses da Raphaël Zander, Robert Dewalque eyet Marc Dewart)
• A schipe (Émile Gilliard)
• Les chtroumes et les berikes emacralêyes (Peyo, ratourné pa På-Hinri Tomsin)
• Les chtroumes et l' muroe essôrçulé (Peyo, ratourné pa Joëlle Spierkel)
• Cénk novelès letes d' apoisse e walon (eplaidî pa Jean Hamblenne)
• Ouves powetikes da Renol Hostin (ramexhnêye des arimés da Reynold Hostin, limero a pårt des Cayés walons)
• Cokea eyet Mwaisse cok (Vla l' cwate) (Jean-Luc Fauconnier & Jacques Raes)
• Tchansons po nos moxhons (tecses da Marie-France Gilles)
• Å pî des plopes (Joseph Selvais)
• Rastrind, saiss (tôme 2) (Bernard Van Vynckt)
• Paskeyes di curés (Bernard Van Vynckt)
• Fåvnale (Jacques Warnier)
• Sotreyes, biestreyes et boletes (Gaston Libiestreye) (binde d' imådjes ratournêye pa Paul-Henri Thomsin)
• Li fåve di Piron Robete (ratournêye pa Jean-Luc Fauconnier, Bernard Louis eyet Batisse Frankinet)
• Louwis do Coron do Bu (ramexhnêye di ptitès prôzes da Louis Marcelle)
• Ås tchants di nosse cok (Jeannine Lemaître)

Lives sol walon

• Franwal d' Ite (Jean-Marie Gervy)
• Ké rfondou walon po dmwin ? (Georges Staelens)
• 500 ratourneures po l’ dire e walon (Laurent Dabe).

Teyåte e walon

• El deure voye (cåzant keur da Georges Fay)
• Vauban, todi lu (Michel Robert ey Michel Meurée)
• Ridjouwaedje å gala del province di Lidje di L' iye des gades da Jenny d'Inverno

Etrevéns a vey avou l' Walonreye

Lingaedje picård

• Rexhowe do Motî francès-borén da Georges Larcin.

Etrevéns a vey avou l' Beldjike

Li gripe chinwesse k' a felmint rispité do waeyén-tins 2020, fwait si vint-miyinme moirt dins diviè l' 10 di djanvî. Les eploctaedjes k' avént cmincî al fén d' l' anêye 2020 po djins del medcene arivèt å miyon al kimince do moes d' may, po-z avinde ene miete dipus k' les 75 åcint del djin al fén d' l' anêye. Gn ourit on novea rispitaedje (li «cwatrinme waclêye») e moes d' nôvimbe et d' decimbe, mins avou bråmint moens di moirts ki po les waclêyes di dvant (diviè les 28.000 al fén d' l' anêye). Li touwance si rescontréve adon po on prumî emey les djins nén vaccinêyes.

Les lavasses ki s' abatèt so l' Almagne eyet l' Beldjike e moes d' djulete vont groxhi l' Aiwe d' Oûte et l' Aiwe di Vesse et va gn awè des grossès aiwes on pô tocosté, copurade a Tif, Pepinster. Mins il a ossu ploû foirt, avou enaiwaedje des voyes a Djmele, et minme e l' Hesbaye, e Hinnot (Aiwe d' Eure), e l' Flande coûtchantrece ey a Brussele.

Pris del Federåcion Walonreye-Brussele

• Pris del pîce di teyåte : egzeco etur deus pîces istorikes, «Filipet & Je.han» (scrîte pa Rose-Marie François e picård) eyet «Vauban Toudis li» (scrîte pa Michel Meurée et Michel Robert).
• Pris del ouve odiovizuwele ou dessinrece : «De Brave Joenges II», ene plake pal binde di tchanteus De Braave Joenges, qui tchante e tîxhwès braibançon. Ene mincion a stî rmetowe eto ås Crapådes pol plake «Gote d' aiwe».
• Pris del prumî scrijhaedje : egzeco etur «Louise Bel Air», ene novele e picård pa Michèle Fourez, eyet «Mi sonle-t-i-qui», ene novele e walon pa Armand Herbeto.

Ôtes etrevéns

1î d' fevrî: Côp d' estat e Miyanmar (Birmaneye) ki disdjoke li prezidinte Hun Sun Suki. Pus tård, rifjhaedje do côp d' estat 2020 å Mali (pa les minmes ki l' anêye di dvant); e moes d' setimbe: côp d' estat e l' Guinêye-Conacri; e moes d' octôbe, les militaires riprindèt l' povwer e Soudan. E l' Tunizeye, li prezidint dismantche li pårlumint et prind tos les povwers.

E mitan do moes d' avri, li gripe chinwesse aveut touwé 3 miyons d' djins. L' eploctaedje disconte li plôke aveut cmincî massivmint on pô pattavå. Mins les ritches payis trinnît des pîs po bayî des dôzes po rén ås payis e diswalpaedje, tantea ki l' maladeye fourit co pus touwante, daegnreçmint, k' e 2020.

E moes d' may, rexhowe do fime d' imådjes «Les Trôdvintes» dins les cinemas, djusse ridrovous après l' cloyaedje minêyrece.

E moes d' may, Israyel vént bombårder on bildigne di 10 plantchîs avou les buros do Hamasse e l' Binde di Gaza; po s' rivindjî, ci-ci li evoye des roketes eviè Israyel. Come d' alaedje, gn ourit 10 a 20 côps dipus d' moirts palestinîs k' israyelîs.

E moes d' awousse, les Amerikins rissaetchnut leus dierins sôdårds di l' Afganistan (ocupé pa l' OTAN dispu 2001). Les Talibans riprindèt l' payis, tot-z î rmoussant come dins do boure.

Rilomés Walons et waloneus

• 13 di djanvî: Joël Robert
• 17 d' avri: Andrée Flesch
• 28 di may: André Gauditiaubois
• 29 d' awousse: Pierre Habets
• 16 di setimbe: René Dardenne
• 18 di setimbe: Julos Beaucarne
• 23 d' octôbe: Georges Themelin
• 23 d' nôvimbe: Henri Maron

Ôtès djins

• 11 di nôvimbe: Frederik Willem de Klerk