Vạn Hạnh

Vạn Hạnh (Tiếng Trung: 萬行) (938 – 1018) là một tăng sĩ Phật giáo Đại Cồ Việt, người châu Cổ Pháp (Bắc Ninh).

Ông là một trong những Tăng sĩ làm cố vấn cho vua Lê Đại Hành, đồng thời là người thầy của Lý Công Uẩn, đã hướng dẫn cho vị này lên ngôi thay đổi triều đại và triều Lý thành lập.

Vạn Hạnh
萬行
Tôn giáoPhật giáo Đại thừa
Pháp môn Thiền tông
Thiền phái Tì-ni-đa-lưu-chi (thế hệ thứ 12)
Tên khácKhông rõ, chỉ biết là họ Nguyễn,
Cá nhân
Quốc tịchĐại Cồ Việt
Sinh938
châu Cổ Pháp, Tĩnh Hải quân (nay là thành phố Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh)
Mất1018 (80 tuổi)
Chùa Lục Tổ, châu Cổ Pháp, Đại Cồ Việt
An nghỉChùa Tiêu Sơn (nay thuộc phường Tương Giang, thành phố Từ Sơn, Bắc Ninh)
Sự nghiệp tôn giáo
Tấn phongThiền sư
Chức vụTrụ trì chùa Lục Tổ

Hành trạng Vạn Hạnh

Thiền sư họ Nguyễn, quê châu Cổ Pháp (古法) (nay thuộc thành phố Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh), từ thuở nhỏ đã thông minh, học thông Nho, Lão, Phật và nghiên cứu hàng trăm bộ luận Phật giáo. Năm 21 tuổi ông xuất gia, tu học với bạn là Thiền sư Định Tuệ dưới sự chỉ dẫn của Thiền sư Thiền Ông tại chùa Lục Tổ. Sau khi Thiền Ông mất, ông bắt đầu chuyên thực tập Tổng Trì Tam Ma Địa, nên sau này hễ ông nói lời gì đều được thiên hạ cho là phù sấm. Vua Lê Đại Hành rất tôn kính ông. Năm 980, hoàng đế Đại Tống sai tướng Hầu Nhân Bảo mang quân sang đóng ở núi Cương Giáp Lãng định xâm chiếm nước Đại Cồ Việt, Lê Đại Hành triệu ông vào hỏi nếu đánh thì thắng hay bại. Ông đáp trong vòng từ ba đến bảy ngày quân Tống sẽ rút lui. Lời này sau ứng nghiệm. Khi Lê Đại Hành muốn xuất quân đánh Chiêm Thành để cứu sứ giả bị vua Chiêm bắt giữ nhưng còn do dự, thì Vạn Hạnh nói đây là cơ hội đừng để mất. Sau đó lời này nghiệm, và Lê Đại Hành đánh tan quân Chiêm.

Theo sách Thiền Uyển tập anh, thời bấy giờ có người tên Đỗ Ngân muốn ám hại thiền sư; việc chưa xảy ra thì thiền sư đã biết trước, gửi cho Đỗ Ngân bài thơ:

    "Cây đất sinh nhau bạc với vàng,
    Cớ sao thù địch mãi cưu mang.
    Bấy giờ năm miệng hồn thu dứt,
    Thật đến về sau chẳng hận lòng."

Đỗ Ngân bèn từ bỏ dã tâm.

Trong cuộc vận động Thân vệ Lý Công Uẩn (Lý Thái Tổ) lên ngôi, ông đã tác động dư luận quần chúng bằng sấm truyền rất hữu hiệu. Sách Thiền Uyển tập anh nói những loại sấm truyền và tiên tri ông dùng có rất nhiều thứ không kể hết được. Sách này kể ra một vài phương pháp đã dùng: Hồi Lê Ngọa Triều đang thi hành chính sách bạo ngược bị thiên hạ ghét bỏ, thì tại Cổ Pháp có một con chó trắng xuất hiện trên lưng nó có hai chữ "thiên tử" lấm tấm bằng lông đen. Thiên hạ bèn đồn rằng con chó là tượng trưng cho năm Tuất, và một bậc thiên tử sinh vào năm Tuất sẽ xuất hiện cũng vào năm Tuất (tức năm 1010). Ngày vua Lý Thái Tổ lên ngôi, thiền sư ở trong chùa Lục Tổ nhưng đã biết trước, nói với người bác và chú của Thái Tổ rằng: "Thiên tử đã băng, Lý thân vệ hiện đang ở nhà, tay chân họ Lý túc trực trong thành lên tới số ngàn. Trong trưa này, Thân vệ ắt được lên ngôi". Bác và chú vua Thái Tổ thấy lo bèn sai người đi dò tin tức, mới thấy lời thiền sư nói đúng.

Ngày Rằm tháng 5 năm Thuận Thiên thứ 9 (tức 30 tháng 6 năm 1018), khi công hạnh đã viên mãn, Thiền sư gọi đồ chúng lại dặn dò, đọc bài kệ rồi thị tịch. Vua Lý Thái Tổ và tất cả triều thần nhà Lý đến làm lễ Trà tỳ, thỉnh xá-lợi của ông về thờ tại chùa Tiêu Sơn (Bắc Ninh). Bài kệ của ông có nội dung như sau (Ngô Tất Tố dịch):

    "Thân như bóng chớp có rồi không
    Cây cối xanh tươi thu não nùng
    Mặc cuộc thịnh suy đừng sợ hãi
    Kìa kìa ngọn cỏ giọt sương đông"
  • Nguồn: Thơ văn Lý Trần (tập I), NXB Khoa học Xã hội, 1977

Ảnh hưởng Vạn Hạnh

Vua Lý Nhân Tông (1072-1127) có bài kệ "Truy tán Vạn Hạnh Thiền sư" (追贊萬行禪師):

    Nguyên văn Tiếng Trung:
      萬行融三際
      真符古讖詩
      鄉關名古法
      拄錫鎮王畿
    Phiên âm Hán Việt:
      Vạn Hạnh dung tam tế
      Chân phù cổ sấm thi
      Hương quan danh Cổ Pháp
      Trụ tích trấn vương kỳ.
    Bản dịch nghĩa của Nguyễn Đức Vân và Đào Phương Bình:
      Vạn Hạnh thông ba cõi
      Thật hợp lời sấm xưa
      Quê hương tên Cổ Pháp
      Chống gậy trấn kinh vua.
    Bản dịch thơ của Nguyễn Văn Trình:
      Học thông tam giới ghê thay
      Rằng thầy Vạn Hạnh thi tài rất cao.
      Cửa làng Cổ pháp tiếng reo
      Gậy tăng đủng đỉnh bay vào Đế đô.

Trước năm 1975, ở miền Nam Việt Nam có một Viện Đại học mang tên ông là Viện Đại học Vạn Hạnh. Hiện nay, nhiều thành phố ở Việt Nam có tên đường "Sư Vạn Hạnh" để tưởng nhớ một vị thiền sư đã ghi lại nhiều dấu ấn trong lịch sử dân tộc.

Đại Việt Sử ký toàn thư có ghi lại bài Sấm – Vĩ của Vạn Hạnh:

    Thọ căn diễu diễu
    Mộc biểu thanh thanh
    Hoa đào mộc lạc
    Thập bát tử thành
    Đông a nhập địa
    Dị mộc tái sanh
    Chấn cung kiến nhật
    Đoài cung ẩn tinh
    Lục thất niên gian
    Thiên hạ thái bình

Dịch là:

    Gốc cây thăm thẳm
    Ngọn cây xanh xanh
    Cây hoa đào rụng
    Mười tám hạt thành
    Cành đông xuống đất
    Cành khác lại sanh
    Đông mặt trời mọc
    Tây sao ẩn hình
    Sáu bảy năm nữa
    Thiên hạ thái bình

Trong văn hoá đại chúng Vạn Hạnh

Năm Tác Phẩm Diễn Viên
2011 Lý Công Uẩn: Đường tới thành Thăng Long Phạm Anh Dũng

Xem thêm

Chú thích

Liên kết ngoài

Tags:

Hành trạng Vạn HạnhẢnh hưởng Vạn HạnhTrong văn hoá đại chúng Vạn HạnhVạn Hạnh9381018Bắc NinhChữ HánCổ PhápLê Đại HànhLý Thái TổPhật giáoTriều LýĐại Cồ Việt

🔥 Trending searches on Wiki Tiếng Việt:

Trà VinhDoraemonThành nhà HồQuang họcNgô Thị MậnDòng điệnQuân đội nhân dân Việt NamGia LaiSự kiện Thiên An MônĐại ViệtCung Hoàng ĐạoTô Ân XôVăn LangTriệu Lệ DĩnhLionel MessiQuần thể di tích Cố đô HuếTrấn ThànhVõ Nguyên GiápTrần Quốc ToảnB-52 trong Chiến tranh Việt NamAn Dương VươngCristiano RonaldoLàoChúa Nhật Lễ LáTrận SekigaharaNguyễn Văn NênHệ sinh tháiTrang ChínhỦy ban Kiểm tra Trung ương Đảng Cộng sản Việt NamBộ trưởng Bộ Công an (Việt Nam)Khang HiNguyễn Quang SángQuân khu 2, Quân đội nhân dân Việt NamHồ Quý LyHarry LuASCIIRomeo và JulietTrần PhúBitcoinKhánh HòaVõ Tắc ThiênNhà TốngNgân hàng thương mại cổ phần Kỹ Thương Việt NamPNgaDanh sách Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dânYouTubeIsraelKim Bình Mai (phim 2008)Lê Thánh TôngSaigon PhantomLiên QuânChữ HánPhạm Sơn DươngBí thư thứ nhất Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí MinhPhan Châu TrinhKhởi nghĩa Hai Bà TrưngNgày Bác Hồ ra đi tìm đường cứu nướcNgũ hànhAngkor WatHạnh phúcNguyễn Văn ThiệuNguyễn Minh Triết (sinh năm 1988)Zinédine ZidaneLê Hồng PhongBộ Tư lệnh Cảnh sát Cơ động (Việt Nam)Lê Thị Thu HằngDanh sách nhân vật trong One PieceBlue LockĐền HùngPhật giáoSúng trường tự động KalashnikovBài Tiến lênBà TriệuBi da ba băngBến Nhà RồngLandmark 81Hoàng tử béSân bay quốc tế Long Thành🡆 More