Tiếng Thái Đen

Tiếng Thái Đen
Black Tai
Tai Dam / ꪼꪕꪒꪾ/ไทดำ /koamz pák tayz đằm/ ꪁꪫꪱꪣ ꪜꪱꪀ ꪼꪕ ꪒꪾ //pʰāːsǎː tʰāj dām/ ภาษาไทดำ
Sử dụng tại	Việt Nam, Lào, Thái Lan, Trung Quốc
Tổng số người nói	760.000
Phân loại	Tai-Kadai Thái Thái Tây Nam Chiang Saen Tiếng Thái Đen
Hệ chữ viết	Thái Việt ꪎꪳ ꪎꪱꪙ ꪼꪕ
Địa vị chính thức
Ngôn ngữ thiểu số được công nhận tại	Việt Nam  Thái Lan
Mã ngôn ngữ
ISO 639-3	blt
Glottolog	taid1247
Phân bố các ngôn ngữ Thái Tây Nam.

Tiếng Thái Đen thuộc họ ngôn ngữ Thái trong hệ ngôn ngữ Tai-Kadai. Tiếng Thái Đen tương tự như tiếng Thái và tiếng Lào, nhưng chưa đủ gần để người Thái Đen hiểu rõ khi nói với người Thái và người Lào. Cụ thể, những từ mượn gốc tiếng Pali và tiếng Phạn trong tiếng Thái Lan và tiếng Lào đa phần không có mặt trong tiếng Thái Đen .

Thái Việt Nam (Tai viet) và các sắc tộc Thái chưa được phân chia chính thức. Và tiếng Thái thường được nhìn nhận là gồm nhiều các phương ngữ.

Tiếng Thái Đen được dùng làm cơ sở để lập ra Chữ Thái Việt Nam (Tai Viet ꪼꪕꪫꪸꪒ), phổ biến ở Việt Nam và cộng đồng định cư tại Hoa Kỳ. Chữ Thái Việt Nam ꪎꪳꪼꪕꪫꪸꪒ bao gồm 31 phụ âm và 14 nguyên âm. Mặc dù là ngôn ngữ có thanh điệu nhưng lại không có dấu âm như trong tiếng Thái và tiếng Lào. Theo các tác giả Thái Lan, hệ thống chữ viết có lẽ bắt nguồn từ chữ viết cũ của vương quốc Sukhotai của Thái Lan. Chữ Thái Việt Nam có vùng mã Unicode U+AA80..U+AADF

Tiếng thái đen được sử dụng để giao tiếp với các nhóm dân tộc khác, trước đây là được chọn làm tiếng phổ thông ở khu tự trị tây bắc cũ, mà tiền thân là khu tự trị Thái Mèo.

Người Thái Đen nói chuyện và dạy những người nói nhóm ngôn ngữ thái khác. Ở đông bắc Thái Lan có nhiều người Thái Đen sinh sống, họ sử dụng tiếng thái đen để giao tiếp và dạy học tiếng thái và chữ viết. Nếu như người nói tiếng Thái Trung tâm (Xiêm) học cũng tiếng Thái Đen thì người Thái Đen và thái Xiêm có thể giao tiếp lưu loát hiểu nhau một cách dễ dàng, và ngược lại. Chúng ta thường thấy ở Loei hay Chiang Saen, về số đếm thì phát âm giữa tiếng Thái Đông Bắc, Thái Trung Tâm, Thái Đen, và các nhóm nói tiếng Thái khác về cơ bản là như nhau.

• Tiếng Thái Trắng
• Tiếng Thái Đỏ

• Miyake, Marc. 2014. Black and white evidence for Vietnamese phonological history.
• Miyake, Marc. 2014. D-ou-b-led letters in Tai Viet.
• Miyake, Marc. 2014. *(C).r-usters in Black Tai and Bao Yen.
• Miyake, Marc. 2014. S-implificaition in Black Tai and Bao Yen.

• Tai Dam alphabet
• Tai Dam Language, Literature, and Culture Lưu trữ 2014-06-06 tại Wayback Machine
• SIL Tai Heritage Pro fonts
• Basic Tai Dam phrases Lưu trữ 2018-05-20 tại Wayback Machine