Creole Haiti (kreyòl ayisyen, IPA: ; tiếng Pháp: créole haïtien) là một ngôn ngữ creole dựa trên tiếng Pháp được nói bởi 9,6–12 triệu người trên toàn cầu, và là ngôn ngữ mẹ đẻ của hầu hết người Haiti.
Ngoài nền tảng là tiếng Pháp thế kỷ 18, creole Haiti còn chịu ảnh hưởng của tiếng Bồ Đào Nha, tiếng Tây Ban Nha, tiếng Anh, tiếng Taíno, và những ngôn ngữ Tây Phi. Creole Haiti bắt nguồn từ sự tiếp xúc giữa người Pháp và những nô lệ gốc Phi ở thuộc địa Saint-Domingue (Haiti ngày nay). Người Haiti là cộng đồng nói ngôn ngữ creole lớn nhất thế giới. Creole Haiti không nên bị nhầm lẫn với tiếng Pháp Haiti mà chỉ đơn thuần là dạng tiếng Pháp có mặt ở Haiti.
Creole Haiti | |
---|---|
kreyòl ayisyen | |
Phát âm | [kɣejɔl] |
Sử dụng tại | Haiti |
Tổng số người nói | 9,6 triệu (2007) |
Phân loại | Creole dựa trên tiếng Pháp
|
Hệ chữ viết | Latinh (biến thể creole Haiti) |
Địa vị chính thức | |
Ngôn ngữ chính thức tại | Haiti |
Quy định bởi | Akademi Kreyòl Ayisyen |
Mã ngôn ngữ | |
ISO 639-1 | ht |
ISO 639-2 | hat |
ISO 639-3 | hat |
IETF | ht |
Glottolog | hait1244 Haitian |
Linguasphere | 51-AAC-cb |
Việc nói và sử dụng creole Haiti trong giáo dục đã gây nhiều tranh cãi từ tận thế kỷ 19: dù người Haiti xem người Pháp như một đại diện của chủ nghĩa thực dân, creole Haiti vẫn bị giới cầm quyền Haiti coi rẻ và xem như là tiếng Pháp của người nghèo và vô giáo dục. Cho tới cuối thế kỷ 20, các tổng thống Haiti chỉ phát biểu trước công chúng bằng tiếng Pháp chuẩn, và cho tới thập niên 2000, tiếng Pháp vẫn là ngôn ngữ giảng dạy trong nhà trường.
Có sẵn phiên bản Tiếng Haiti của Wiki, bách khoa toàn thư mở |
Wiktionary Creole Haiti (thử nghiệm) tại Wiki Incubator |
Wikibooks có một quyển sách tựa đề Haitian Creole |
Wikiversity tiếng Anh có tài liệu giáo dục và khoa học kỹ thuật về: Haitian Creole |
This article uses material from the Wikipedia Tiếng Việt article Creole Haiti, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Nội dung được phát hành theo CC BY-SA 4.0, ngoại trừ khi có ghi chú khác. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Tiếng Việt (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.