Tiếng Basque

Tiếng Basque (Euskara, IPA: ) là một ngôn ngữ tách biệt được sử dụng bởi người Basque.

Basque là ngôn ngữ bản xứ của, và chủ yếu hiện diện tại, Xứ Basque, một khu vực nằm ở miền bắc Tây Ban Nha và tây nam nước Pháp. Tiếng Basque được sử dụng bởi chừng 27% người Basque ở khắp xứ này (714.135 trên tổng số 2.648.998 người). Trong đó, 663.035 (93% số người nói) sống ở vùng Basque thuộc Tây Ban Nha và 51.100 còn lại (7%) sống ở phần thuộc Pháp.

Tiếng Basque
euskara
Sử dụng tạiTây Ban Nha, Pháp
Khu vựcXứ Basque
Tổng số người nói750.000
434,000 người hiểu nhưng không nói được
6,000 chỉ nói duy nhất tiếng Basque
Dân tộcBasque
Phân loạiNgôn ngữ tách biệt
Ngôn ngữ tiền thân
Basque nguyên thủy
  • Aquitani
    • Tiếng Basque
Phương ngữ
Biscay
Gipuzkoa
Thượng Navarre
Hạ Navarre–Labourd
Đông Navarre
Hệ chữ viếtLatinh (biến thể tiếng Basque)
Hệ chữ nổi Basque
Địa vị chính thức
Ngôn ngữ chính thức tại
Cộng đồng tự trị Xứ Basque
Navarre
Quy định bởiEuskaltzaindia
Mã ngôn ngữ
ISO 639-1eu
baq (B)
eus (T)
ISO 639-3eus
Glottologbasq1248
Linguasphere40-AAA-a
Tiếng Basque
Bản đồ phân bố các phương ngữ của tiếng Basque.
Bài viết này có chứa ký tự ngữ âm IPA. Nếu không thích hợp hỗ trợ dựng hình, bạn có thể sẽ nhìn thấy dấu chấm hỏi, hộp, hoặc ký hiệu khác thay vì kí tự Unicode. Để biết hướng dẫn giới thiệu về các ký hiệu IPA, xem Trợ giúp:IPA.

Người bản ngữ Basque tập trung tại khu vực gồm ba "tỉnh cổ đại" ở Pháp và một số phần của bốn địa khu tại Tây Ban Nha. Gipuzkoa, đa phần Biscay, một phần của Álava, và vùng phía bắc Navarre tạo nên vùng cốt lõi nói tiếng Basque. Ngược lại, đa phần Álava, phía tây Biscay, trung và nam Navarre có lượng người nói tiếng Tây Ban Nha chiếm ưu thế, hoặc vì tiếng Basque đã bị thay thế bởi tiếng Tây Ban Nha qua hàng thế kỷ (đa phần Álava và trung Navarre), hoặc vì nó chưa bao giờ được sử dụng tại đó (Encartaciones và đông nam Navarre).

Là một ngôn ngữ tách biệt, tiếng Basque được xem là một trong số ít ngôn ngữ tiền Ấn-Âu, và là ngôn ngữ duy nhất thuộc loại này ở Tây Âu. Nguồn gốc của nó chưa được biết chắc, dù giả thuyết được chấp nhận gần đây nhất là những dạng cổ tiếng Basque đã phát triển trước khi những ngôn ngữ Ấn-Âu (gồm cả nhóm ngôn ngữ Rôman mà về mặt địa lý bao quanh vùng nói tiếng Basque) đến khu vực Tây Âu. Tiếng Basque đã vay mượn một số từ vựng từ những ngôn ngữ Rôman, và ngược lại, tiếng Basque cũng đưa tự vựng của nó vào những thứ tiếng kia. Bảng chữ cái Basque dùng hệ Latinh.

Ngữ âm Tiếng Basque

Nguyên âm

Trước Giữa Sau
Đóng i
i
u
u
Vừa e
e
o
o
Mở a
a

Tiếng Basque có năm nguyên âm: /a/, /e/, /i/, /o/ và /u/ (giống như trong tiếng Tây Ban Nha). Ở phương ngữ Zubero, có một số âm vị khác:

  • nguyên âm làm tròn trước đóng y, được viết là ⟨ü⟩;
  • một tập hợp nguyên âm mũi hoá, cho thấy ảnh hưởng của phương ngữ Gascon (tiếng Occitan).

Phụ âm

Bảng phụ âm tiếng Basque
Môi Mặt lưỡi-
răng
Đầu lưỡi-
chân răng
Vòm hay
chân răng
Ngạc mềm Thanh hầu
Mũi m
/m/
n
/n/
ñ, -in-
/ɲ/
Tắc vô thanh p
/p/
t
/t/
tt, -it-
/c/
k
/k/
hữu thanh b
/b/
d
/d/
dd, -id-
/ɟ/
g
/ɡ/
Tắc xát vô thanh tz
/ts̻/
ts
/ts̺/
tx
/tʃ/
Xát vô thanh f
/f/
z
/s̻/
s
/s̺/
x
/ʃ/
h
/∅/, /h/
hữu thanh j
/j/~/x/
Cạnh lưỡi l
/l/
ll, -il-
/ʎ/
R Rung r-, -rr-, -r
/r/
vỗ -r-
/ɾ/

Tham khảo

Liên kết ngoài

Bản mẫu:Ngôn ngữ tại Pháp

Tags:

Ngữ âm Tiếng BasqueTiếng BasqueNgôn ngữ tách biệtNgười BasquePhápTây Ban NhaXứ Basque

🔥 Trending searches on Wiki Tiếng Việt:

Lê Thánh TôngTrần Đại QuangQuân chủng Hải quân, Quân đội nhân dân Việt NamĐội tuyển bóng đá U-19 quốc gia Việt NamHọ người Việt NamVụ án Hồ Duy HảiVũ Đức ĐamMáy tính cá nhân IBMThuyết âm mưu về sự kiện 11 tháng 9Mạch nối tiếp và song songTitanic (phim 1997)Miền Bắc (Việt Nam)Đội tuyển bóng đá quốc gia IndonesiaNgô Đình DiệmHồng DiễmTập đoàn EgroupHentaiDương Văn MinhLiên XôDanh sách ngân hàng tại Việt NamĐài Á Châu Tự DoSécLa bànTrần Thái TôngLục bộ (Việt Nam)Duyên hải Nam Trung BộB-52 trong Chiến tranh Việt NamLê Đức ThọSkibidi ToiletGia trưởngZaloMassage kích dụcDragon Ball – 7 viên ngọc rồngBóng đáTThái LanPhan Văn GiangVinamilkIsaac NewtonKim Soo-hyunJaap StamXuân QuỳnhĐội tuyển bóng đá quốc gia ĐứcDanh sách trại giam ở Việt Nam3M22 ZirconBánh mì Việt NamSự kiện Tết Mậu ThânTử Cấm ThànhNgười Hoa (Việt Nam)Thành nhà HồNelson MandelaTrấn ThànhDanh sách biện pháp tu từLiếm âm hộVietNamNetHọc viện Kỹ thuật Quân sựThành phố New YorkTrần Quốc VượngBộ Tư lệnh Cảnh sát Cơ động (Việt Nam)Bình ThuậnĐại Việt sử ký toàn thưTrịnh Tố TâmNgày Bác Hồ ra đi tìm đường cứu nướcThuốc láBùi Thị Quỳnh VânNguyễn Chí ThanhAnh hùng dân tộc Việt NamPhú ThọNgân hàng thương mại cổ phần Ngoại thương Việt NamNguyễn Ngọc KýCho tôi xin một vé đi tuổi thơLê Khả PhiêuDanh sách Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân trong Chiến dịch Điện Biên PhủChế Bồng NgaLionel MessiTrần Lưu QuangTrần Quốc ToảnHuy Cận🡆 More