Tiếng ǀXam

ǀXam (/Kham) (IPA: ), hay ǀXam Kaǃkʼe, là một ngôn ngữ Khoisan tuyệt chủng, thuộc ngữ hệ Tuu.

Nó có quan hệ với tiếng Nǁng sắp tuyệt chủng. Đa số nghiên cứu về tiếng ǀXam do Wilhelm Bleek, một nhà ngôn ngữ người Đức, thực hiện. Ông đã nghiên cứu một dạng tiếng ǀXam ở Achterveld, và (với Lucy Lloyd) một dạng khác ở Strandberg và Katkop.

Tiếng ǀXam
Khu vựcNam Phi
Mất hết người bản ngữ vàoThế kỷ XX
Phân loạiTuu
  • ǃKwi
    • Tiếng ǀXam
Mã ngôn ngữ
ISO 639-3xam

Tên gọi Tiếng ǀXam

Vạch thẳng ở đầu từ "ǀXam" đại diện cho âm click răng. Chữ ⟨x⟩ kế tiếp là âm xát ngạc mềm vô thanh.

Ngữ âm Tiếng ǀXam

Phụ âm

Khi so với những ngôn ngữ Tuu khác như tiếng Taa, tiếng ǀXam có hệ thống phụ âm nhỏ hơn, nhất là về âm click, khi chỉ có tám loại âm click, ít hơn nhiều khi so với con số 18 ở tiếng Taa Đông !Xoon. Hệ thống phụ âm tiếng ǀXam được thể hiện trong bản dưới:

Phụ âm tiếng ǀXam
Ra ngoài Vào trong (hút)
Môi Chân răng Vòm Ngạc mềm Thanh hầu Môi Răng Chân răng Cạnh Vòm
Tăc tenuis (p) t k ʔ ʘ ǀ ǁ ǃ ǂ
hữu thanh b d ɡ
Tắc xát tống ra ~t͡sʼ k͡x' ʘ' ǀ' ǁ' ǃ' ǂ'
Bật hơi t͡sʰ k͡x ʘʰ ǀʰ ǁʰ ǃʰ ǂʰ
Cụm tenuis+/x/ tx~t͡sx

ʘ͡x ǀ͡x ǁ͡x ǃ͡x ǂ͡x
tenuis+/k'/~/kx'/ ʘ͡kx' ǀ͡kx' ǁ͡kx' ǃ͡kx' ǂ͡kx'
tenuis+/kh/~/kx/ ʘ͡kʰ ǀ͡kʰ ǁ͡kʰ ǃ͡kʰ ǂ͡kʰ
Mũi hữu thanh m n ŋ ᵑʘ ᵑǀ ᵑǁ ᵑǃ ᵑǂ
Xát vô thanh s x h
Tiếp cận hữu thanh w r~l j

Trong thần thoại

Wilhelm Bleek ghi nhận rằng một số nhân vật trong thần thoại ǀXam có lối nói riêng biệt, với sự thay đổi về cả kiểu click. Ví dụ, rùa trong thần thoại ǀXam khi nói dùng chủ yếu âm click đôi môi, ong cự dùng các cụm click răng và vòm, chó rừng còn có một âm click đôi môi cạnh hóa khác thường. Mặt trăng, thỏ rừng và thú ăn kiến có một âm click "không phát âm nổi".

Trong tiêu ngữ Cộng hòa Nam Phi

Tiếng ǀXam là ngôn ngữ trong tiêu ngữ Cộng hòa Nam Phi:

    ǃke e: ǀxarra ǁke

Nghĩa nôm na của câu là "Những người khác nhau cùng đoàn kết" hay "đoàn kết trong đa dạng". Dịch nghĩa đen thì có nghĩa là những người khác nhau gặp nhau.

Chú thích

Liến kết ngoài Tiếng ǀXam

Tags:

Tên gọi Tiếng ǀXamNgữ âm Tiếng ǀXamTrong tiêu ngữ Cộng hòa Nam Phi Tiếng ǀXamLiến kết ngoài Tiếng ǀXamTiếng ǀXamNgữ hệ TuuNhóm ngôn ngữ KhoisanTrợ giúp:IPA

🔥 Trending searches on Wiki Tiếng Việt:

Đô la MỹKhánh HòaBùi Quang Huy (chính khách)Tiếng AnhLịch sử Việt NamLưu BịHarry LuPhần LanGallonTổng cục chính trị Quân đội nhân dân Việt NamPhan Văn GiangAn GiangDanh sách Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dânBắc GiangPhim khiêu dâmQuốc kỳ Việt NamSúng trường tự động KalashnikovLạm phátTần Thủy HoàngTrần Nhân TôngLê Khả PhiêuMSingaporeMậu binhHội Việt Nam Cách mạng Thanh niênMeta PlatformsTình yêuTổng cục Tình báo, Quân đội nhân dân Việt NamTỉnh thành Việt NamNintendo SwitchThừa Thiên HuếLê Hồng PhongBà Rịa – Vũng TàuĐồng bằng sông Cửu LongThành nhà HồQuân khu 9, Quân đội nhân dân Việt NamChuyến bay 370 của Malaysia AirlinesNhà ĐườngCộng hòa Nam PhiMalaysiaNguyễn Cao KỳNgân hàng Nhà nước Việt NamRATrần Đức LươngNgườiLê Thanh Hải (chính khách)Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt NamLục bộ (Việt Nam)Telegram (phần mềm)Cải cách ruộng đất tại miền Bắc Việt NamNgân hàng Thương mại Cổ phần Tiên PhongDanh sách trường đại học tại Thành phố Hồ Chí MinhTần Chiêu Tương vươngChế Lan ViênMặt trận Tổ quốc Việt NamNgười Hoa (Việt Nam)Hồ Quý LyTrò chơi điện tửPhú QuốcMiền Bắc (Việt Nam)Ninh BìnhDanh sách quốc gia theo dân sốDanh sách quốc gia theo GDP (danh nghĩa)Tôn Đức ThắngHy LạpBan Bí thư Trung ương Đảng Cộng sản Việt NamLiên minh châu ÂuMông CổĐông TimorValorant Champions Tour mùa giải 2024Giê-suNguyễn Xuân Phúc từ chức Chủ tịch nướcQuần thể di tích Cố đô HuếBlackpinkDanh sách biện pháp tu từStephen HawkingLý Chiêu HoàngĐinh Văn Nơi🡆 More