Tổ Chức Và Chiến Thuật Quân Sự Của Quân Đội Đế Quốc Mông Cổ

Hệ thống này hình thành ban đầu từ cách tổ chức đời sống du mục của người Mông Cổ, sau đó được Thành Cát Tư Hãn phát triển, một số phần được mở rộng bởi tướng lĩnh và con cháu ông. Các công nghệ và phương pháp khác nhau đã được sử dụng linh hoạt và phù hợp với mỗi vùng đất khác nhau mà quân Mông Cổ chinh phạt. Các quân sư và chuyên gia vũ khí người nước ngoài đã được thu nhận và trọng dụng. Trong nhiều trường hợp chiến đấu, quân Mông Cổ đánh bại quân thù đông đảo hơn.

Cấu trúc chỉ huy của quân đội Mông Cổ rất linh hoạt, cho phép quân đội Mông Cổ tấn công hàng loạt, họ chia thành các nhóm nhỏ để bao vây kẻ thù và dẫn quân thù địch vào một cuộc phục kích, hoặc chia thành các nhóm nhỏ khoảng 10 người để truy quét tàn quân kẻ thù chạy trốn trong tình thế tan vỡ. Mặc dù họ chiến đấu như một đơn vị, từng người lính chịu trách nhiệm về trang bị, vũ khí của họ và có tối đa năm con ngựa cưỡi. Gia đình và đàn gia súc của họ đi cùng họ trong các cuộc viễn chinh.

Khiết Đan

Ảnh hưởng mạnh mẽ nhất đến sự phát triển của quân đội đế quốc Mông Cổ là từ người Khiết Đan. Vào thời kỳ nổi lên của nước Liêu, họ có một đạo quân dày dặn kinh nghiệm quân sự, chịu ảnh hưởng mạnh mẽ từ người Thổ Nhĩ Kỳ cổ, người Duy Ngô Nhĩ, người Yenisei Kyrgyz và người Hán. Quân đội Khiết Đan bao gồm một đội quân bảo vệ (ordo), quân số 100.000 người, và lực lượng quân sự của tất cả các bộ lạc Khiết Đan. Về sau, quân đội của các dân tộc bị chinh phục cũng được trưng dụng. "Ordo" đơn vị chiến đấu chuyên nghiệp. Quân đội Khiết Đan được tổ chức theo hệ thống thập phân: đơn vị nhỏ nhất là một đội gồm 5 người, lớn hơn là các đội 10, 100 và 1.000 binh sĩ.

Để đe dọa kẻ thù, người Khiết Đan đã sử dụng các binh sĩ chuyên việc truyền bá tin đồn gây hoảng loạn trong doanh trại của kẻ thù. Trong các trận chiến, quân đội Khiết Đan sử dụng tất cả các kỹ thuật chiến đấu đặc trưng của người du mục: tấn công bất ngờ, giả vờ rút lui, phục kích. Trong trận đánh, cuộc chiến thường được mở màn bởi các cung thủ, họ tấn công lấp đầy đội hình kẻ thù bằng các mũi tên. Trận đánh được tiến hành tiếp theo và kết thúc bởi các đội quân giáo và kiếm. Sau đó, quân Khiết Đan truy kích kẻ thù bại trận để tiêu diệt tận gốc tàn quân của họ. Người Khiết Đan đã khéo léo tiến hành các hoạt động bao vây, trong đó các tù nhân được sử dụng thường xuyên cho các hoạt động bao vây và vây hãm. Trong các cuộc bao vây, người Khiết Đan đã tổ chức đào và xây dựng các công sự xung quanh pháo đài bị bao vây. Để có khả năng tự vệ chống lại các cuộc tấn công của kẻ thù, người Khiết Đan đã xây dựng các pháo đài dã chiến có tháp và cổng.

Vũ khí chính của quân Khiết Đan là cung. Ngoài cung tên, người Khiết Đan còn dùng giáo, phi tiêu, kiếm và chùy. Bộ binh được trang bị nhiều loại vũ khí khác nhau. Các chiến binh được bảo vệ bởi trát giáp (札甲) (áo giáp lamellar) hoặc áo giáp gỗ và mũ bảo hiểm. Ngựa cũng được bảo vệ bởi áo giáp.

Truyền thống quân sự Khiết Đan chịu ảnh hưởng mạnh mẽ từ Trung Quốc, đã ảnh hưởng lớn đến sự phát triển các vấn đề quân sự của nhà nước Hắc Khiết Đan (Tây Liêu) và liên minh bộ lạc Nãi Man (乃蛮). Người ta biết rất ít về các vấn đề quân sự của vương quốc Tây Liêu. Tại Hãn quốc, tất cả đàn ông từ 18 tuổi đều có nghĩa vụ đi lính. Quân đội Hắc Khiết Đan bao gồm một đội quân bộ binh đông đảo. Trang bị vũ khí giống như nhà nước tiền nhiệm của họ, chịu ảnh hưởng nặng nề của Trung Quốc. Không kém phát triển so với Liêu là tổ chức quân sự của Nãi Man, người Khuất Xuất Luật nắm quyền lực vào năm 1211 ở Hắc Khiết Đan.

Nữ Chân

Không kém phần phát triển so với tổ chức quân sự của Khiết Đan là tộc Nữ Chân. Các lực lượng vũ trang Nữ Chân được tổ chức theo cách tương tự như Khiết Đan: quân đội được chia thành các đơn vị 5, 10, 100 và 1.000. Lực lượng cốt lõi của quân đội có vai trò bảo vệ hoàng gia. Kỷ luật sắt có vai trò quan trọng trong quân đội. Nhánh chính của quân đội là kỵ binh, được chia thành kỵ binh nặng và kỵ binh nhẹ. Ngoài ra, quân đội bao gồm bộ binh, cũng như các đơn vị pháo binh ném đá và bắn súng, được tạo ra theo mô hình quân sự của Trung Quốc.

Chiến thuật Tổ Chức Và Chiến Thuật Quân Sự Của Quân Đội Đế Quốc Mông Cổ của các chiến binh Nữ Chân bao gồm đánh tạt sườn, đánh tập hậu và tấn công đồng loạt. Một đội gồm 20 chiến binh trên những con ngựa được bọc áo giáp và trang bị giáo tấn công xung phong. Đây là những chiến binh dũng cảm nhất, kiên định và mạnh mẽ nhất. Họ được theo sau bởi 50 chiến binh mặc áo giáp da được trang bị cung tên. Người Nữ Chân là những chiến binh khéo léo, dũng cảm và không khoa trương. Những người đương thời ngạc nhiên trước khả năng vượt sông bằng ngựa của các kỵ binh Nữ Chân.

Vũ khí phổ biến nhất là cung. Trong cuộc chiến với Trung Quốc, họ cũng bắt đầu sử dụng nỏ. Họ cũng có nhiều loại giáo, kiếm, gươm, chùy và chùy quả tạ, các loại rìu. Các chiến binh mặc trát giáp, họ dùng mũ giáp để bảo vệ đầu.

Hình thành quân đội, trường đào tạo tướng

 

Trong việc thành lập quân đội, người Mông Cổ theo truyền thống của những người du mục thảo nguyên cổ đại, nhưng chính người Mông Cổ đã hoàn thiện nghệ thuật quân sự của các dân tộc du mục. Vào thế kỷ XII, quan hệ cộng đồng nguyên thủy của Mông Cổ tan rã. Các na nhan (那颜) - đại diện của giới quý tộc, những người có đàn gia súc lớn và đồng cỏ tốt, nổi bật trong hàng ngũ thường dân. Thủ lĩnh của bộ lạc và lãnh đạo quân sự là Hãn, người nắm giữ và phân phát chiến lợi phẩm sau các cuộc cướp bóc. Từ tổ chức hệ thống bộ lạc, người Mông Cổ đã phát triển tổ chức quân sự dân chủ: tập hợp phổ biến của gia đình và bộ lạc là Hốt lý lặc thai (hội đồng trưởng lão của bộ lạc).

Thành lập các đội нөхөр là những người lính chuyên nghiệp, luôn sẵn sàng chiến đấu. Sự hình thành và phát triển của các đội này đã góp phần vào sự xuất hiện và tăng cường sức mạnh của Hãn, do đó, làm suy giảm tự do của đời sống du mục. Đạo quân này là nòng cốt của các lực lượng vũ trang bộ tộc của họ, đồng thời một trường huấn luyện quân sự được thành lập, ở đó tướng chỉ huy của các phân đội lớn và nhỏ trong tương lai được đào tạo.

Quân đội được tổ chức theo hệ thống thập phân châu Á. Quân đội được chia thành hàng chục (thập hộ; 十户), hàng trăm (bách hộ sở; 百户所), hàng ngàn (thiên hộ chế; 千户制) và hàng chục ngàn (Vạn hộ chế; 万户制), đứng đầu là lĩnh ban (領班), bách phu trưởng, thiên phu trưởng và vạn phu trưởng. Hàng ngàn người không chỉ là một đơn vị quân đội, mà còn là một đơn vị hành chính - lãnh thổ. Các đơn vị vạn hộ chế thống nhất trong đạo quân kỵ binh đông đảo lên tới 100.000 người. Quân đội Mông Cổ được chia thành 3 phần: trung tâm, cánh phải và cánh trái. Trong quân đội của Thành Cát Tư Hãn, một đơn vị gồm hàng chục và hàng trăm lính theo quy định phải xuất phát từ một gia tộc hoặc một nhóm gia tộc. Các đơn vị hợp thành lớn hơn, chẳng hạn như hàng ngàn lính, được hình thành bởi các chiến binh thuộc các bộ tộc và bộ lạc khác nhau hợp lại. Đây là một phần trong chính sách định hướng mục tiêu của Thành Cát Tư Hãn, với mục tiêu là vượt qua tình trạng mất đoàn kết và tập trung hóa quyền lực nhà nước.

Nhà nước Mông Cổ chủ yếu tập trung vào chiến tranh: phụ nữ có nghĩa vụ phải phục vụ. Đề cập đến vấn đề này nằm ở pháp luật Mông Cổ:...quy định rằng những người phụ nữ đi cùng với quân đội nên thực hiện các công việc và nhiệm vụ của đàn ông trong và sau khi họ đi chiến đấu. Những người không thể phục vụ trong quân đội phải có nghĩa vụ lao động phục vụ cho nhà nước.

Bảo vệ

• Bài chi tiết: Khiếp bệ

 

Theo lệnh của Thành Cát Tư Hãn:

"Một đội quân của khiếp bệ nên được bổ sung những người con trai của vạn phu trưởng, thiên phu trưởng, bách phu trưởng, cũng như con trai của những người thuộc tầng lớp tự do, có năng lực và sức mạnh vượt trội. Các con trai của họ phải đến phục vụ với mười cặp anh em trai. Gửi con trai từ các "na nhan" chuyên cấp ngựa - đến phục vụ với năm cặp anh em trai. Các con trai của lĩnh ban na nhan, cũng như con trai của những người tự do, phải gửi đến phục vụ ba cặp anh em trai, đồng thời tất cả đều có nghĩa vụ phải trình diện phương tiện di chuyển riêng (ngựa), để di chuyển trên các vùng đất." Những người không thể phục vụ trong quân đội có nghĩa vụ lao động khác. Dù vậy, kỵ binh Mông cổ vẫn tỏ ra bạc nhược và sợ hãi hay ít nhất là không hiểu quả với những quân đội có tổ chức về cung binh tầm xa tốt.

Dựa trên tính toán này, vệ binh đã bao gồm 10 nghìn lính. Vị trí đặc quyền của đội vệ binh là bất kỳ khiếp bệ nào đều có cấp bậc cao hơn một chiến binh hoặc chỉ huy cùng cấp từ các đơn vị quân đội cơ bản khác. Mặc dù có tư cách đặc quyền, các nhiệm vụ bổ sung khác được giao cho lính canh khiếp bệ: như là việc vệ binh có nghĩa vụ phải ở lại với Hãn trong lúc không có chiến sự. Đội vệ binh tồn tại trong quân đội của nhiều dân tộc du mục, nhưng chính người Mông Cổ dưới thời Thành Cát Tư Hãn đã thành công trong việc đạt được sự hợp nhất gần nhất của vệ binh với quân đội, nhờ đó họ trở thành một.

Lệnh

Thành Cát Tư Hãn đã tạo ra một thể chế đặc biệt cho quân đội của ông, với trách nhiệm chính là lên kế hoạch bố trí quân đội, trinh sát quân địch, vạch ra các tuyến đường cho những người du mục, vị trí của các trại. Các tướng nhập vào bộ phận này được gọi là yurtsi (Mông Cổ bao thị) và báo cáo cho hãn. Vị trí của yurtchi trưởng có thể sánh ngang với vị trí của thủ lĩnh đứng đầu.

Thành Cát Tư Hãn đích thân bổ nhiệm các chỉ huy của các đoàn quân lớn, chỉ dựa trên công trạng và tài năng của một người, bất kể nguồn gốc của anh ta. Nhờ vậy, nhiều tướng lĩnh tài năng đã có thể tiến thân. Mặc dù vậy nếu anh ta có một đứa con trai có tài thì có thể chuyển vị trí chỉ huy cho đứa con của anh ta, nhưng điều này cũng đòi hỏi phải có sự chấp thuận của hãn. Vai trò của trường huấn luyện quân sự của người Mông Cổ được huấn luyện bởi vệ binh: những người lính phục vụ trong đội vệ binh được tự động bổ nhiệm làm chỉ huy của đơn vị vạn hộ.

Thư và tin nhắn, mua sắm

Thành Cát Tư Hãn đã tổ chức một hệ thống dịch vụ chuyển phát nhanh hợp lý. Vô số "trạm bưu chính" xuất hiện trên lãnh thổ của đế chế. Tất cả các con đường dài được chia thành các phần trong đó các quan chức quản lý duy trì trật tự, người qua lại và hàng hóa. Tại các trạm, ưu tiên cho những người cỡi ngựa đưa thư của hãn. Nhờ những đổi mới này, các mệnh lệnh của hãn đã nhanh chóng đến được quân đội các nơi. Điều này được đề cập trong Yase (luật) của Thành Cát Tư Hãn: Ông ra lệnh thiết lập các vị trí thường trực cho đại hãn, để sớm biết về tất cả các sự kiện diễn ra trong đế quốc.

Thành Cát Tư Hãn cũng tổ chức lực lượng hậu cần trong quân đội của ông. Nhiệm vụ của họ là cung cấp cho quân đội mọi thứ cần thiết: vũ khí, phương tiện, trang thiết bị, nhà ở. Nhiệm vụ của họ cũng bao gồm việc phân phối các chiến lợi phẩm cướp được, trong đó hãn nhận được một phần năm, tương đương chỉ huy đơn vị.

Kỷ luật

Thành Cát Tư Hãn thiết lập kỷ luật sắt trong quân đội Mông Cổ. Đối với nhiều tội trạng, hung thủ thường phải đối mặt với án tử hình. Trong trường hợp một chiến binh đào ngũ khỏi chiến trường, toàn bộ hàng chục người mà anh ta sở hữu sẽ bị xử tử, và nếu đó là chỉ huy thì sẽ lên tới cả trăm người bị xử tử cùng lúc (mặc dù vậy, một số nhà sử học cho rằng thông tin về luật lệ hà khắc như vậy trong quân đội Mông Cổ chỉ là bản dịch sai các tác phẩm của Plano Carpini). Một hệ thống tương tự đã tồn tại trong quân đội Nữ Chân. Bộ luật được thành lập bởi Thành Cát Tư Hãn (gọi là Yasa), yêu cầu từ những người lính hỗ trợ lẫn nhau. Vì vậy, nếu trong cuộc hành quân, một chiến binh Mông Cổ đánh rơi thứ gì đó xuống đất, chiến binh đi theo anh ta có nghĩa vụ phải nhặt thứ rơi xuống và trao lại cho chủ sở hữu, nếu không thì người sau sẽ phải đối mặt với hình phạt tàn khốc. Mỗi chiến binh Mông Cổ có nghĩa vụ phải chuẩn bị kỹ lưỡng cho cuộc hành quân: hình phạt có thể được áp dụng bởi sự thiếu chuẩn bị vũ khí và những thứ cần thiết cho chiến binh trên đường hành quân. Hình phạt tử hình cũng đe dọa nhiều tội nhẹ khác, chẳng hạn như cướp bóc sớm vào trại địch hoặc ngủ tại đồn. Tội phạm nhỏ thường bị trừng phạt bằng tiền phạt cũng như hình phạt về thể xác.

Giáo dục và đào tạo

 

Trẻ con Mông Cổ từ thời lúc nhỏ đã quen với việc ngồi trên yên ngựa. Lên ba tuổi, người mẹ đặt con mình lên yên ngựa đã được buộc vào lưng ngựa. Khi được bốn, năm tuổi, đứa trẻ nhận cây cung đầu tiên. Và từ đó, nó dành phần lớn thời gian trên yên ngựa để săn bắn và chiến đấu. Trong các chiến dịch quân sự, người Mông Cổ có thể ngủ trong yên ngựa, nhờ đó đạt được tốc độ di chuyển cao của quân đội. Các chiến binh Mông Cổ được biết đến về sức chịu đựng phi thường. Vì vậy, Marco Polo ghi lại rằng người Mông Cổ, nếu cần, họ có thể đi mà không có thức ăn nóng trong mười ngày. Ngoài ra, nếu cần thiết, một chiến binh có thể uống máu con ngựa của anh ta bằng cách mở tĩnh mạch ở cổ của ngựa. Từ thời thơ ấu đã quen với chiến tranh, các chiến binh Mông Cổ đã sở hữu nhiều loại vũ khí và bắn thành thạo cung tên.

Trong thời gian huấn luyện, chiến binh Mông Cổ thực hành như một cuộc săn bắn, là một cách diễn tập chiến đấu. Mùa săn bắn đến, lúc đó người Mông Cổ mài giũa kỹ năng điều động và bao vây, khởi đầu trong mùa đông. Người Mông Cổ hình thành một vòng tròn đột kích xung quanh một lãnh thổ rộng lớn, được xác định là để săn bắn, và dần dần trong vòng một đến ba tháng đưa trò chơi đến trung tâm đế quốc, nơi có hãn vĩ đại. Ở giai đoạn cuối cùng của cuộc săn bắn, khi vòng vây hình tròn khép lại, anh ta bị buộc dây quanh chu vi bằng dây thừng. Việc bắn những con thú bị nhốt bắt đầu từ hãn, người sẽ vào vòng tròn bên trong, theo sau là các hoàng tử và sau đó là những chiến binh. Guillaume de Rubruk mô tả cuộc săn bắn của người Mông Cổ như sau: "Khi họ muốn săn thú, họ tập hợp lại với số lượng lớn, bao quanh một địa hình, nơi họ biết rằng có những con vật, và họ dần dần đến gần chúng, cho đến khi các con vật bị lùa chặt trong một vòng tròn, sau đó họ tấn công chúng bằng cung tên.

Qua nhiều thời kỳ, giới sử học đã đưa ra những con số khác nhau về số lượng quân đội Mông Cổ. Số lượng tối đa được đưa ra là 600.000 bởi Giovanni da Pian del Carpine. Nikolai Mikhailovich Karamzin ước tính tổng số quân Mông Cổ xâm chiếm nước Nga là 500.000 người. Nhưng sau đó ông đã giảm ước tính của ông xuống còn 300.000 người. Quân số Mông Cổ đã bị cường điệu hóa rất nhiều, về sau các nhà sử học đề xuất ước tính khác nhau về quân số của Thành Cát Tư Hãn và Bạt Đô. Việc xác định là vô cùng khó khăn do số quân của Mông Cổ nằm dao động qua các thời kỳ khác nhau, các nhà nghiên cứu người Ba Tư, người Trung Quốc và người Nga có xu hướng đánh giá quá cao sức mạnh của quân đội Mông Cổ. E. Hara-Davan dựa trên dữ liệu từ các nhà nghiên cứu tại Anh đã tuyên bố số lượng quân đội Mông Cổ tối đa trong toàn bộ thời kỳ trị vì của Thành Cát Tư Hãn là 230.000. Dưới đây là dữ liệu về các đơn vị quân đội khác nhau của quân đội Mông Cổ trong chiến dịch chống lại Khorezm.

Rashid-al-Din Hamadani trong biên niên sử do ông soạn ghi rằng vào thời điểm Thành Cát Tư Hãn qua đời, số lượng quân đội Mông Cổ là 129.000. Hara-Davan và G.V. Vernadsky chấp nhận con số này.

 

Vũ khí chính của người Mông Cổ là một cây cung tổng hợp được phủ một lớp men vecni (men của Trung Quốc). Lớp Vecni này bảo vệ vũ khí khỏi độ ẩm và giữ khô. Người Mông Cổ đã sử dụng 2 loại cung tên: cung tên của Trung Quốc và cung tên của Trung Đông. Mỗi chiến binh sở hữu một số cung và túi mang mũi tên với các mũi tên thuộc nhiều loại khác nhau, và một vỏ da lớn để bọc cây cung. Mỗi túi đựng tên thường đựng 30 mũi tên. Ngoài ra, tất cả những người lính đều có dây cột ngựa chuyên dụng mà họ khéo léo dùng săn bắn và trong chiến tranh, cũng như dao hay các loai vũ khí nhẹ khác. Ngoài ra, mỗi chiến binh phải có một cây kim và sợi chỉ, một cái dùi và một sợi dây thừng, một công cụ để mài đầu mũi tên, một chiếc mũ nơ và một túi thức ăn. Khi băng qua sông, các chiến binh Mông Cổ sử dụng túi bằng da, đồ đạc và quần áo được gấp lại vào đó để tránh bị ướt. Vào mùa đông, các chiến binh Mông Cổ đội mũ lông và áo khoác da cừu bên ngoài áo giáp của họ.

Người Mông Cổ chiến đấu trên lưng ngựa với những con ngựa thấp cực kỳ khỏe mạnh trong mọi điều kiện khí hậu. Trong lúc di chuyển, ngựa được bảo vệ khỏi cái lạnh bằng lớp len dày đặc. Những con ngựa này có thể được chăm sóc theo nhiều cách. Chúng có thể ăn cỏ trên đường khi đang di chuyển, ăn cả rễ và lá cây. Chúng dễ ăn với mọi loại cây cỏ khác nhau. Vào mùa đông, những con ngựa có thể ăn các thức ăn được tìm thấy từ bên dưới các lớp tuyết. Thông thường, mỗi người du mục sở hữu 3 con ngựa (nhiều hơn so với những dân tộc định cư), nhưng theo mệnh lệnh của Thành Cát Tư Hãn thì cần 5 ngựa cho mỗi chiến binh. Theo George Vernadsky những con ngựa Mông Cổ trong thời kỳ chinh phục của họ là con lai của giống ngựa địa phương và ngựa nhập khẩu từ Ba Tư.

Yên ngựa khá nặng, nặng tới 4 kg và được bôi mỡ cừu để tránh bị ướt khi trời mưa. Những chiếc yên ngựa có độ cung cao. Các bàn đạp được kỵ binh Mông Cổ sử dụng thì tương đối ngắn.

Kỵ binh nhẹ

Kỵ binh hạng nhẹ được bảo vệ bởi một chiếc mũ sắt và áo giáp làm bằng da hoặc các vật liệu mềm khác. Một bộ giáp bảo vệ như vậy được gọi là "Khatangu-degel." Cả bộ thường được gia cố bằng các tấm kim loại tán đinh từ bên trong. Chúng được sử dụng rộng rãi trong quân đội Mông Cổ. Vũ khí chính của người cưỡi ngựa là một cây cung giống như toàn bộ kỵ binh Mông Cổ. Ngoài cung tên, kỵ binh nhẹ Mông Cổ cũng sử dụng giáo, chùy, dao, rìu nhỏ và ít phổ biến hơn là phi tiêu.

Kỵ binh nặng

Kỵ binh nặng được vũ trang mạnh mẽ gồm các loại gươm hay kiếm, một cây giáo dài có móc để tròng và kéo lính địch ra khỏi yên ngựa, một chiếc rìu lớn, một trát giáp hoặc áo giáp gỗ, một chiếc mũ sắt, một chiếc khiên tròn nhỏ. Các loại vũ khí bằng gỗ dài khác nhau cũng được sử dụng, đặc biệt là một loại đao cán dài. Ngoài kim loại, da dày được chế tạo nhiều kiểu và được sử dụng kết hợp với các loại vật liệu cứng khác. Hầu hết các kiểu là áo giáp hoặc các vật che chắn để bảo vệ cơ thể. Như áo giáp gương, giáp cẳng tay, giáp cẳng chân. Mũ bảo vệ, mặt nạ, loại mặt nạ che nửa mặt, tấm lưới kim loại để bảo vệ và máng che mắt. Áo giáp thường được phủ men vecni và sơn trang trí. Giovanni da Pian del Carpine đã mô tả công nghệ sản xuất áo giáp bằng kim loại của người Mông Cổ như sau:

...Họ làm một dải (kim loại) mỏng dài bằng chiều rộng của ngón tay và chiều dài của lòng bàn tay, họ chuẩn bị nhiều dải; mỗi dải được khoét tám lỗ nhỏ và chèn ba dây đai chặt với nhau ở bên trong, đặt các dải này lên nhau, chồng lên các gờ, và buộc các dải trên bằng dây đai mỏng xuyên qua các lỗ đã khoét; ở phần trên, họ khâu một dây đeo, gấp đôi ở hai bên và may nối với dây đeo kia, sao cho các dải khớp với nhau thật đều và chắc chắn, sau khi hoàn thành tạo các dây đeo từ các dải, buộc mọi thứ lại với nhau thành từng mảnh. Họ làm cả hai loại, loại để trang bị ngựa và loại để trang bị cho người. Và họ làm cho nó bóng loáng để mọi người có thể nhìn thấy khuôn mặt của người lính mang chúng.

Chùy cũng được sử dụng rộng rãi. Về sau, vũ khí quả tạ và áo giáp vòng tròn xuất hiện trong kho vũ khí của kỵ binh nặng Mông Cổ. Đến thế kỷ thứ 14, Khatanga degel được gia cố từ bên trong bằng các tấm sắt đã trở nên sử dụng phổ biến nhất: gồm loại carapace của người Mông Cổ và loại của người Nga gọi là kuyak. Ngoài ra, các kiểu áo giáp kết hợp cũng xuất hiện, kết hợp các loại áo giáp khác nhau. Nó đã trở thành truyền thống mặc nhiều áo giáp cùng một lúc.

Các chiến binh nổi bật và giàu có nhất bảo vệ ngựa của họ bằng áo giáp bằng da hoặc sắt.

 

Kỹ thuật bao vây

Quá trình nắm bắt và sử dụng các thiết bị quân sự của người Mông Cổ diễn ra theo từng giai đoạn. Ở giai đoạn ban đầu, người Mông Cổ đã vay mượn các công nghệ bao vây của người Đảng Hạng, sớm hơn so với người Trung Quốc và người Nữ Chân. Người Mông Cổ mượn các yếu tố của kỹ thuật bao vây Đảng Hạng làm phương tiện chiến đấu (như tháp bao vây là loại phát triển của họ), nhiều loại máy phóng khác nhau (từ máy ném đá đơn giản và máy phóng nhẹ đến máy ném đá cố định). Các chiến binh Đảng Hạng cũng dùng các thiết bị phụ trợ sử dụng trong các cuộc bao vây (móc sắt, dây thừng, thuổng và rìu). Người Mông Cổ đã vay mượn tất cả những thứ này và áp dụng thành công trong các cuộc bao vây.

Người Mông Cổ đã làm quen với kỹ thuật bao vây của người Nữ Chân trong quá trình tiến hành các chiến dịch xâm lược, mặc dù thực tế là trước đó họ đã tấn công lãnh thổ của người Nữ Chân. Máy phóng Nữ Chân mà người Mông Cổ vay mượn tốt hơn máy phóng của Đảng Hạng, được chia thành nhiều loại, ngoài ra còn dùng máy ném đá các loại. Các thiết bị bao vây Nữ Chân tương tự với Trung Quốc. Loại của người Nữ Chân cũng được trang bị thiết bị chữa cháy (chống lại mũi tên lửa và chống lại đạn pháo). Bắt chước các đối thủ, quân Mông Cổ đã thành lập các đơn vị kỹ thuật và pháo binh trong quân đội của họ, có nhân sự được đào tạo và hỗ trợ vật chất đầy đủ.

Người Mông Cổ cũng dùng vũ khí công thành lấy được từ đất Trung Quốc mà họ đã chinh phục, đặc biệt là các cỗ máy công thành Trung Quốc hoạt động theo nguyên tắc đòn bẩy, cũng như loại nỏ cỡ lớn vận hành ít nhất bởi 100 người lính. Ngoài ra, người Mông Cổ đã sử dụng đạn pháo cầm tay và pháo công thành chứa đầy thuốc súng hoặc các vật liệu dễ cháy khác.

Về sau, các thiết bị bao vây từ thế giới Hồi giáo đã được đưa vào sử dụng trong quân đội Mông Cổ, đặc biệt là trebuchet cỡ lớn (tiếng Ả rập gọi là Manjanik), bắn đạn đá nặng tới 70 kg. Người Mông Cổ sử dụng máy phóng và máy dùng lò so xoắn với các bộ phận đối trọng mà các kỹ sư Trung Quốc không biết, người Mông Cổ gọi là "hồi hồi pháo" (回回炮). Theo Giovanni da Pian del Carpine, quân Mông Cổ cũng sử dụng lửa Hy Lạp. Trong cuộc bao vây, quân Mông Cổ đã sử dụng bất kỳ vật liệu ngẫu hứng nào để dùng mà không cần mang theo sẵn đạn pháo. Trong việc công thành, người Mông Cổ ưa thích dùng các kiểu nồi chứa đạn pháo, từ đó quân thủ thành không còn có thể chống lại hiệu quả những kẻ bao vây. Vũ khí công thành thường được điều khiển bởi các tù nhân và được chỉ dẫn bởi các kỹ sư Trung Quốc và Hồi giáo. Người Mông Cổ cũng canh tân quân đội, bắt đầu lần đầu tiên khi họ sử dụng đạn cháy. Vì vậy, để đáp ứng điều này, vào năm 1259, đối thủ Nam Tống đã tạo ra hỏa thương, bắn ra quả đạn ở khoảng cách lên tới 250 mét.

 

Chiến lược Tổ Chức Và Chiến Thuật Quân Sự Của Quân Đội Đế Quốc Mông Cổ của quân đội Mông Cổ dựa trên khả năng tổ chức tốt, hoạt động ngoại giao và di chuyển tốc độ nhanh, giúp cho quân Mông Cổ có dễ dàng chia cắt lực lượng của đối thủ và tấn công liên tục họ.

Trước cuộc tấn công, quân Mông Cổ gửi người thám thính để nắm bắt tình hình đối thủ gồm khoảng 2-3 người.

Trước khi bắt đầu tấn công, Hốt lý lặc thai được triệu tập, có sự tham gia của các vị tướng cao nhất. Tại đó, họ nhận được lệnh từ hãn, người lãnh đạo cao nhất quân đội trong thời gian chiến tranh, sau đó các vị tướng có thể hành động tương đối độc lập, họ rất thích thái độ tự tin của hãn. Các lính thám thính và gián điệp đến doanh trại của kẻ thù ngay sau các cuộc thảo luận tỉ mỉ về chiến dịch sắp tới. Hàng loạt gián điệp đội lốt thương nhân đã cung cấp cho bộ chỉ huy Mông Cổ thông tin về tất cả những nơi phòng bị yếu, dễ bị tổn thương của quân đối phương, họ cũng thông báo cẩn thận cho tướng lĩnh Mông Cổ về tình hình chính trị trong khu vực sẽ diễn ra cuộc giao tranh. Người Mông Cổ thường gieo rắc bất hòa và mâu thuẫn trong hàng ngũ đối phương, lan truyền tin đồn khống về quân số khổng lồ và sự bất khả chiến bại của quân Mông Cổ. Người Mông Cổ cũng hứa sẽ đảm bảo an toàn cho kẻ thù nếu họ đầu hàng mà không chiến đấu. Ở Kurultai, việc huy động bao nhiêu quân cũng được mang ra thảo luận, dự kiến về quân số sẽ gửi đến từng chiến dịch xâm lược sắp diễn ra. Người Mông Cổ cẩn thận chọn thời điểm trong năm để tấn công kẻ thù. Cuộc tấn công vào Nga đã được lên kế hoạch vào mùa đông năm 1237-1238, vì các con sông đóng băng tạo điều kiện thuận lợi cho sự di chuyển của kỵ binh Mông Cổ và phục vụ như tuyến đường hậu cần. Lợi thế chiến lược của quân đội Mông Cổ là tốc độ di chuyển nhanh, vì mỗi chiến binh Mông Cổ có 3-5 con ngựa. Trong những lần di chuyển, người Mông Cổ sử dụng túi da để đặt quần áo và các tài sản khác vào đó. Nhờ đó mà người Mông Cổ nhanh chóng vượt qua những con sông lớn.

 

Trong chiến dịch tấn công, người Mông Cổ phân chia quân đội của họ thành nhiều phân đội lớn, các nguồn hậu cần đi kèm cần thiết để nuôi sống họ, cũng như để chiếm được chiến lợi phẩm tối đa. Vài ngày trước giao chiến, các toán lính nhỏ tiên phong di động tiếp cận quân địch, họ cung cấp cho tướng lĩnh Mông Cổ thông tin về vị trí và sức mạnh của quân địch. Nếu có một đội quân địch đông đảo ở phía trước quân Mông Cổ, thì các tướng sẽ tránh giao chiến trong 1-2 ngày, hạn chế việc cướp bóc những vùng xung quanh. Nếu không thể di chuyển vòng quanh quân thù, quân Mông Cổ rút lui sau đó mới quay lại. Thường họ đóng quân ở một địa điểm an toàn, chờ kẻ thù di chuyển và phân tách các cánh quân. Người Mông Cổ chớp cơ hội nhanh chóng hội quân của họ và tấn công kẻ thù, sử dụng yếu tố bất ngờ, và họ đã mau chóng chiếm được các thành trì thật nhanh khi quân thù không thể kịp quay về hỗ trợ quân thủ thành bị bao vây. Để đánh bại quân đội kẻ thù tại các tuyến phòng thủ nhất định (như một thành trì pháo đài, một doanh trại dã chiến kiên cố) hoặc tạm thời cắt đứt quân đội một trong những lực lượng của liên minh thù địch khỏi cuộc chiến, người Mông Cổ tiến hành đàm phán với kẻ thù, bao gồm nhờ các đại diện của giới quý tộc địa phương. Mua chuộc kẻ thù cũng là một phương pháp thường được sử dụng. Một trong những nguyên tắc chính của chiến lược quân sự Mông Cổ là truy đuổi kẻ thù bị đánh bại cho đến khi đối thủ bị tiêu diệt hoàn toàn. Đơn vị vạn hộ là đơn vị phân tách của Mông Cổ chia ra tác chiến nhiều nơi, tiếp tục tấn công đất nước đối thủ. Để đảm bảo sự thống trị vô điều kiện trong tất cả các vùng họ tấn công, quân Mông Cổ cố gắng tiêu diệt toàn bộ lực lượng vũ trang của kẻ thù, làm suy yếu khả năng phục hồi, quân Mông Cổ tấn công vào các trung tâm thủ công nghiệp, bắt giữ chủ và thợ thủ công, đưa họ về Mông Cổ. Cách hủy hoại này lặp đi lặp lại trên lãnh thổ đối phương cũng như các chư hầu của nước đối thủ.

Các nhà nghiên cứu đã có những đánh giá khác nhau, đôi khi trái ngược về cách chiến đấu của các quân đội đối thủ của người Mông Cổ. Nhiều phương pháp chiến đấu chống lại bị xem là sai lầm. Ví dụ, sai lầm của vua Muhammad II của Khwarezm là ông đã phân tán quân đội của mình trên khắp các thành trì, không cho quân Mông Cổ một trận chiến quyết định, ông đã bỏ lỡ cơ hội trong khi các thành trì đã đánh lạc hướng các bộ phận của quân đội Mông Cổ tới vài tháng. Đồng thời, việc rút quân trong các trận đánh dã chiến với quân Mông Cổ thường được coi là sai lầm của các tướng lĩnh châu Âu, vì chiến thắng trên thực địa đóng một vai trò quan trọng trong việc chống lại sự cai trị của Mông Cổ (như Trận sông Sinyukha, Trận Kulikovo).

 

Chiến thuật Tổ Chức Và Chiến Thuật Quân Sự Của Quân Đội Đế Quốc Mông Cổ của quân Mông Cổ dựa vào việc làm thiệt hại kẻ thù bằng cách điều động và bắn cung với lực lượng kỵ binh hạng nhẹ, sau đó một kỵ binh giáp nặng sẽ đánh kẻ thù suy yếu và mất tinh thần, mà như một quy luật họ không thể chịu đựng được. Người Mông Cổ đã tìm cách quyết định kết quả ở giai đoạn đầu của trận đánh để tránh tổn thất lớn. Kỵ binh nhẹ Mông Cổ tác chiến trong một đội hình hỗn hợp tràn ngập mũi tên địch. Việc bắn tên hiệu quả hay không phụ thuộc vào sự huấn luyện chu đáo binh lính và tầm bắn xa của mũi tên. Thực hiện bắn cung diễn ra trong khoảng thời gian ngắn gây ra tổn thất nặng nề cho kẻ thù. Người Mông Cổ đã sử dụng thành công chiến thuật giả vờ rút lui để làm rối loạn kẻ thù, nếu kẻ thù chịu được các cuộc tấn công đầu tiên, cũng như chịu được phục kích. Mặt khác, người Mông Cổ thường cho kẻ thù cơ hội rút lui để đánh họ ngay lúc rút quân. Kỹ thuật di chuyển vòng rất phổ biến, các cung thủ Mông Cổ sẽ xếp thành một vòng tròn trước mặt kẻ thù và bắt đầu di chuyển, tắm kẻ thù trong mưa mũi tên. Người Mông Cổ chỉ đánh sáp lá cà khi kẻ thù suy yếu và hàng ngũ của kẻ thù mất tinh thần. Sau đó, quân Mông Cổ tấn công bằng những đợt lính đánh tiên phong, cố gắng đánh tạt sườn của kẻ thù. Trận đánh được hoàn tất bởi một cuộc cuộc tấn công kỵ binh hạng nặng nhằm vào vị trí dễ bị tổn thương nhất trong hàng tổ chức của kẻ thù. Kỵ binh nặng được tổ chức thành đội hình kết hợp. Trong trận đánh cận chiến, quân Mông Cổ phân chia quân thành các đơn vị riêng biệt, do đó luân phiên đưa đơn vị mới vào trận chiến. Nếu diễn biến trận đánh không thuận lợi cho quân Mông Cổ, thì họ ném bớt trang bị để tăng độ chính xác và tốc độ bắn. Trong trường hợp thất bại, quân Mông Cổ sẽ rút lui một cách phối hợp, mỗi chiến binh dưới áp lực đe dọa của hình phạt nghiêm khắc, họ phải làm tốt điều này.

 

Trước trận đánh, một đội tiên phong gồm binh lính vũ trang nhẹ tiến về phía trước. Nhiệm vụ của họh là tắm quân đội kẻ thù trong mưa mũi tên, làm bị thương ngựa chiến, gây đảo lộn đội hình kết hợp và dẫn đến hỗn loạn. Đội tiên phong được theo sau bởi quân cánh phải và quân cánh trái. Họ cũng có đội tiên phong riêng. Đối với quân đội Mông Cổ trước trận đánh, tiêu chuẩn là tổ chức quân thành 5 hàng. Các hàng cuối cùng bao gồm các chiến binh được vũ trang mạnh mẽ, thường là kỵ binh giáp nặng nằm ở hai hàng đầu tiên, và các đội kỵ binh vũ trang nhẹ thường xuất kích tiên phong qua các khoảng trống trong hàng của kỵ binh giáp nặng. Quân cánh trái chiến đấu từ xa, chủ yếu tấn công kẻ thù bằng cung tên. Cánh phải là lực lượng chính của cuộc tấn công. Nhiệm vụ của quân cánh phải là tiếp cận hoặc vượt qua đội hình trung tâm của kẻ thù, cắt ngang họ tìm cách giết chết chỉ huy. Cả hai cánh được giữ liên kết phía sau bởi các lực lượng chính của quân đội, các chiến binh vũ trang mạnh mẽ và đội cận vệ của hãn. Bên sườn đội cận vệ của hãn thường được đặt phía sau lưng của lực lượng chính. Trong trận đánh, quân Mông Cổ luôn sẵn sàng thực hiện một cuộc tấn công quyết định hoặc đẩy lùi đòn đánh của kẻ thù. Theo Giovanni da Pian del Carpine, các tướng lĩnh không bao giờ tham gia chiến đấu, họ chỉ giữ vai trò điều binh suốt trận đánh.

 

Trong trận đánh, người Mông Cổ âm thầm thực hiện tất cả mọi cách thức, như sử dụng cờ trắng và đen vào ban ngày và đèn lồng vào ban đêm. Một cuộc tấn công quyết định luôn được ra hiệu cho toàn quân bằng trống nakkara được vận chuyển bằng lạc đà. Một cuộc tấn công trực diện luôn kết hợp với các cuộc tấn công vào sườn và phía sau để gây bất ngờ cho kẻ thù. Trong lúc bao vây, quân Mông Cổ luôn để lại cho quân thù một đường để rút lui, vì họ hiểu rằng nếu quân thù bị bao vây hoàn toàn thì họ sẽ chiến đấu quyết liệt hơn. Sau khi đánh bại kẻ thù trong trận chiến, quân Mông Cổ tổ chức truy kích. Việc này có thể kéo dài vài ngày và chủ yếu do kỵ binh hạng nhẹ thực hiện.

Bất chấp tất cả những lợi thế rõ ràng nhưng quân đội Mông Cổ đôi khi phải chịu đựng thất bại liên quan đến một số tính toán sai lầm về chiến thuật. Ví dụ nổi bật nhất là trận Ain Jalut, khi quân Mamluk giả vờ rút lui, kéo quân Mông Cổ đến nơi họ phục kích. Quân Mamluk nhanh chóng tận dụng tình huống có lợi mà tổ chức phản công, họ đánh quân Mông Cổ từ ba phía và đánh bại kỵ binh Mông Cổ.

Các cuộc bao vây thành phố

 

Một nhược điểm trong chiến thuật quân sự của Mông Cổ là không thể chiếm được thành trì. Vì khả năng và sở thích của họ là giao chiến với kẻ thù trên một vùng đất rộng mở. Nếu quân đội Mông Cổ tác chiến trong một khu vực được phòng thủ tốt, thì tướng lĩnh quân đội Mông Cổ thích đánh tập hậu địch từ phía sau lưng. Người Mông Cổ bắt đầu thu nhận các kỹ sư Trung Quốc và sau đó là các kỹ sư Hồi giáo chuyên về các cuộc bao vây, để công phá thành trì. Do đó, người Mông Cổ đã sớm tiếp nhận kho tàng vũ khí công thành của nhiều dân tộc.

Trong hoạt động bao vây, người Mông Cổ sử dụng rộng rãi lao động là tù nhân. Mỗi kỵ binh có nghĩa vụ phải mang theo 10 tù nhân. Họ đặt dưới sự giám sát của các kỹ sư, làm các công việc chế tạo và bảo dưỡng các phương tiện công thành, trực tiếp thực hiện bao vây thành trì kẻ thù, lấp hoặc đào mương. Trong các cuộc tấn công, quân Mông Cổ đã thúc các tù nhân ra tuyến trước, sử dụng họ như lá chắn sống (thông thường người Mông Cổ sử dụng chiến thuật này trong các trận chiến đấu mở). Tù nhân trở thành phương tiện chính trong cuộc chiến bao vây các thành trì từ lâu, vốn đã được sử dụng ở nhiều dân tộc phương Đông - bởi Seljuks, Khiết Đan và Nữ Chân. Khi tiến hành bao vây, quân Mông Cổ phá hoại mọi thứ xung quanh, nếu có một con sông gần pháo đài bị bao vây, họ sẽ chặn nó bằng các con đập để thay đổi dòng chảy làm ngập các công sự của đối phương. Quân Mông Cổ không dừng trận chiến trong một ngày, họ không cho quân bảo vệ thành được nghỉ ngơi. Người Mông Cổ chia quân thành các đơn vị luân phiên, thay thế nhau liên tục tấn công dồn dập. Nhiều nguồn sử liệu cũng ghi chép hoạt động xây dựng các bức tường, hàng rào hoặc thành lũy cao xung quanh pháo đài bị bao vây. Tuy nhiên, người Mông Cổ không ngừng cố gắng lôi kéo quân thủ thành vào trận chiến mở, họ sử dụng các toán lính nhỏ để khiêu khích đối phương.

Theo các thời kỳ lịch sử, các vấn đề quân sự của các quốc gia do người Mông Cổ lập nên đã trải qua những thay đổi đáng kể. Họ đạt đỉnh cao cả nghệ thuật quân sự và sử dụng vũ khí. Hệ thống đơn vị thập phân dùng trong quân đội ở các quốc gia Mông Cổ dần biến mất, theo các điều kiện địa phương khác nhau tên Mông Cổ được thay thế bằng tên theo các ngôn ngữ Turkic. Các đơn vị quân cỡ lớn (như kula và koshun trong quân đội Thiếp Mộc Nhi) có số lượng thay đổi. Bộ binh cũng xuất hiện trong quân đội của các quốc gia Mông Cổ. Họ đều là lính cung thủ vũ trang nhẹ và lính bộ binh hạng nặng, mặc áo giáp, mũ bảo vệ và bảo vệ bằng khiên chắn. Họ được trang bị kiếm, rìu, dao găm và chùy,... Kỹ thuật công thành cũng phát triển ở các vùng đất Mông Cổ, đặc biệt là ở các vùng nông nghiệp định cư.

Hãn quốc Kim Trướng

Ở Hãn quốc Kim Trướng (cũng như một phần Hãn quốc Sát Hợp Đài), một truyền thống quân sự liên tục không ngừng phát triển, ảnh hưởng chủ yếu bởi đặc tính đa quốc gia do quá trình hình thành đặc biệt của nhà nước này. Các dân tộc láng giềng cũng ảnh hưởng đáng kể đến sự phát triển quân sự của Hãn quốc Kim Trướng. Kỵ binh vẫn là lực lượng áp đảo của quân đội Hãn quốc Kim Trướng, sử dụng chiến thuật chiến tranh truyền thống với những đơn vị ngựa chiến cơ động của lực lượng cung thủ trong chiến đấu. Kỵ binh chủ chốt là các toán vũ trang hạng nặng, bao gồm thành phần quý tộc, những người bảo vệ hãn của Hãn quốc. Ngoài các chiến binh của Hãn quốc, hãn còn tuyển mộ binh lính của các dân tộc bị chinh phục, cũng như lính đánh thuê từ vùng Volga, Crimea và Bắc Kavkaz. Vũ khí chính của các chiến binh Hãn quốc Kim Trướng tiếp tục vẫn là cung tên, với kỹ năng điêu luyện. Ngọn giáo sử dụng trong cận chiến sau loạt bắn tên đầu tiên. Các vũ khí khác phổ biến nhất là gươm và kiếm. Loại vũ khí nghiền nát cũng phổ biến rộng rãi: chùy,...

Những thay đổi về trang bị cũng như thay đổi cấu trúc của quân đội đã diễn ra. Chiến binh bắt đầu sử dụng áo giáp lưới, và sau đó là áo giáp vòng. Bộ giáp phổ biến nhất là "Khatangu Degel", được gia cố từ bên trong bằng các tấm kim loại (kuyak). Mặc dù vậy, quân Hãn quốc vẫn tiếp tục sử dụng trát giáp. Họ sử dụng áo giáp kiểu Mông Cổ và các địa phương khác. Từ cuối thế kỷ XIV, người Mông Cổ đã sử dụng súng. Họ cũng bắt đầu sử dụng công sự chiến tranh kiên cố. Trong một trận dã chiến, quân Hãn quốc cũng sử dụng một số thiết bị quân sự, đặc biệt là nỏ.

Nhà Nguyên

 

 

Quân Mông Cổ trong Đế quốc Nguyên đã phát triển dưới ảnh hưởng mạnh mẽ của Trung Quốc. Người Mông Cổ lần đầu tiên chiếm được một hạm đội, bắt giữ tàu chiến Trung Quốc. Thủy quân đã tuyển mộ nhiều binh sĩ Trung Quốc và những người phục vụ chủ yếu ban đầu trong bộ binh. Mặc dù vậy, lực lượng Mông Cổ vẫn là nền tảng quân sự chính của những người cai trị Mông Cổ. Lý do chính cho việc huy động tham gia đông đảo người dân địa phương Trung Quốc phục vụ quân đội Mông Cổ là do người Mông Cổ thích nghi kém khi chiến đấu trên địa hình gồ ghề, cũng như không thạo việc bao vây các thành trì kiên cố của Trung Quốc.

Quân Nguyên cũng bao gồm quân của các bộ lạc liên quan đến quân Mông Cổ do chỉ huy riêng của họ lãnh đạo. Ngoài người Trung Quốc, Hàn Quốc, Nữ Chân, Khiết Đan và Tây Tạng cũng phục vụ trong quân đội Mông Cổ. Trên thực tế, tù binh Tống phục vụ chủ yếu trong bộ binh và pháo binh và là những đơn vị ít được tin cậy nhất của quân Nguyên. Quân đội Nhà Nguyên cũng bao gồm lính đánh thuê bị bắt, trước đây phục vụ cho quân đội nhà Tống.

Quân Mông Cổ đã bị suy yếu rất nhiều qua các chiến dịch xâm lược, cũng như do nhiều cuộc nổi dậy của dân chúng chống lại quân xâm lược. Người Mông Cổ cũng rơi vào tình trạng cần ngựa chiến nghiêm trọng, vì họ không thể nuôi những đàn lớn ở Trung Quốc vì vậy buộc phải mua ngựa. Hoàn cảnh này làm suy yếu đáng kể sức mạnh quân sự của Mông Cổ tại Trung Quốc. Tuy nhiên, người Mông Cổ vẫn là một thế lực đáng gờm đối với đối thủ của họ. Vệ binh hoàng gia được đóng tại kinh đô. Đến năm 1352, khoảng 100.000 binh sĩ phục vụ trong vệ binh Mông Cổ. Quân đội nhà Nguyên tiếp tục duy trì hệ thống thập phân, tuy nhiên, số lượng chiến binh Mông Cổ trong một đơn vị vạn hộ dao động từ 3.000 đến 7.000, thậm chí chỉ vài ngàn là vô cùng nhỏ.

Quân đội Thiếp Mộc Nhi của Nhà Timur

 

Quân đội Thiếp Mộc Nhi sở hữu tổ chức quân sự khá tốt và luôn sẵn sàng chiến đấu ở khu vực Trung Á. Thời kỳ chinh phạt của Thiếp Mộc Nhi đánh dấu sự nở rộ cao nhất trong phát triển nền quân sự của những người du mục Trung Á. Dựa vào kinh nghiệm dày dặn của những người tiền nhiệm, Thiếp Mộc Nhi đã xây dựng một đội quân hùng mạnh và sẵn sàng chiến đấu cho phép ông ta giành được những chiến thắng rực rỡ trên chiến trường trước các đối thủ của mình. Đội quân này là là một đạo quân đa sắc tộc, nòng cốt là các chiến binh du mục người Thổ Nhĩ Kỳ - Mông Cổ. Quân đội Thiếp Mộc Nhi được chia thành kỵ binh và bộ binh, có vai trò tăng lên rất nhiều vào đầu thế kỷ XIV-XV. Tuy nhiên, chủ lực của quân đội là các đơn vị kỵ binh du mục, "xương sống" bao gồm các đơn vị kỵ binh giáp nặng vô cùng tinh nhuệ, cũng như các đơn vị vệ sĩ Tamerlan. Bộ binh thường đóng vai trò hỗ trợ, nhưng cần thiết trong cuộc bao vây pháo đài. Hầu hết bộ binh được trang bị vũ khí nhẹ, chủ yếu là cung thủ, tuy nhiên, bộ binh của họ cũng có các toán tấn công vũ trang mạnh.

Ngoài lực lượng chính của quân đội (kỵ binh nặng, kỵ binh nhẹ và bộ binh) trong quân đội của Thiếp Mộc Nhi còn có các kiểu lính khác, công nhân, kỹ sư và các chuyên gia vũ khí khác, cũng như có các đơn vị bộ binh đặc biệt, chuyên chiến đấu ở vùng núi (họ được tuyển chọn từ cư dân sống trong các ngôi làng trên núi). Tổ chức của quân đội Thiếp Mộc Nhi tương tự với tổ chức thập phân của Thành Cát Tư Hãn, nhưng có một số thay đổi (ví dụ, có các đơn vị từ 50 đến 300 người được gọi là Hồi koshun, số lượng đơn vị lớn hơn là kulul thì không ổn định lắm, thường biến động về số quân).

Vũ khí chính của kỵ binh hạng nhẹ giống như bộ binh, là cây cung. Kỵ binh hạng nhẹ cũng sử dụng gươm hoặc kiếm và rìu. Kỵ binh nặng được vũ trang mạnh mẽ, được trang bị áo giáp (áo giáp phổ biến nhất được gia cố bằng các tấm kim loại), mũ sắt đội đầu và trang bị gươm hoặc kiếm (ngoài cung tên, sử dụng phổ biến khắp các đơn vị). Những người lính bộ binh nhẹ được trang bị cung tên, những người lính bộ binh hạng nặng dùng kiếm, rìu và chùy và được bảo vệ bởi giáp, mũ và khiên.

Hãn quốc Y Nhi

Ở Hãn quốc Y Nhi, hệ thống quân sự Mông Cổ đã trải qua một số thay đổi ảnh hưởng đến tổ chức quân đội. Giới quý tộc người du mục Thổ Nhĩ Kỳ - Mông Cổ, vốn là thành phần quan trọng của bộ máy nhà nước nhận được những mảnh đất rộng lớn trên cơ sở thuế. Ban đầu, những người lính dân quân bình thường không nhận được lợi tức từ thuê. Chi phí cá nhân của họ bao gồm các khoản thanh toán cho đồng phục, thức ăn, thức ăn gia súc, tiền. Về sau, dân quân giống như các chỉ huy của họ, những người xuất thân từ giới quý tộc du mục Thổ - Mông, cũng bắt đầu nhận được đất đai chu cấp. Hệ thống sở hữu này hợp pháp hoá bởi Nghị định của Hãn Gazan vào năm 1303. Kể từ khi đất đai chu cấp được ban hành đã dẫn đến thu ngân sách giảm và suy yếu bộ máy nhà nước. Quân đội của hãn, ngoài đội hình Mông Cổ chủ yếu, còn bao gồm quân đội Armenia và Gruzia đồng minh, cũng như dân quân được tuyển mộ từ cư dân địa phương. Hệ thống thập phân truyền thống tương tự với tổ chức thị tộc của các bộ lạc Mông Cổ và Thổ Nhĩ Kỳ. Hệ thống quân sự của nhà nước Hãn quốc Y Nhi cho thấy sự yếu kém của nó trong các cuộc chiến với Mamluk, ngăn chặn sự bành trướng của người Mông Cổ ở Tây Nam Á.

Truyền thống lâu dài của nền quân sự Mông Cổ đã ảnh hưởng mạnh mẽ đến sự phát triển quân sự của nhiều dân tộc. Do đó, loại vũ khí của Mông Cổ (áo giáp ngựa dùng trong quân đội Galicia–Volhynia, cũng như quân đội Tatar, được mô tả vào năm 1248 tương tự như mô tả của Giovanni da Pian del Carpine) đã được các binh sĩ Nga sử dụng thành công trong các cuộc chiến tranh chống lại quân đội các đối thủ phương Tây. Do hậu quả cuộc xâm lược của người Mông Cổ ở Nga, các đơn vị kỵ binh hạng nặng chuyên tấn công trực tiếp bằng vũ khí cầm tay dần chuyển sang đội hình tấn công xạ tiễn (được hồi sinh trên cơ sở sử dụng bán thường xuyên vào đầu thế kỷ 16, sau sự sụp đổ của ách thống trị Mongol-Tatar). Các chiến binh Nga một lần nữa buộc phải chiến đấu bằng giáo và kiếm bên cạnh việc bắn bằng cung tên. Dưới ảnh hưởng của Mông Cổ, các chiến thuật quân sự đã thay đổi rất nhiều: các chiến binh Nga bắt đầu ưu tiên chiến đấu không tiếp cận (cung thủ) và tác chiến linh hoạt từ khoảng cách xa, họ cũng chú ý nhiều đến hoạt động tình báo và bảo vệ. Ngoài ra, quân đội Nga bắt đầu loại bỏ truy kích kẻ thù vì điều này có thể gây nguy hiểm cho một chiến thắng chung, đó là một trong những lý do cho thất bại tại Kalka (xem Trận sông Vozhe, Trận Kulikovo). Quân đội của Nhà nước Moscow được xây dựng một phần dựa trên các nguyên tắc của nghệ thuật quân sự Mông Cổ. Vào cuối thế kỷ XIV, các chiến binh Nga thường sử dụng vũ khí ở một số khía cạnh hoàn hảo hơn so với các mẫu tương tự Đông Âu. Trang bị của ngựa chiến cũng đã thay đổi: những chiếc yên ngựa cao và nhẹ đã xuất hiện, những chiếc cựa được thay thế bằng một cây roi.

Trang bị của Mông Cổ đã có ảnh hưởng mạnh mẽ đến vũ khí và áo giáp của Trung Quốc, Iran, khu vực Trung Á, cũng như nhiều bộ lạc du mục sống trên lãnh thổ của nước Nga hiện đại. Các phương pháp chiến tranh hiệu quả từng được sử dụng bởi người Mông Cổ đã được các dân tộc du mục khác vay mượn. Người Mông Cổ có ảnh hưởng mạnh nhất đến sử dụng vũ khí và tổ chức quân sự của các dân tộc thuộc nhóm nói tiếng Thổ Nhĩ Kỳ và nói tiếng Mông Cổ.

Nguồn

• Джиованни дель Плано Карпини. История Монголов. Гильом де Рубрук. Путешествие в Восточные страны [А. И. Малеина], М.: Государственное издательство географической литературы, 1957
• Козин С. А. (2002), Сокровенное сказание монголов, М.: Товарищество научных изданий КМК, tr. 156, ISBN 5-87317-120-3
• “Мэн-да бэй-лу («Полное описание монголо-татар»)”, Пер. Н. Ц. Мункуева, М.: Наука, 1975, Bản gốc lưu trữ ngày 15 tháng 4 năm 2012, truy cập ngày 1 tháng 1 năm 2020
• Письмо брата Юлиана о монгольской войне , 1940, tr. 83—90
• Rashid-al-Din Hamadani. (1952), Сборник летописей, М., Л.: Пер. с персидского О. И. Смирновой, редакция проф. А. А. Семенова, Академии Наук СССР ^{[liên kết hỏng]} (liên kết không thể truy cập)

Văn học

• Вернадский Г. В. (1997), Монголы и Русь (ấn bản 7000), Тверь, М.: Пер с англ. Е. П. Беренштейна, Б. Л. Губмана, О. В. Строгановой, ЛЕАН, АГРАФ, tr. 480, ISBN 5-85929-004-6
• Горелик М. В. (2002), Армии монголо-татар X-XIV веков. Воинское искусство, снаряжение, оружие, Униформа армий мира (ấn bản 3000), М.: ООО «Восточный горизонт», tr. 84, ISBN 5-93848-002-7
• Горелик М. В. (1987), Ранний монгольский доспех (IX — первая половина XIV в.) , Новосибирск: Наука, Bản gốc lưu trữ ngày 7 tháng 9 năm 2009, truy cập ngày 24 tháng 5 năm 2019
• История Ирана с древнейших времён до конца XVIII века, Л.: Издательство Ленинградского университета, 1958, tr. 390
• Разин Е. А. (1999), История военного искусства VI — XVI вв (ấn bản 7000), СПб.: ООО «Издательство Полигон», tr. 656, ISBN 5-89173-040-5
• Тарнбул С. (2003), Армия Монгольской империи (en: The Mongols), Военно-историческая series «СОЛДАТЪ» (ấn bản 4000), Иллюстрации Ангуса Макбрайда; АСТ, Астрель, tr. 48, ISBN 5–89173–040–5
• Хара-Даван Э. (2002), Русь монгольская: Чингис-хан и монголосфера, М.: Аграф, tr. 320, ISBN 5-7784-0195-7
• Храпачевский Р. П. (2005), Военная держава Чингисхана, Военно-историческая библиотека, М.: АСТ, tr. 557, ISBN 5-1702-7916-7
• Худяков Ю. С. (1991), Вооружение центрально-азиатских кочевников в эпоху раннего и развитого средневековья (ấn bản 2600), Новосибирск: «Наука», Сибирское отделение
• Шишка Е. А. Роль и особенность монгольской разведки в планировании и ведении боевых действий в первом завоевательном походе Батыя на Северо-Восточную Русь//«Воронеж – форпост Российского государства» (к 840-летию первогоупоминания г. Воронежа в русском летописании): Материалывсероссийской научной конференции / науч. ред. Ю.В. Селезнев. – Воронеж,2017. – С. 60-64
• Щербаков А., Дзысь И., Куликовская битва 1380 г, Военный музей (ấn bản 5000), М., tr. 80, ISBN 5-94038-015-8, Bản gốc lưu trữ ngày 7 tháng 9 năm 2009, truy cập ngày 4 tháng 1 năm 2020

• C. J. Peers, D. Sque., Medieval Chinese Armies 1260—1520, Men-at-Arms, Osprey Publishing, ISBN 1-85532-254-4

• D. Nicolle, A. McBride. (1990), The Age of Tamerlane, Men-at-Arms, Osprey Publishing, ISBN 0-85045-949-4

• , Derereux Derereux, Robert. [https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=uc1.$b791895;view=1up;seq=380 The Yassa of Genghis Khan. // Military Review. — April 1963. — Vol. 43 — No. 4. 1963]

  Tư liệu liên quan tới Army of the Mongol Empire tại Wiki Commons

• Храпачевский Р. П. “Осадные технологии монголов”. XLegio — Военно-исторический портал Античности и Средних веков. Bản gốc lưu trữ ngày 16 tháng 12 năm 2012. Truy cập ngày 12 tháng 12 năm 2012.