Quá trình đẳng tích (tên tiếng Anh: Isochoric process) là một quá trình nhiệt động lực học, trong đó, thể tích của hệ kín không biến đổi theo thời gian.
Một ví dụ cho quá trình đẳng tích là quá trình nung nóng khí trong bình kín, không đàn hồi. Sự cô lập của khí trong bình tạo nên một hệ kín. Lượng khí này được cung cấp một lượng nhiệt cụ thể, dẫn đến quá trình nhiệt động lực học. Bình không giãn nở giúp duy trì điều kiện thể tích không đổi.
Khí lý tưởng là một loại chất khí tưởng tượng, chứa các hạt giống nhau có kích thước vô cùng nhỏ so với thể tích của khối khí và không tương tác với nhau, chúng chỉ va chạm đàn hồi với tường bao quanh khối khí.
Xét mol khí lý tưởng ở nhiệt độ và áp suất . Dựa vào phương trình trạng thái khí lý tưởng, ta có:
Vậy, trong quá trình đẳng tích của một lượng khí lý tưởng nhất định, áp suất tỉ lệ thuận với nhiệt độ tuyệt đối.
Theo định luật một Nhiệt động lực học:
Mặt khác, do thể tích của hệ được giữ không đổi, nên hệ không thực hiện công: Thay vào (1) ta được
Công thức này cho ta thấy, nếu hệ được cung cấp nhiệt lượng (Q dương), nội năng của hệ sẽ tăng lên. Và ngược lại, nếu trong quá trình biến đổi, hệ mất đi nhiệt lượng (Q âm), thì nội năng của hệ bắt buộc phải giảm.
Xét mol khí lý tưởng đơn nguyên tử (ví dụ: Heli). Nội năng của mol khí này ở nhiệt độ là
trong đó:
: động năng trung bình của 1 phân tử khí
: số Avogadro : hằng số Boltzman
Mặt khác ta lại có . Công thức trên được thu gọn lại là (2) Với i là bậc tự do của phân tử khí
Do thể tích không đổi, nên theo Định luật một Nhiệt động lực học ta có (3) Mặt khác, theo (2)
Vậy
Vậy, .Công thức này còn đúng với cả khí đa nguyên tử (với tương ứng).
Công thức này cho chúng ta thấy, độ biến thiên nội năng của khí lý tưởng, ở bất kì quá trình biến đổi trạng thái nào, cũng chỉ phụ thuộc vào sự thay đổi nhiệt độ.
Từ Isochoric được bắt nguồn từ tiếng Hi Lạp. Đó chính là sự kết hợp của ἴσος (isos), có nghĩa là "cân bằng", và χώρος (choros),có nghĩa là "không gian" .
This article uses material from the Wikipedia Tiếng Việt article Quá trình đẳng tích, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Nội dung được phát hành theo CC BY-SA 4.0, ngoại trừ khi có ghi chú khác. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Tiếng Việt (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.