Người Thủy

Họ được công nhận là một trong 56 dân tộc tại Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa. Có 114 người Thủy sống tại Tuyên Quang, Việt Nam (2020), tuy nhiên, họ không được công nhận chính thức là một trong 54 dân tộc tại quốc gia này.

Người Thủy
Tổng dân số
430.000 (ước tính)
Khu vực có số dân đáng kể
Trung Quốc: Quý Châu, Quảng Tây; Việt Nam: Tuyên Quang
Ngôn ngữ Người Thủy
Tiếng Thủy
Tôn giáo
Thuyết vật linh, Phật giáo, Đạo giáo

Có nhiều thuyết nói về nguồn gốc của người Thủy. Theo sách 百越源流史 có viết thời nhà Thương có 1 nhóm người từ Trung Nguyên đã di cư xuống phía Nam và đã hình thành 1 nhóm dân tộc trong Bách Việt cổ. Tên gọi "Thủy" (Sui) được đặt từ thời nhà Minh. Ngày nay, 93% người Thủy (tức 322.000) cư trú tại Quý Châu, Trung Quốc, và khoảng một nửa trong số đó sống tại Huyện tự trị dân tộc Thủy Tam Đô.

Tiếng Thủy là một ngôn ngữ thuộc Ngữ hệ Hán Tạng. Có 71 thanh mẫu, có 55 nguyên âm. Ngôn ngữ Người Thủy này có 8 thanh điệu. Ngày nay người Thủy sử dụng chữ Hán trong cuộc sống hàng ngày.

Theo nhiều nhà nghiên cứu thì chữ Thủy là chữ viết của triều đại Hạ trong lịch sử Trung Quốc

Hiện nay rất ít người có thể đọc hiểu được chữ Thủy. Chính phủ Trung Quốc vẫn đang cố gắng gìn giữ văn hóa chữ viết của người Thủy . Năm 2006, Chữ Thủy đã được liệt vào danh sách các di sản văn hóa phi vật thể của Trung Quốc.

Người Thủy được tổ chức thành các gia đình thị tộc. Các thôn làng thường có vài trăm cư dân, hầu hết trong số đó có cùng họ.

Nhà truyền thống của người Thủy thường làm bằng cây thông hay cây linh sam, mặc dù ngày nay những ngôi nhà được xây bằng gạch đang tăng lên. Nếu một người vợ góa chồng, họ sẽ phải chùm lên tóc mình bằng một loại vải màu trắng trong 3 năm.

• Diller, Anthony, Jerold A. Edmondson, and Yongxian Luo eds. 2008. The Tai-Kadai Languages. Routledge Language Family Series. Psychology Press.
• Edmondson, Jerold A., and David B. Solnit (eds). 1988. Comparative Kadai: Linguistic Studies Beyond Tai. Dallas, TX: SIL.
• Edmondson, Jerold A., Esling, John H., Harris, Jimmy G., & Wei, James. 2004. A phonetic study of Sui consonants and tones. Mon-Khmer Studies 34:47-66.
• Stanford, James N. 2009. "Eating the food of our place": Sociolinguistic loyalties in multidialectal Sui villages. Language in Society 38(3):287-309.
• Stanford, James N. 2008. A sociotonetic analysis of Sui dialect contact. Language Variation and Change 20(3):409-50.
• Stanford, James N. 2008. Child dialect acquisition: New perspectives on parent/peer influence. Journal of Sociolinguistics 12(5):567-96.
• Stanford, James N. 2007. Sui Adjective Reduplication as Poetic Morpho-phonology. Journal of East Asian Linguistics 16(2):87-111.
• Wei Xuecun and Jerold A. Edmondson. 2003. Sui (Shui)-Chinese-Thai-English Dictionary. Salaya, Thailand: Mahidol University.
• Zhang, Junru. 1980. Shuiyu Jianzhi [A Sketch of the Sui Language]. Beijing: Minzu yinsha chang
• 百越源流史. 江西教育出版社, 1989

• Documentary: The Sui People and their Script
• Dân tộc Thủy ở Tuyên Quang (Báo Sài Gòn Giải Phóng online)