Lê Hy Tông: Vua nhà Lê Trung hưng
Lê Hy Tông (Tiếng Trung: 黎熙宗 15 tháng 3,1663 – 3 tháng 4,1716) tên húy là Lê Duy Cáp (黎維祫) hay Lê Duy Hiệp là vị vua thứ 10 của nhà Lê Trung hưng và thứ 21 của nhà Hậu Lê trong lịch sử Việt Nam.
| Lê Hy Tông 黎熙宗 | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Vua Việt Nam | |||||||||||||||||
 Lễ thiết triều của vua Lê Hy Tông trong sách của Samuel Baron. | |||||||||||||||||
| Hoàng đế Đại Việt | |||||||||||||||||
| Tại vị | 27 tháng 4 năm 1675 – 1705 | ||||||||||||||||
| Nhiếp chinh | Trịnh Tạc (1675-1682) Trịnh Căn (1682-1705) | ||||||||||||||||
| Tiền nhiệm | Lê Gia Tông | ||||||||||||||||
| Kế nhiệm | Lê Dụ Tông | ||||||||||||||||
| Thái thượng hoàng Đại Việt | |||||||||||||||||
| Tại vị | 1705 – 1716 | ||||||||||||||||
| Tiền nhiệm | Lê Thần Tông | ||||||||||||||||
| Kế nhiệm | Lê Dụ Tông | ||||||||||||||||
| Thông tin chung | |||||||||||||||||
| Sinh | 15 tháng 3,1663 | ||||||||||||||||
| Mất | 3 tháng 4,1716(53 tuổi) Đông Kinh, Đại Việt | ||||||||||||||||
| An táng | Phú Ninh lăng (富寧陵) | ||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| Triều đại | Nhà Lê Trung hưng | ||||||||||||||||
| Thân phụ | Lê Thần Tông | ||||||||||||||||
| Thân mẫu | Nguyễn Thị Ngọc Trúc hay Nguyễn Thị Ngọc Tấn | ||||||||||||||||
Thân thế Lê Hy Tông
Lê Duy Hiệp là con trai thứ tư của Lê Thần Tông với cung nhân Nguyễn Thị Ngọc Trúc hay Nguyễn Thị Ngọc Tấn, sinh ra sau khi vua cha đã mất (9/1662) khoảng 5 tháng.
Theo ghi chép của Khâm định Việt sử thông giám cương mục, mẹ ông người xã Đông Khối, huyện Gia Định (tức huyện Gia Bình sau này), không phải tộc thuộc của họ Trịnh ở Sóc Sơn. Trước khi qua đời, Lê Thần Tông dặn Tây vương Trịnh Tạc trông nom giúp đỡ người con sắp ra đời.
Tháng 4 năm 1675, anh Duy Hiệp là Lê Gia Tông qua đời khi mới 14 tuổi không có con nối. Trịnh Tạc lập Duy Hiệp lên làm vua, hiệu là Lê Hy Tông, rồi sắc phong Trịnh Thị Ngọc Áng - con gái Chúa làm Hoàng hậu. Ông được người đời ca ngợi là vị vua anh minh đức độ bậc nhất thời Lê Trung hưng.
Làm vua Lê Hy Tông
Lê Hy Tông lên ngôi từ tháng 6 năm 1675. Lúc này chiến tranh với họ Nguyễn ở miền nam đã chấm dứt, cả hai miền lo củng cố nội trị.
Công việc chính sự triều đình đều do các chúa Trịnh đảm nhận. Chúa Trịnh Tạc và người kế nghiệp sau đó là Trịnh Căn tập trung xây dựng Bắc Hà, dùng nhiều tướng văn võ có năng lực nên tình hình Đàng Ngoài khá ổn định, đời sống xã hội được chấn hưng sau nhiều năm chiến tranh. Thời kỳ Lê Hy Tông làm vua được đánh giá là thịnh trị nhất thời Lê trung hưng. Sử gia gọi là Chính Hòa chi trị (正和之治).
Bộ Đại Việt sử ký toàn thư, công trình sử học của sử gia nhiều đời nhà Hậu Lê, được khắc mộc bản ban hành năm Chính Hòa thứ 18 (1697).
Sau 30 năm làm vua, tháng 3 năm 1705, Lê Hy Tông nhường ngôi cho Thái tử Lê Duy Đường (tức Lê Dụ Tông), rồi lên làm Thái thượng hoàng.
Ông qua đời tháng 4 năm 1716, hưởng thọ 54 tuổi, được an táng tại Phú Ninh lăng (富寧陵).
Gia quyến Lê Hy Tông
Phụ thân: Lê Thần Tông
Thân mẫu: Cung nhân Nguyễn Thị Ngọc Tấn
Hậu phi
| STT | Danh hiệu | Tên | Sinh mất | Cha | Ghi chú |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Cung Nghi Chương Hoàng hậu | Nguyễn Thị Ngọc Đệ (阮氏玉第) | ? - ? | Bà là sinh mẫu của vua Lê Dụ Tông. Sau này được truy tôn làm Ôn Từ Hoàng thái hậu. |
Hậu duệ
| STT | Danh hiệu | Tên | Sinh mất | Mẹ | Ghi chú |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Lê Dụ Tông (黎裕宗) | Lê Duy Đường (黎维禟) | 1679 - 1731 | Nguyễn Thị Ngọc Đệ (阮氏玉第) | |
| 2 | Kính Dương vương | Lê Duy Chúc (黎维祝) | ? - ? |
Niên hiệu Lê Hy Tông
Đời Hy Tông đặt hai niên hiệu là:
Xem thêm
Tham khảo
- Đại Việt sử ký toàn thư
- Khâm định Việt sử thông giám cương mục
- Quỳnh Cư, Đỗ Đức Hùng (2001), Các triều đại Việt Nam, Nhà xuất bản Thanh niên
Ghi chú
This article uses material from the Wikipedia Tiếng Việt article Lê Hy Tông, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Nội dung được phát hành theo CC BY-SA 4.0, ngoại trừ khi có ghi chú khác. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Tiếng Việt (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.