Hydro Iodide

Khi hòa tan trong nước nó tạo thành acid hydroiodic, là acid mạnh có công thức là HI. Hai chất này có thể chuyển hóa cho nhau. HI dùng để tổng hợp các chất vô cơ và hữu cơ với vai trò là nguồn iod chính và là một chất khử.

Hydro iodide
Tên hệ thống	Hydrogen iodide (substitutive) Iodidohydrogen (additive)
Tên khác	Iodane
Nhận dạng
Số CAS	10034-85-2
PubChem	24841
Số EINECS	233-109-9
KEGG	C05590
MeSH	hydroiodic+acid
ChEBI	43451
ChEMBL	1233550
Số RTECS	MW3760000
Ảnh Jmol-3D	ảnh
SMILES	đầy đủ I
InChI	đầy đủ 1/HI/h1H
Tham chiếu Gmelin	814
UNII	694C0EFT9Q
Thuộc tính
Bề ngoài	Chất khí không màu
Khối lượng riêng	2.85 g cm-3 (at −47 °C)
Điểm nóng chảy	−51 °C; 222 K; −60 °F
Điểm sôi	−34 °C (239 K; −29 °F)
Độ hòa tan trong nước	425 dm³ dm-3 (at 10 °C)
Độ axit (pKa)	≈ –9 (approximate, trong nước, see leveling effect), 2.8 (in acetonitrile)
Độ bazơ (pKb)	23.5
Chiết suất (nD)	1.466
Mômen lưỡng cực	0.38 D
Nhiệt hóa học
Enthalpy hình thành ΔfHo298	26.40-26.60 kJ mol-1
Entropy mol tiêu chuẩn So298	206.59 J K-1 mol-1
Nhiệt dung	228.3 mJ K-1 g-1
Các nguy hiểm
MSDS	hydrogen iodide hydroiodic acid
Phân loại của EU	C
Chỉ mục EU	053-002-00-9
NFPA 704	0 3 0 COR
Chỉ dẫn R	R35
Chỉ dẫn S	(S1/2), S9 , S26, S36/37/39, S45
Các hợp chất liên quan
Hợp chất liên quan	Hydrogen astatide Hydrogen bromide Hydrogen chloride Hydrogen fluoride Indium hydride Rubidium hydride Stibine
Trừ khi có ghi chú khác, dữ liệu được cung cấp cho các vật liệu trong trạng thái tiêu chuẩn của chúng (ở 25 °C [77 °F], 100 kPa). N kiểm chứng (cái gì YN ?) Tham khảo hộp thông tin

HI là khí không màu, phản ứng với oxy tạo ra nước và iod. Trong khí ẩm, HI là dạng hơi (khói) của acid hydroiodic. HI tan nhiều trong nước, tạo ra acid hydroiodic. Một lít nước sẽ hòa tan 425 lít HI, tức là chỉ có 4 phân tử nước cho mỗi phân tử HI.

Acid hydroiodic

Acid hydroiodic là dung dịch hoà tan của khí hydro iodide trong nước. Dung dịch HI bão hòa thường có nồng độ 48% - 57%. HI có tính acid mạnh, do sự phân tán của điện tích ion trên các anion. Ion iod lớn hơn nhiều so với các halide phổ biến khác vì vậy, điện tích âm được phân tán trên một không gian lớn. Ngược lại, ion chlor nhỏ hơn nhiều, có nghĩa là điện tích âm của nó là tập trung nhiều hơn, dẫn đến một sự tương tác mạnh mẽ hơn giữa proton và ion chlor. Sự tương tác H⁺---I⁻ yếu tạo điều kiện cho sự phân ly của proton từ anion, vì vậy, HI là acid mạnh nhất trong các acid halogenhydric.

HI_(g) + H₂O_(l) → H₃O^_(aq)+ + I^-_(aq) K_a≈ 10¹⁰

HBr_(g) + H₂O_(l) → H₃O^_(aq)+ + Br^-_(aq) K_a≈ 10⁹

HCl_(g) + H₂O_(l) → H₃O^_(aq)+ + Cl^-_(aq) K_a≈ 10⁸

• HI bị oxy hóa trong không khí tạo ra I₂:

4HI + O₂ → 2H₂O + 2I₂
HI + I₂ → HI₃

HI₃ có màu nâu sậm, do vậy, sản phẩm này của HI thường có màu nâu sậm.

• Giống như HBr và HCl, HI cũng cho phản ứng cộng với anken

HI + H₂C=CH₂ → H₃CCH₂I

HI là acid mạnh. Do đó nó có tính chất của acid mạnh. Tính acid của HI tương tự như HBr. Muối iodide là muối của acid HI. Đa số muối iodide dễ tan trong nước trừ một số không tan và có màu đặc trưng. Vd: AgI có màu vàng đậm, PbI₂ có màu vàng. Khi cho dung dịch muối iodide tác dụng với chlor, brom thì ion iodide bị oxy hóa theo phương trình sau:

2NaI + Cl₂ -> 2NaCl + I₂

2NaI + Br₂ -> 2NaBr + I₂

Do muối của bạc với iod nói riêng và các halogen [trừ Fluor] khác nói chung đều không tan và có màu đặc trưng nên các muối tan của bạc được dùng để nhận biết các hợp chất của halogen: AgCl màu trắng, AgBr màu vàng nhạt, AgI màu vàng.

HI được sử dụng trong hóa hữu cơ để biển đổi alcohol bậc 1 thành Dẫn xuất halogen. Phản ứng này là phản ứng thế S_N2, trong đó các ion iođua thay thế nhóm hydroxyl "linh động" (nước). HI phản ứng tốt hơn hydro halide khác bởi vì các ion iod là một tác nhân nucleophin mạnh hơn nhiều hơn brom hoặc chlor, do đó, phản ứng có thể xảy ra mạnh mà không cần nhiệt độ cao. Phản ứng này cũng xảy ra đối với rượu bậc 2 và bậc 3, nhưng là phản ứng thế S_N1.

HI (hoặc HBr) cũng có thể được sử dụng để tách ete thành ankyl iodtua và tượu, tương tự như phản ứng thế của rượu. Phản ứng tách này rất quan trọng bởi vì nó có thể chuyển đổi một ete trơ và bền về mặt hóa học thành chất linh động. Ví dụ đietyl ete được tách thành etanol và etyl iodide.

Phản ứng cộng HI cũng theo Quy tắc Markovnikov và không theo Quy tắc Markovnikov như HCl và HBr.