Henrique I Của Bồ Đào Nha

Ông làm vua của Bồ Đào Nha trong vòng 2 năm, từ 1578 đến 1580 và còn được biết đến dưới tên gọi Henrique Trong trắng (tiếng Bồ Đào Nha: Henrique o Casto) và Hồng y–Quốc vương. Là một giáo sĩ nên ông không kết hôn và vì thế mà không có con cái nối dõi. Vì vậy cái chết của ông cũng đã đánh dấu chấm hết cho nhà Avis, dẫn tới khủng hoảng kế vị Bồ Đào Nha năm 1580 và cuối cùng đã đến việc ngai vàng Bồ Đào Nha rơi vào tay của Quân chủ Tây Ban Nha, hình thành nên cái gọi là Liên minh Iberia kéo dài 60 năm. Quốc vương độc lập tiếp theo của Bồ Đào Nha là João IV, người đã giành lại ngai vàng Bồ Đào Nha, kết thúc 60 năm nằm dưới sự cai trị của Tây Ban Nha.

Henrique I của Bồ Đào Nha Henrique I de Portugal
Hồng y, Vua của Bồ Đào Nha
Vua của Bồ Đào Nha
Tại vị	4 tháng 8 năm 1578 – 31 tháng 1 năm 1580
Tấn phong	28 tháng 8 năm 1578; Lisboa
Tiền nhiệm	Sebastião
Kế nhiệm	António (tranh chấp) hay Filipe I
Thông tin chung
Sinh	31 tháng 1 năm 1512 Lisbon, Bồ Đào Nha
Mất	31 tháng 1 năm 1580 (68 tuổi) Almeirim, Bồ Đào Nha
An táng	Tu viện Jerónimos
Vương tộc	Nhà Avis
Thân phụ	Manuel I của Bồ Đào Nha
Thân mẫu	María của Castilla
Tôn giáo	Công giáo La Mã

Styles of Henrique I của Bồ Đào Nha
Ngôi thứ ba	His Royal Highness
Ngôi thứ hai	Your Royal Highness
Tôn giáo	Đức Hồng y
Thân mật	Hồng y–Quốc vương

Sinh ra tại Lisboa, Henrique là hoàng tử thứ năm của vua Manuel I của Bồ Đào Nha và vương hậu Maria của Aragon.

Hồng y

Vì là em trai của vua João III của Bồ Đào Nha và là chỉ là con trai thứ năm nên theo thứ tự kế vị thì Henrique không được kỳ vọng sẽ kế thừa ngai vàng Bồ Đào Nha. Ngay từ khi còn trẻ, Henrique đã lãnh nhận Chức Thánh nhằm thúc đẩy tầm quan trọng của Bồ Đào Nha trong Giáo hội Công giáo vốn vào lúc bấy giờ đang bị Tây Ban Nha kiểm soát. Ông nhanh chóng đảm nhiệm nhiều chức vụ quan trọng trong hệ thống cấp bậc của Giáo hội, nhanh chóng trở thành Tổng giám mục của Tổng giáo phận Braga rồi Tổng giáo phận Évora và trở thành Đại phán quan Toà án dị giáo trước khi nhận mũ hồng y vào năm 1545 cùng danh hiệu Titulus Ss. Quattuor Coronatorum. Kể từ năm 1564 đến 1570, ông giữ chức Tổng giám mục của Lisboa. Henrique, hơn ai hết, đã nỗ lực đưa Dòng Tên đến Bồ Đào Nha để sử dụng họ trong đế quốc thực dân của mình.

Cai trị

Khi anh trai của Henrique là vua João III băng hà vào năm 1557, cháu nội của ông là Vua Sebastião khi đó mới lên 3 tuổi đã lên nối nôi kế vị. Sau chị dâu mình và cũng chính là bà nội của Sebastião là Thái vương thái hậu Catarina từ chức vào năm 1562, Henrique đã nắm quyền nhiếp chính cho Sebastião cho tới năm 1568 khi vị ấu quân ngày nào đã đến tuổi trưởng thành. Vua Sebastião đã qua đời mà không có người thừa kế trong Trận Alcácer Quibir thảm khốc diễn ra vào năm 1578, và vị hồng y cao tuổi, dưới tư cách là nam nhân cuối cùng trong gia tộc Aviz, đã được quần thần tôn lên làm Quốc vương của Bồ Đào Nha ngay sau đó. Henrique tìm cách hoàn tục để có thể lấy vợ và cứu vãn dòng họ Aviz khỏi tuyệt tự nhưng Giáo hoàng Grêgôriô XIII vì không muốn làm phật ý vua Felipe II của Tây Ban Nha nên đã không cho phép Henrique làm điều này.

Qua đời

Henrique qua đời tại Almeirim ngay trong ngày sinh nhật lần thứ 68 của mình mà không bổ nhiệm người kế vị, chỉ để lại một vị nhiếp chính quản lý vương quốc. Một trong những người họ hàng gần nhất của ông chính là Felipe II của Tây Ban Nha. Felipe II đã nhanh chóng hạ lệnh cho Công tước Alba sử dụng vũ lực nhằm chiếm ngai vàng Bồ Đào Nha. Lisboa nhanh chóng thất thủ, và Felipe đã được nghị viện Bồ Đào Nha tại Tomar tôn lên làm Quốc vương vào năm 1581, với điệu kiện là Vương quốc Bồ Đào Nha và các thuộc địa của nó không bị sáp nhập vào Tây Ban Nha.

•   Tư liệu liên quan tới Henry I of Portugal tại Wiki Commons