Darmstadti: Nguyên tố hóa học thứ 110 trong bảng tuần hoàn

Nó nằm ở vị trí nguyên tố nặng nhất trong nhóm 10 nhưng đồng vị bền đầy đủ chưa được biết đến để cho phép tiến hành các thí nghiệm để xác định vị trí của nó. Nguyên tố tổng hợp này là một trong các nguyên tử siêu nặng và được tổng hợp đầu tiên năm 1994. Đồng vị nặng và tồn tại lâu nhất là ^281aDs có chu kỳ bán rã ~10 giây mặc dù có thể đây là đồng phân hạt nhân, ^281bDs có chu kỳ bán rã chưa được xác nhận là khoảng 4 phút.

Darmstadti,  110Ds
Tính chất chung
Tên, ký hiệu	darmstadti, Ds
Phiên âm	đam-xtat-ti
Hình dạng	không rõ
Darmstadti trong bảng tuần hoàn
Pt ↑ Ds ↓ (Uhn) meitneri ← darmstadti → roentgeni
Số nguyên tử (Z)	110
Khối lượng nguyên tử chuẩn (Ar)	[281]
Phân loại	không rõ
Nhóm, phân lớp	10, d
Chu kỳ	Chu kỳ 7
Cấu hình electron	[Rn]7s25f146d8 (dự đoán):1672
mỗi lớp	2, 8, 18, 32, 32, 16, 2 (dự đoán)
Tính chất vật lý
Tính chất nguyên tử
Trạng thái oxy hóa	6:1674
Bán kính liên kết cộng hóa trị	128 (ước lượng) pm
Thông tin khác
Số đăng ký CAS	54083-77-1
Đồng vị ổn định nhất
Bài chính: Đồng vị của darmstadti
Iso NA Chu kỳ bán rã DM DE (MeV) DP 281aDs syn 11 s 94% SF 6% α 8,67 277aHs 281bDs ? syn 3,7 min α 8,77 277bHs ? 279Ds syn 0,20 s 10% α 9,70 275Hs 90% SF 277Ds syn 5,7 ms α 10,57 273Hs 273Ds syn 170 ms α 11,14 269Hs 271mDs syn 69 ms α 10,71 267Hs 271gDs syn 1,63 ms α 10,74, 10,69 267Hs 270mDs syn 6 ms α 12,15, 11,15, 10,95 266Hs 270gDs syn 0,10 ms α 11,03 266Hs 269Ds syn 0,17 ms α 11,11 265Hs 267Ds ? syn 4 µs

Phát hiện

Darmstadti được tổng hợp đầu tiên ngày 9 tháng 11 năm 1994 tại Gesellschaft für Schwerionenforschung (GSI) ở Wixhausen, ngoại ô phía bắc của Darmstadt, Đức bởi Peter Armbruster và Gottfried Münzenberg, dưới sự hướng dẫn của giáo sư Sigurd Hofmann. Bốn nguyên tử của nó được phát hiện bằng phản ứng tổng hợp hạt nhân khi bắn phá chì-208 bằng các ion niken-62:

²⁰⁸
₈₂Pb + ⁶²
₂₈Ni → ²⁶⁹
₁₁₀Ds + ¹
₀n

Trong cùng loạt thí nghiệm, chính nhóm này cũng đã tiến hành phản ứng dùng các ion niken-64 nặng hơn. Theo đó, 9 nguyên tử ²⁷¹Ds được phát hiện bởi sự tương quan với các tính chất phân rã sinh kèm:

²⁰⁸
₈₂Pb + ⁶⁴
₂₈Ni → ²⁷¹
₁₁₀Ds + ¹
₀n

IUPAC/IUPAP Joint Working Party (JWP) đã công nhận nhóm GSI phát hiện ra nguyên tố này năm 2001.

Đặt tên

Nguyên tố 110 đầu tiên được đặt tên tạm thời là ununnilium (/ˌjuːnəˈnɪliəm/ hay /ˌʌnəˈnɪliəm/, ký hiệu Uun). Khi công nhận nhóm những người phát hiện, thì nhóm ở GSI đề nghị đặt tên là darmstadti (Ds) và wixhausi (Wi) cho nguyên tố 110 này. Họ quyết định chọn tên darmstadti, theo tên thành phố gần nơi phát hiện ra nó, Darmstadt, chứ không phải ngoại ô Wixhausen. Tên gọi của nguyên tố mới được chính thức chấp nhận ngày 16 tháng 8 năm 2003.

• Darmstadtium.com
• WebElements.com: Darmstadtium
• IUPAC: Element 110 is named darmstadtium Lưu trữ 2003-10-01 tại Wayback Machine
• Apsidium: Darmstadtium 110
• [Eric Scerri, The Periodic Table, Its Story and Its Significance, Oxford University Press, 2007]