Chiến tranh Nam Ossetia 2008 là cuộc chiến tranh trên bộ, trên không và trên biển giữa một bên là Gruzia và một bên là các khu vực ly khai, Nam Ossetia và Abkhazia, cùng với Liên bang Nga.
Nó được xem là cuộc chiến tranh châu Âu đầu tiên trong thế kỷ 21.
Chiến tranh Nam Ossetia năm 2008 | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Một phần của Xung đột Gruzia-Ossetia | |||||||||
Vị trí của Nga, Gruzia và Nam Ossetia | |||||||||
| |||||||||
Tham chiến | |||||||||
Nam Ossetia Nga Abkhazia | Gruzia | ||||||||
Chỉ huy và lãnh đạo | |||||||||
Eduard Kokoity Dmitry Medvedev Anatoly Khrulyov Vyacheslav Borisov Vladimir Shamanov Sulim Yamadayev Marat Kulakhmetov Sergey Bagapsh | Mikhail Saakashvili Davit Kezerashvili Zaza Gogava | ||||||||
Lực lượng | |||||||||
18.000 bao gồm cả quân dự bị, không rõ số quân tình nguyện | 37.000 quân chính quy, bao gồm 2000 quân đóng ở Iraq; không rõ số quân nghĩa vụ và tình nguyện; | ||||||||
Thương vong và tổn thất | |||||||||
Xác nhận bởi Nga: 311 dân thường Theo Human Rights Watch khi kiểm tra bệnh viện thì vài trăm người cả chết và bị thương [3] 74 lính chết 171 bị thương 19 mất tích 4 máy bay rơi Không rõ số quân tình nguyện bị giết Không rõ [4] | Xác nhận bởi Gruzia: 200 lính thiệt mạng Bộ trưởng Bộ Y tế Gruzia cho rằng 175 người đã chết, chủ yếu là dân thường Nga ước tính: 4000 người thiệt mạng | ||||||||
Đến thời điểm ngày 9/8/2008, nguồn từ Nam Ossetia cho rằng hơn 1600 bị chết và 90 người bị thương còn nguồn của Nga cho rằng số lượng tử vong là 2000. Human Right Watch khi kiểm tra lại tại các bệnh viện xác nhận chỉ có vài trăm người chết và bị thương | |||||||||
Khoảng 34.000 người tị nạn chạy qua Nga theo thủ tướng Nga Vladimir Putin (trên tổng số dân 70.000). LHQ cho biết chỉ có 1.500 người [5] |
Những cuộc chạm súng lẻ tẻ đã bùng nổ thành một cuộc chiến vào sáng sớm ngày 7 tháng 8 năm 2008, mở đầu bằng cuộc tấn công của quân đội Gruzia vào khu vực ly khai Nam Ossetia. Ngày hôm sau quân đội Nga đã tấn công lại các đơn vị Gruzia tại Nam Ossetia rồi sau đó tiến sâu vào lãnh thổ Gruzia .
Một thỏa thuận ngừng bắn sơ bộ đã được Gruzia và Nga ký kết vào ngày 15 tháng 8 năm 2008. Quân đội Nga đã tuyên bố một kế hoạch rút quân trong vòng 10 ngày ra khỏi các vị trí đóng quân, trong khi các quan chức Gruzia bày tỏ sự không hài lòng với tỷ lệ và quy mô cuộc rút quân, cùng với việc hiện diện thường xuyên của quân đội Nga tại thành phố cảng Poti của Gruzia.
Số lượng người tị nạn từ Nam Ossetia sang Nga đã lên đến con số 34.000 người trên tổng dân số 70.000 dân của khu vực này. Trong khi đó đến ngày 18 tháng 8, có khoảng 68.000 người gốc Gruzia phải bỏ nhà cửa vì cuộc giao tranh.
Vào ngày 26 tháng 8, trong khoảng thời gian đình chiến, Nga đã chính thức công nhận nền độc lập của Nam Ossetia và Abkhazia. Gruzia bác bỏ hoàn toàn động thái này để bảo toàn sự toàn vẹn lãnh thổ; một số quốc gia phương Tây như Hoa Kỳ và Đức cũng phản đối quyết định này và cho rằng nó vi phạm luật pháp quốc tế. Toàn bộ 7 nước thuộc khối G7 cũng cho rằng Nga đang xâm phạm quyền toàn vẹn lãnh thổ của Gruzia khi công nhận nền độc lập tại hai tỉnh ly khai Nam Ossetia và Abkhazia của Gruzia.
Sau chiến tranh nền độc lập của Nam Ossetia được Nga, Venezuela, Nicaragua và Nauru công nhận. Còn lại 189 trên tổng số 193 quốc gia thành viên của Liên Hợp Quốc không chính thức công nhận sự độc lập đó.
Ossetia nằm bên dãy Caucasus và được chia thành hai phần: Bắc Ossetia là một nước cộng hòa thuộc Nga, còn tỉnh Nam Ossetia vốn thuộc Gruzia nhưng đã tuyên bố ly khai kể từ cuộc xung đột đầu những năm 1990, tuy nhiên về mặt ngoại giao, nước cộng hòa tự xưng Nam Ossetia chưa được bất cứ quốc gia nào trên thế giới công nhận. Chính quyền ly khai muốn sáp nhập vào Nga, nhưng Gruzia kiên quyết khẳng định đây vẫn là lãnh thổ của họ dù Tbilisi đã mất quyền kiểm soát thực tế khu vực này trong 15 năm và hầu hết dân cư Nam Ossetia có quốc tịch Nga. Theo một thỏa thuận ngưng bắn từ thập niên 90, tại Nam Ossetia đang có một lực lượng bảo vệ hòa bình gồm quân Nam Ossetia, Nga và Gruzia trú đóng tại đây.
Theo Le Monde thì người Nga đã chuẩn bị để siết chặt Gruzia từ lâu. Từ mùa xuân, công binh Nga đã bắt đầu sửa đoạn đường của Abkhazia nối giữa Otchamtchira (cảng biển nơi 5.000 quân Nga đổ bộ ngày 10 tháng 8) và Sukhumi (thủ phủ Abkhazia). Thủ tướng Nga Vladimir Putin thì chờ một cơ hội. Cũng theo tờ Le Monde trích từ một nguồn tin cao cấp từ Bộ Quốc phòng của một nước châu Âu, hạm đội Hắc Hải Nga không thể nào trong một thời gian ngắn chỉ vài ba giờ đồng hồ mà có thể cập cảng của Gruzia và sự phối hợp của quân Nga khi tiến vào Gruzia chứng tỏ họ có sự chuẩn bị trước. Các chuyên gia cho rằng không thể nào trong 48 tiếng mà Nga có thể đưa được 20.000 quân cùng 2.000 xe tăng sang Gruzia mà lại không chuẩn bị gì.
Phía Mỹ khoảng giữa tháng Tư cho tới lúc chiến tranh bắt đầu đã liên tục cảnh báo Gruzia không được đáp trả những khiêu khích của Nga và cũng không được mở chiến dịch quân sự sang các vùng ly khai. Người Mỹ theo dõi các cuộc tập trung quân đội của Nga ở Bắc Kavkaz và đã báo trước cho Tổng thống Mikhail Saakashvili rằng phía Nga sẽ tấn công lại rất mạnh.
Cao ủy Liên Hợp Quốc về người tị nạn (UNHCR) ước tính, có từ 10.000 tới 20.000 người Gruzia và Nam Ossetia đã bị mất nhà cửa trong những ngày chiến tranh bùng nổ. Phía Nga thông báo có 30.000 dân, chiếm một nửa dân số Nam Ossetia, sơ tán tới Bắc Ossetia thuộc Nga (LHQ chỉ xác nhận có 1.500 người chạy sang Nga). Thủ phủ của Nam Ossetia là Tskhinvali dường như đã bị phá hủy hoàn toàn.
Phía Gruzia tuyên bố Nga "thanh lọc sắc tộc" trong khi người Nga lại cáo buộc Gruzia "diệt chủng" ở Nam Ossetia.[6][liên kết hỏng]
Đa phần các nước EU đều không đồng tình với việc Nga dùng vũ lực tấn công Gruzia. Lãnh đạo các nước thành viên cũ của Liên bang Xô viết như Latvia, Litva, Estonia, Ukraina và Ba Lan đều cùng ủng hộ tổng thống Mikheil Saakashvili trong cuộc chiến chống Nga. Ngoại trưởng Mỹ Condoleezza Rice cũng lên tiếng cảnh báo Nga rằng họ có thể bị thế giới cô lập nếu không tuân thủ lệnh ngừng bắn với Gruzia và rút quân về nước còn các nước thuộc Nato cũng cho rằng họ "không thể tiếp tục quan hệ như cũ" với Nga.
EU và Nato cũng lo ngại sau 2 vùng ly khai của Gruzia, Nga sẽ nhắm tới các nước khác, chẳng hạn như Ukraina.
Tổng thống Hugo Chávez của Venezuela thì ủng hộ việc Nga công nhận nền độc lập của 2 vùng ly khai Nam Ossetia và Abkhazia. Chavez cho rằng Gruzia xâm lược Nam Ossetia và khẳng định sẽ ủng hộ lập trường chống đế quốc của Nga.. Ngoài Venezuela, còn có Nicaragua và Nauru công nhận nền độc lập của Nam Ossetia và Abkhazia. Nauru, đảo quốc Thái Bình Dương nhỏ bé với dân số hơn 9 nghìn người được ghi nhận là đã có được 50 triệu Đô la Mỹ tiền "viện trợ nhân đạo" từ Nga sau khi công nhận Nam Ossetia và Abkhazia. Việc Venezuela công nhận hai miền đất li khai này đã châm ngòi cho những hành động tương tự trên toàn Mỹ Latin, khiến cả châu Âu rối đầu vì việc này.
Trong khi các nước Ba Lan, Litva, Slovenia muốn EU có những hành động cứng rắn đối với Nga thì Ngoại trưởng những nước đang phụ thuộc năng lượng của Nga như Đức, Phần Lan, Pháp và các quốc gia khác lại chỉ đồng ý những hành động phản đối mang tính tượng trưng vì e ngại ảnh hưởng tới họ.
Các nước phương Tây, trong số đó có cả những quốc gia thành viên NATO, đã lên án Nga vì hành động ở Nam Ossetia và cáo buộc Moskva sử dụng lực lượng không cân xứng trong cuộc chiến này. Tuy nhiên, vài tháng sau đó một số chính trị gia châu Âu phải thừa nhận rằng, Gruzia cũng có trách nhiệm vì đã làm căng thẳng tình hình trong khu vực. Còn Ủy ban quốc tế độc lập, căn cứ theo kết quả điều tra tình hình xung đột vào hồi tháng 8/2008, đã kết luận, việc Nga đáp trả quân sự trong cuộc tấn công của Gruzia là hợp pháp vì hành động này của Nga chỉ mang tính chất phòng thủ. Bản báo cáo cũng đã quy cho Gruzia trách nhiệm chính trong cuộc chiến này. Những người điều tra nhận định rằng Tbilissi phải chịu trách nhiệm về việc châm ngòi chiến tranh và việc ném bom thủ phủ Tskhinvali của Nam Ossetia. Nhiều nhà phân tích cho rằng, bản báo cáo này có thể làm cho vị thế của tổng thống Gruzia Mikhail Saakashivili suy yếu hơn và góp phần thúc đẩy quá trình công nhận độc lập cho hai khu vực li khai của Gruzia.
Theo tạp chí quân sự Nga Moscow Defence Brief thì trong cuộc xung đột với Gruzia năm 2008, ít nhất hai trong số 6 máy bay Nga bị rơi ở Gruzia do không quân nước này bắn nhầm. Phó Tổng Tham mưu trưởng Anatoly Nogovitsyn bác bỏ thông tin trên nhưng bài báo trên còn cung cấp chi tiết từng máy bay bị rơi vào thời điểm nào, ở đâu và các phi công trên máy bay. Tổng tham mưu trưởng quân đội Nga đã tuyên bố Nga mất 4 máy bay. Tuy nhiên, chuyên gia quân sự Nga Said Aminov dẫn một nguồn tin không chính thức cho biết, Nga còn mất thêm 3 chiếc máy bay nữa trong cuộc chiến tại Nam Ossetia – 1 chiếc Su-24MR vào ngày 08/8, 1 chiếc Su-24M vào ngày 10 hoặc 11/8 và 1 chiếc Su-25 vào ngày 09/8 và cũng có thể thêm 1 chiếc trực thăng Mi-24. Chiếc Su-25, theo hàng loạt các nguồn tin, là "nạn nhân" bị quân đội Nga bắn lầm.
Wiki Commons có thêm hình ảnh và phương tiện truyền tải về Chiến tranh Nam Ossetia 2008. |
This article uses material from the Wikipedia Tiếng Việt article Chiến tranh Nam Ossetia 2008, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Nội dung được phát hành theo CC BY-SA 4.0, ngoại trừ khi có ghi chú khác. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Tiếng Việt (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.