Afonso I Của Bồ Đào Nha

Afonso I (25 tháng 6, 1109, Guimarães hoặc Viseu – 6 tháng 12, 1185, Coimbra), thường được gọi là Afonso Henriques (phát âm tiếng Bồ Đào Nha: ), người Bồ Đào Nha gọi ông bằng biệt danh Nhà Chinh phục (tiếng Bồ Đào Nha: o Conquistador), Người Sáng lập (o Fundador) hoặc Đại đế (o Grande), người Moor gọi ông là El-Bortukali (Người Bồ Đào Nha) và Ibn-Arrik (Con trai của Henry, Henriques), là vị vua đầu tiên của Bồ Đào Nha.

Ông chính là người đã dẫn dắt Bá quốc Bồ Đào Nha giành được độc lập từ Vương quốc Galicia của vua xứ León vào năm 1139, thành lập một vương quốc mới và bành trướng lãnh địa trong công cuộc "Tái chinh phục" (Reconquista), một mục tiêu mà ông theo đuổi suốt đời cho tới khi mất vào năm 1185 sau bốn mươi sáu năm chinh chiến chống lại người Moor. Tuy giành độc lập vào năm 1139 nhưng mãi đến năm 1143, Bồ Đào Nha mới được các nước lân bang là Castile và León công nhận là một vương quốc độc lập. Bốn năm sau, quân Bồ Đào Nha đã đánh chiếm thành công Lisboa từ tay người Moor.

Afonso I
Afonso I Của Bồ Đào Nha
Vua Bồ Đào Nha
Tại vị26 tháng 7, 1139 – 6 tháng 12, 1185
Đăng quang26 tháng 7, 1139
Kế nhiệmSancho I
Bá tước Bồ Đào Nha
Tại vị1112–1139
Tiền nhiệmHenry, Bá tước Bồ Đào Nha
Thông tin chung
Sinh25 tháng 6, 1109
Guimarães hoặc Viseu, Bá quốc Bồ Đào Nha
Mất6 tháng 12, 1185 (76 tuổi)
Coimbra, Vương quốc Bồ Đào Nha
An tángTu viện Santa Cruz, Coimbra, quận Coimbra, Bồ Đào Nha
Phối ngẫuMaud xứ Savoy
Hậu duệUrraca, Vương hậu León
Sancho I của Bồ Đào Nha
Theresa, Nữ Bá tước Flanders
Hoàng tộcNhà Bourgogne
Thân phụHenry, Bá tước Bồ Đào Nha
Thân mẫuTheresa, Nữ Bá tước Bồ Đào Nha
Tôn giáoCông giáo La Mã

Tiểu sử Afonso I Của Bồ Đào Nha

Afonso I Của Bồ Đào Nha 
Tượng Afonso I của Bồ Đào Nha ở Guimarães, quận Braga.

Afonso I là con trai của Henry, Bá tước Bồ Đào Nha và Theresa xứ León, con gái ngoài giá thú của vua Alfonso VI xứ León. Cả hai cùng nhau trị vì trên danh nghĩa là Bá tước và Nữ Bá tước của Bồ Đào Nha cho đến khi Henry qua đời, sau đó Theresa tự mình cai trị lấy. Afonso sinh vào năm 1109 lấy hiệu là Hoàng tử sau khi được mẹ trao lại ngôi vị, đa số quý tộc Bồ Đào Nha đều ủng hộ ông vì họ không thích cái liên minh giữa Galicia và Bồ Đào Nha của Theresa, do vậy bà đã tái hôn với triều đình Galicia có uy quyền lớn nhất để tìm kiếm sự hậu thuẫn.

Năm 1120, vị hoàng tử trẻ tuổi quay sang ủng hộ Paio Mendes da Maia, Tổng giám mục xứ Braga, một kẻ thù chính trị của Theresa đã khiến bà ra lệnh lưu đày cả hai. Đến năm 1122 Afonso mới tròn mười bốn tuổi được coi là độ tuổi trưởng thành vào thế kỷ 12. Ông tự phong làm hiệp sĩ nhờ số tiền riêng ở Thánh đường Zamora, gắng sức chiêu binh mãi mã và tiến hành kiểm soát các lãnh địa của mẹ mình. Trong trận São Mamede vào năm 1128 gần Guimarães ông đã đánh thắng quân đội dưới quyền người cha dượng và đồng minh của Theresa là Bá tước Fernando Peres de Trava xứ Galicia, rồi ra lệnh lưu đày bà vĩnh viễn đến một tu viện ở Galicia. Như vậy khả năng tái hợp Bồ Đào Nha (lúc này vẫn gọi là Nam Galicia) vào một Vương quốc Bồ Đào Nha và Galicia như trước đã bị loại bỏ và Afonso trở thành người cai trị duy nhất (Công tước Bồ Đào Nha) nối tiếp yêu cầu đòi độc lập từ giới chức sắc và quý tộc của Bá quốc. Ông còn đánh bại đứa cháu ngoại Alfonso VII xứ León đang trên đường đến giải cứu Theresa, từ đó giúp vương quốc thoát khỏi sự phụ thuộc chính trị từ nước láng giềng León. Ngày 6 tháng 4 năm 1129, Afonso Henriques ban chiếu lệnh trong đó ông tự xưng là Vương công Bồ Đào Nha.

Sau khi ổn định tình hình trong nước, ông chính thức kéo quân tiến về miền nam để xử lý vấn đề dai dẳng của người Moor (là tên gọi người Hồi giáo của người dân xứ Iberia). Các chiến dịch của Afonso hầu hết đều thành công và vào 25 tháng 7 năm 1139, ông giành được một chiến thắng áp đảo trong trận Ourique trước quân thù, ngay lập tức đám đông binh sĩ liền reo hò tung hô ông là Vua Bồ Đào Nha, kể từ đó ông đã thiết lập địa vị bình đẳng của mình với các vương quốc khác trên bán đảo. Có truyền thuyết kể rằng trước khi lâm trận Afonso Henriques đã nhìn thấy Chúa Cứu thế hiển linh. Vì vậy mà ông tin rằng người Bồ Đào Nha là một dân tộc được Chúa chọn. Hội đồng đầu tiên của các đẳng cấp được triệu tập tại Lamego và cũng là nơi mà theo lời mô tả trong sử sách Bồ Đào Nha thế kỷ 17, đích thân Tổng giám mục xứ Braga đã trao vương miện cho Afonso để xác nhận quyền độc lập của Bồ Đào Nha.

Afonso I Của Bồ Đào Nha 
Vua Afonso I trong cuộc vây hãm Lisboa.

Việc giành độc lập từ quyền bá chủ của Alfonso VII xứ León không chỉ đạt được bằng quân sự. Bá quốc Bồ Đào Nha vẫn phải được các nước lân cận công nhận về mặt ngoại giao như một vương quốc và quan trọng nhất là Giáo hội Công giáo La Mã và Giáo hoàng. Afonso bèn cưới Maud xứ Savoy, con gái của Amadeus III, Bá tước xứ Savoy và gửi sứ giả tới Roma để đàm phán với Giáo hoàng. Ông đã thành công trong việc từ bỏ chủ quyền của người anh họ Alfonso VII xứ León thay vào đó trở thành một chư hầu của Giáo hoàng, như vua Sicilia và Aragon đã làm trước đó. Giáo hoàng đã ban sắc lệnh Manifestis Probatum vào năm 1179 chấp nhận vị vua mới như một chư hầu thuộc quyền Giáo hoàng.

Ngay ở Bồ Đào Nha Afonso đã cho xây dựng nhiều tu viện và ban đặc quyền quan trọng đối với các dòng tu. Đáng chú ý là việc xây dựng Tu viện Alcobaça, mà ông gọi là Dòng Xitô của người chú Bernard xứ Clairvaux của Bourgogne. Vào năm 1143, ông đã viết thư cho Giáo hoàng Innocent II tuyên bố mình và vương quốc đều là những tôi tớ của Giáo hội, thề sẽ đánh đuổi lũ dị giáo (người Moor) ra khỏi bán đảo Iberia. Cố tình phớt lờ các vua xứ León, Afonso tuyên bố rằng chính mình là người trung thành tuyệt đối của Giáo hoàng. Ông còn tiếp tục thể hiện mình qua các kỳ công chống lại người Moor như tiến chiếm Santarém và công hãm Lisboa vào năm 1147. Ông còn chinh phục một phần quan trọng ở vùng đất phía nam sông Tagus dù bị người Moor chiếm lại vào năm sau.

Trong khi đó, vua Alfonso VII xứ León (anh họ của Afonso) vẫn xem người cai trị độc lập của Bồ Đào Nha chẳng khác gì một kẻ nổi loạn. Xung đột giữa hai bên vẫn diễn ra liên tục và gay gắt trong những năm tiếp theo. Afonso còn tham gia vào cuộc chiến bên phe của vua Aragon và trở thành kẻ thù của Castile. Để đảm bảo liên minh bền vững, ông đã cho con mình là Sancho đính hôn với Dulce, em gái của Bá tước xứ Barcelona và Infanta xứ Aragon. Mãi đến năm 1143, Hiệp ước Zamora mới được ký kết kiến tạo nền hòa bình giữa hai bên và được Vương quốc León công nhận rằng Bồ Đào Nha thực sự là một vương quốc có chủ quyền.

Afonso I Của Bồ Đào Nha 
Afonso trong trận Ourique.

Năm 1169 trong một lần giao tranh gần ở Badajoz với quân của vua xứ León thì Afonso đột nhiên bị ngã ngựa và bắt làm tù binh. Bồ Đào Nha buộc phải trao trả lại hầu hết các vùng đất ở miền bắc Minho mà Afono đã xâm chiếm ở Galicia trong các năm trước đó mới chuộc ông về được. Vào năm 1179 các đặc quyền và đặc ân dành cho Giáo hội Công giáo La Mã mới được bù đắp. Trong chiếu thư Manifestis Probatum, Giáo hoàng Alexander III đã công nhận Afonso là vua và Bồ Đào Nha là một nước độc lập có quyền chinh phục lãnh thổ của người Moor. Nhờ sự bảo trợ của Giáo hoàng, Bồ Đào Nha cuối cùng cũng được nhìn nhận như một vương quốc.

Năm 1184, bất chấp tuổi tác đã cao mà Afonso vẫn còn đủ sức giải vây cho con mình là Sancho đang bị quân Moor vây hãm ở Santarém. Ít lâu sau ông qua đời vào ngày 6 tháng 12 năm 1185. Người Bồ Đào Nha rất mực tôn kính và coi ông như một vị anh hùng dân tộc, kể cả những miêu tả về cá tính của ông và là người sáng lập đất nước của họ. Có những câu chuyện thần thoại còn kể rằng phải tới 10 người mới mang nổi thanh kiếm của ông, cũng như Afonso muốn giao đấu tay đôi với các vua khác nhưng chẳng ai dám chấp nhận lời thách đấu này.

Nghiên cứu Afonso I Của Bồ Đào Nha

Afonso I Của Bồ Đào Nha 
Ngôi mộ của Afonso Henriques tại Tu viện Santa Cruz ở Coimbra.

Vào tháng 7 năm 2006, ngôi mộ của vua nằm ở Tu viện Santa Cruz tại Coimbra đã được mở ra vì mục đích khoa học của các nhà nghiên cứu đến từ Đại học Coimbra (Bồ Đào Nha), và Đại học Granada (Tây Ban Nha). Việc mở ngôi mộ làm dấy lên mối quan tâm đáng kể trong một số lĩnh vực của xã hội Bồ Đào Nha và IPPAR - Instituto Português do Património Arquitectónico (Cơ quan Kiến trúc Di sản Nhà nước Bồ Đào Nha). Chính phủ đành tạm dừng việc mở cửa, yêu cầu nhiều nghị định thư từ nhóm nhà khoa học vì tầm quan trọng của đức vua trong việc kiến lập quốc gia.

Tổ tiên Afonso I Của Bồ Đào Nha

Đây là những tổ tiên năm đời được biết đến của Afonso Henriques.

Con cháu Afonso I Của Bồ Đào Nha

Afonso kết hôn vào năm 1146 với Mafalda hay Maud xứ Savoy (1125–1158), con gái của Amadeo III, Bá tước xứ Savoy và Mahaut xứ Albon.

Tên Sinh Mất Chú thích
Với Maud xứ Savoy (1125–1158; kết hôn năm 1146)
Henry (Henrique) 5 tháng 3, 1147 1147  
Mafalda 1148 c. 1160  
Urraca khoảng 1151 1188 Kết hôn với Ferdinand II của León.
Sancha 1153 1159  
Sancho 1154 26 tháng 3, 1212 Kế vị cha vương hiệu Sancho I, Vua Bồ Đào Nha đời thứ hai
John (João) 1156 1156  
Theresa (Teresa) 1157 1218 tái hôn với Philip I xứ Flanders và Odo III, Công tước Bourgogne.
Con ngoài giá thú với Elvira Gálter
Urraca Afonso khoảng 1130 ? Married Pedro Afonso Viegas. Phu nhân xứ Aveiro.
Con ngoài giá thú khác
Fernando Afonso ? khoảng 1172 Đại tướng quân của Vương quốc (Nguyên soái Bồ Đào Nha)
Pedro Afonso 1130 1169 Còn gọi là Pedro Henriques. Đại Trưởng lão đời thứ nhất của Giáo binh đoàn Aviz.
Afonso khoảng 1135 1207 Đại Trưởng lão đời thứ 12 của Giáo binh đoàn Thánh Gioan đảo Rhodes (hay còn gọi là dòng tu Hiệp sĩ Cứu tế).
Teresa Afonso khoảng 1135 ? Kết hôn với Fernando Martins Bravo hay Martim Moniz.

Xem thêm

Chú thích

Tham khảo

  • Diogo Freitas do Amaral, D. Afonso Henriques. Lisboa: Bertrand, 2000. ISBN 972-25-1157-2.

Liên kết ngoài

Afonso I của Bồ Đào Nha
Nhà Bourgogne
Nhánh thứ của Nhà Capet
Sinh: 25 tháng 7, 1109 Mất: 6 tháng 12, 1185
Tước hiệu
Chức vụ mới
Độc lập
từ LeónCastile
Vua Bồ Đào Nha
1139–1185
Kế nhiệm
Sancho I
Chức vụ quý tộc
Tiền nhiệm
Henry và Theresa
Bá tước Bồ Đào Nha
1112–1139
với Theresa (1112–1126)
Độc lập
từ León

Tags:

Tiểu sử Afonso I Của Bồ Đào NhaNghiên cứu Afonso I Của Bồ Đào NhaTổ tiên Afonso I Của Bồ Đào NhaCon cháu Afonso I Của Bồ Đào NhaAfonso I Của Bồ Đào Nha11091143118525 tháng 66 tháng 12Bá quốc Bồ Đào NhaCoimbraDanh sách vua Bồ Đào NhaGuimarãesLisboaMoorNgười Bồ Đào NhaNgười MoorReconquistaTiếng Bồ Đào NhaViseuVương quốc Bồ Đào NhaVương quốc CastileVương quốc GaliciaVương quốc Leónen:Help:IPA for Portuguese

🔥 Trending searches on Wiki Tiếng Việt:

Lễ Phục SinhGia đình Hồ Chí MinhHoaXVideosẤm lên toàn cầuNguyễn Minh TriếtTrương Thị MaiLê DuẩnPhan Thị Thanh TâmNgô Thị MậnBan Cơ yếu Chính phủ (Việt Nam)Ủy ban Kiểm tra Trung ương Đảng Cộng sản Việt NamNho giáoChính phủ Việt NamThụy ĐiểnLý Nam ĐếTrận Bạch Đằng (938)Trần Thái TôngLý Tự TrọngBlue LockLong AnNông Đức MạnhĐịa lý Việt NamĐài Á Châu Tự DoCampuchiaTajikistanBến Nhà RồngMiếu Bà Chúa Xứ Núi SamVinamilkNam TưPhạm Sơn DươngIndonesiaĐô la MỹCác dân tộc tại Việt NamHạ LongThích Quảng ĐứcThủ dâmTrần Đại NghĩaThái BìnhChủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt NamĐiên thì có saoTôn giáoHọ người Việt NamTuần ThánhĐội tuyển bóng đá quốc gia AnhTrịnh Công SơnMa Kết (chiêm tinh)Nintendo SwitchBlackpinkKinh thành HuếPiĐài LoanTrường ChinhBồ Đào NhaTố HữuĐoàn Minh HuấnNgọc Châu (hoa hậu)Xã hộiHentaiXử Nữ (chiêm tinh)Nguyễn Xuân PhúcDark webSố nguyên tốĐộng lượngCristiano RonaldoSelena GomezTây NinhKitô giáoTắt đènCờ tướngMáy tínhDanh từNgân hàng Thương mại Cổ phần Tiên PhongTạ Duy AnhVịnh Hạ LongĐất rừng phương Nam (phim)🡆 More