Phù Sa

Phù sa (hay Illuvi) là các thể vật liệu đất cát hay cặn, dạng nhỏ mịn hoặc hòa tan, được cuốn trôi theo dòng nước hoặc lắng đọng lại ở bờ sông, bãi bồi.

Phù Sa
Phù sa bồi tích ở châu thổ Mekong, Việt Nam

Nguồn gốc vật liệu của phù sa là sản phẩm phong hóa của các loại đất đá, bị vụn bở, và được nước mưa di chuyển đi theo các dòng nước. Phù sa là vật liệu tạo nên các dạng địa hình bồi tích ở vùng hạ lưu sông (đồng bằng) .

Có thể phân loại phù sa theo các tiêu chí khác nhau:

  • Theo hình thức vận chuyển gồm hai loại là phù sa đáyphù sa lơ lửng.
  • Theo vị trí bồi tích gồm có phù sa lòng sông và phù sa phi-lòng sông. Phù sa phi-lòng sông lại có thể chia thành:
    • Phù sa bãi bồi
    • Phù sa hồ móng ngựa.

Phù sa cổ nói chung là bồi tích trong lòng sông cổ. Phù sa lòng sông nói chung là dạng phù sa đáy trong khi phù sa phi-lòng sông chủ yếu là phù sa lơ lửng.

Sự dịch chuyển phù sa là bản chất của các quy trình lòng sông.

Suốt chiều dài dòng nước bất kể lớn hay nhỏ, thủy lưu đều có khả năng nhấc cuốn và nhả phù sa. Phù sa bị cuốn theo thủy lưu khi tốc độ dòng nước tương đối cao. Khi nước chậm lại thì phù sa thường lắng xuống đáy dòng. Dần dà lượng phù sa tụ lại lớn đủ để bồi lên một bình nguyên.

Phù Sa
Nước sông Lô mùa lũ đỏ nặng phù sa

Lượng phù sa do sông lớn vận chuyển rất đáng kể, thường tạo thành màu nước sông như sông Hồng ở Việt Nam có sắc nước màu nâu sành; sông Mississippi ở Bắc Mỹ, có biệt danh là "Big Muddy" (có nghĩa là sông Bùn lớn); và sông Hoàng Hà ở Trung Hoa sắc nước vàng ngầu. Sông Mississippi hằng năm đổ 406 triệu tấn phù sa ra biển còn sông Hoàng Hà thì đưa lượng phù sa còn lớn hơn nữa: 796 triệu tấn.

Phù sa thường có nhiều khoáng chất quý như vàng và bạch kim cùng những loại đá quý .

Về mặt canh nông, đất phù sa có tiếng là màu mỡ. Châu thổ sông Nin qua nhiều thiên niên kỷ kể từ thể kỷ thứ tư trước Công Nguyên đã cung ứng mùa màng thóc lúa mà không cần thêm phân bón.

Chú thích

Xem thêm

Liên kết ngoài

Tags:

Illuvi

🔥 Trending searches on Wiki Tiếng Việt:

Xã hộiChiến cục Đông Xuân 1953–1954Tam ThểHội nghị Lập hiến (Hoa Kỳ)Phan Văn GiangMaldivesĐồng bằng sông Cửu LongTư tưởng Hồ Chí MinhTrí tuệ nhân tạoNgô Thị MậnHoàng tử béPhương Anh ĐàoÚcPhạm Ngọc ThảoTrần Lưu QuangTrần Thanh MẫnSamsungBi da ba băngQuảng NgãiPhật giáoDanh sách tỷ phú thế giớiViệt Anh (nghệ sĩ)Hiệp định Paris 1973Tạ Duy AnhMông CổĐất phương NamNhà MạcChùa Bái ĐínhPhilippinesTứ đại mỹ nhân Trung HoaWilliam ShakespeareSa PaTạp chí Cộng sảnCúc Tịnh YHọc viện Kỹ thuật Quân sựAnh hùng dân tộc Việt NamTam Thể (phim truyền hình Trung Quốc)Jack – J97Triệu Lộ TưLê Thái TổChủ nghĩa cộng sảnĐờn ca tài tử Nam BộRonaldo (cầu thủ bóng đá Brasil)Sri LankaNguyễn Thị Kim NgânMai Hắc ĐếTuyên ngôn độc lập (Việt Nam Dân chủ Cộng hòa)Ashley ColeNhà HồTắt đènKim DungNNhà Tiền LêThủy triềuCăn bậc haiĐội tuyển bóng đá quốc gia AnhASCIIArya bàn bên thỉnh thoảng lại trêu ghẹo tôi bằng tiếng NgaNguyễn Văn ThiệuBiển ĐôngChúa Nhật Lễ LáQuân khu 7, Quân đội nhân dân Việt NamTôn Đức ThắngThổ Nhĩ KỳThanh xuân vật vãBinh chủng Công binh, Quân đội nhân dân Việt NamLễ Phục SinhNhà TốngTrần Quốc VượngNgọt (ban nhạc)Trần Bình TrọngChữ NômMã MorseBà Rịa – Vũng TàuTrần Đăng Khoa (nhà thơ)Nguyễn Văn TrỗiTrần Anh HùngPhú ThọDanh sách di sản thế giới tại Việt Nam🡆 More