Âm Ngạc Cứng

Âm ngạc cứng hay âm vòm là phụ âm được phát triển khi thân lưỡi nâng lên và được đặt trên ngạc cứng.

Những phụ âm được phát âm bằng cách uốn bật đầu lưỡi và đặt trên ngạc cứng được gọi là âm quặt lưỡi.

Âm Ngạc Cứng
Luồng hơi của một âm ngạc cứng.

Đặc trưng Âm Ngạc Cứng

Phụ âm vòm phổ biến nhất là âm tiếp cận [j]. Âm mũi [ɲ] cũng phổ biến, và 35% của các thứ tiếng trên thế giới sử dụng nó. Trong đa số những ngôn ngữ đó thì âm tắc tương đương không phải là âm tắc vòm [c] mà là âm tắc sát [t͡ʃ]. Chỉ có một số nhỏ ngôn ngữ ở bắc Á-Âu, tại châu Mỹ và ở Trung Phi có tương phản giữa âm tắc vòm và âm tắc xát sau chân răng — như tiếng Hunggari, Séc, Latvia, Macedonia, Slovak, Thổ Nhĩ Kỳ, Albania.

Phụ âm có vị trí phát âm chính khác vị trí vòm có thể bị vòm hoá — có nghĩa là lưỡi được nâng lên hướng đến vòm cứng khi phát âm phụ âm đó. Ví dụ, âm [ʃ] trong tiếng Anh (bình thường viết sh) có thành phần vòm, nhưng cách phát âm chính là bằng lưỡi trên lợi trên. (Cách phát âm này được gọi là vị trí sau chân răng.)

Trong ngữ âm học, những phụ âm chân răng-vòm (như [ɕ ʑ]) và sau chân răng (như [ʃ ʒ]) nhiều khi được tập hợp cùng với những phụ âm vòm, vì có ít thứ tiếng làm tương phản giữa những phụ âm này với phụ âm vòm. Nhiều khi những phụ âm chân răng hoặc răng vòm hoá cũng được phân tích như vậy.

Sự khác biệt với phụ âm vòm hoá và phụ âm kép Âm Ngạc Cứng

Có thể phân biệt giữa phụ âm vòm, phụ âm vòm hoá, và phụ âm kép gồm phụ âm nào đó cùng với âm tiếp cận vòm [j]. Những phụ âm vòm có vị trí phát âm chính là vòm miệng cứng, còn những phụ âm vòm hoá có vị trí phát âm chính ở chỗ khác cùng với vị trí phát âm phụ hướng đến vòm miệng cứng. Cả hai loại này là âm vị đơn, còn phụ âm kép gồm âm [j] là thành phần thứ hai là âm vị đôi.

Tiếng Ireland có tương quản âm mũi vòm /ɲ/ với âm mũi chân răng vòm hoá /nʲ/. Tiếng Tây Ban Nha phân biệt phụ âm vòm và sự liên tiếp của phụ âm chân răng với âm tiếp cận vòm:

  • uñón /uˈɲon/ "móng tay lớn"
    unión /uˈnjon/ "liên minh, đoàn kết"

Tuy nhiên, những ngôn ngữ có sự liên tiếp của phụ âm cộng /j/ mà không có phụ âm vòm hay phụ âm vòm hoá (như tiếng Anh) nhiều khi sẽ phát âm sự liên tiếp đó thành một âm vòm hay vòm hoá.

Trong Bảng mẫu tự ngữ âm quốc tế Âm Ngạc Cứng

Trong bảng dưới đây có những mẫu tự phụ âm vòm của Bảng mẫu tự ngữ âm quốc tế:

IPA Tên Ví dụ
Ngôn ngữ Chính tả IPA Nghĩa
Âm Ngạc Cứng  âm mũi vòm Việt nhà [ɲâː] nhà
Âm Ngạc Cứng  âm tắc vòm vô thanh Việt (miền Nam) ch [ci˧ˀ˨ʔ] chị
Âm Ngạc Cứng  âm tắc vòm hữu thanh Latvia ģimene [ɟimene] gia đình
Âm Ngạc Cứng  âm xát vòm vô thanh Đức nicht [nɪçt] không
Âm Ngạc Cứng  âm xát vòm hữu thanh Tây Ban Nha rayo [ˈraʝo] tia
Âm Ngạc Cứng  âm tiếp cận vòm Việt (miền nam) da [jaː˧] da
Âm Ngạc Cứng  âm tiếp cận cạnh vòm Ý gli [ʎi] (mạo từ giống đực số nhiều)
Âm Ngạc Cứng  âm hút vào vòm hữu thanh Swahili hujambo [huʄambo] xin chào
Âm Ngạc Cứng  âm mút vòm Nǁng ǂoo [ǂoo] đàn ông, nam

Xem tiếp Âm Ngạc Cứng

Tham khảo

Tags:

Đặc trưng Âm Ngạc CứngSự khác biệt với phụ âm vòm hoá và phụ âm kép Âm Ngạc CứngTrong Bảng mẫu tự ngữ âm quốc tế Âm Ngạc CứngXem tiếp Âm Ngạc CứngÂm Ngạc CứngPhụ âm

🔥 Trending searches on Wiki Tiếng Việt:

Nam CaoChuyển động của Trái Đất quanh Mặt TrờiĐông Nam ÁHàn TínChữ HánÚcVõ Tắc ThiênBến TreCông an cấp tỉnh (Việt Nam)Loạn luânSự kiện Tết Mậu ThânLiên QuânĐinh La ThăngEdgar DavidsLãnh thổ Việt Nam qua từng thời kỳThổ Nhĩ KỳLa bànNgân hàng Nhà nước Việt NamThượng HảiMinh Tư TôngTôn giáo tại Việt NamĐại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí MinhSố phứcHoliCờ tướngThế hệ ZBồ Đào NhaVườn quốc gia Cúc PhươngNgười ViệtNguyễn Bá ThanhPhởAnh hùng dân tộc Việt NamBộ luật Hồng ĐứcTrần Quốc VượngHệ thống đẳng cấp Vovinam Việt Võ ĐạoNguyễn Huy TưởngKim ĐồngBình ĐịnhHội AnBộ Tư lệnh Cảnh sát Cơ động (Việt Nam)GoogleVõ Trần ChíRét nàng BânCôn ĐảoNhà Lê trung hưngMiếu Bà Chúa Xứ Núi SamRunning Man (chương trình truyền hình)PLâm ĐồngVũ khí hạt nhânFrieren – Pháp sư tiễn tángNguyễn Tấn DũngBình DươngHải PhòngI'll-ItNguyễn Trọng NghĩaĐại Việt sử ký toàn thưPhan Thị Thanh TâmAndroid (hệ điều hành)Lục bộ (Việt Nam)Ngô Thị MậnVĩnh LongBiển ĐôngDanh sách cuộc chiến tranh liên quan đến Việt NamLão HạcẢ Rập Xê ÚtNgân hàng Thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt NamDanh sách quốc gia theo GDP (danh nghĩa)Stephen HawkingKim Ji-won (diễn viên)Cần ThơHội Liên hiệp Thanh niên Việt NamTiếng ViệtKim Bình Mai (phim 2008)Gốm Bát TràngSự kiện 30 tháng 4 năm 1975Phan Lương CầmTriết họcBình Phước🡆 More