Âm Tắc Môi-Môi Vô Thanh

Âm tắc môi-môi vô thanh
p
Số IPA	101
Mã hóa
Entity (thập phân)	p
Unicode (hex)	U+0070
X-SAMPA	p
Braille
Âm thanh
	noicon nguồn · trợ giúp

Ký hiệu cho âm này trong Bảng mẫu tự ngữ âm quốc tế là ⟨p⟩, ký tự tương đương trong X-SAMPA là p.

Các dạng Âm Tắc Môi-Môi Vô Thanh

IPA	Mô tả
p	p thường
pʰ	p bật hơi
pʲ	p vòm hóa
pʷ	p môi hóa
p̚	p không có sự thả hơi nghe được
p̌	p hữu thanh
p͈	p căng
pʼ	p tống ra

Sự hiện diện Âm Tắc Môi-Môi Vô Thanh

Âm [p] không có mặt trong 10% ngôn ngữ có [b]. Đây là một đặc điểm khu vực của "vùng quanh Sahara". Không rõ việc thiếu /p/ này xuất hiện từ bao giờ, và việc nó là một đặc điểm mới đây do việc tiếng Ả Rập trở thành ngôn ngữ uy tín (tiếng Ả Rập mất /p/ từ thời tiền sử), hay là một đặc điểm chung trong khu vực. Việc thiếu /p/ trong khi có /b/ cũng xuất hiện ở châu Âu, cả tiếng Celt nguyên thủy và tiếng Basque cổ đều có [b] nhưng thiếu [p].

Tuy vậy, [p] là một âm rất phổ biến. Đa số ngôn ngữ có ít nhất âm [p] thường, nhiều ngôn ngữ phân biệt giữa các dạng /p/. Nhiều ngôn ngữ Ấn-Arya, như tiếng Hindustan, phân biệt giữa [pʰ] (bật hơi) và [p] thường (cũng được chuyển tự là [p˭]).

Ví dụ

Ngôn ngữ		Từ	IPA	Nghĩa	Ghi chú
Adyghe		паӏо	^ⓘ	'nón, mũ'
Armenia	Đông	պապիկ	^ⓘ	'ông (nội/ngoại)'	Phân biệt với dạng bật hơi.
Anh		pack	[pʰæk]	'gói'	Xem âm vị học tiếng Anh
Basque		harrapatu	[(h)arapatu]	'bắt'
Ba Lan		pas	^ⓘ	'thắt lưng'	Xem âm vị học tiếng Ba Lan
Bengal	Đông	পানি	[pani:]	'nước'	Phân biệt với dạng bật hơi. Xem âm vị học tiếng Bengal
Bồ Đào Nha		pai	[paj]	'bố'	Xem âm vị học tiếng Bồ Đào Nha
Catalunya		parlar	[pərˈɫa]	'nói'	Xem âm vị học tiếng Catalunya
Di		ꀠ/ba	[pa˧]	'trao đổi'	Phân biệt với dạng bật hơi
Đan Mạch	Chuẩn	bog	[ˈpɔ̽ʊ̯ˀ]	'sách'	Thường được chuyển tự IPA là ⟨b̥⟩ hay ⟨b⟩. Phân biệt với dạng bật hơi. Xem âm vị học tiếng Đan Mạch
Đức		Pack	[pʰak]	'gói hàng'	Xem âm vị học tiếng Đức chuẩn
Esperanto		tempo	[ˈtempo]	'thời gian'	Xem âm vị học Esperanto
Gujarat		પગ	[pəɡ]	'bàn chân'	Xem âm vị học tiếng Gujarat
Hà Lan		plicht	[plɪxt]	'nghĩa vụ'	Xem âm vị học tiếng Hà Lan
Hebrew		פּקיד	[pakid]	'tu sĩ'	Xem âm vị học tiếng Hebrew hiện đại
Hindustan		पल / پرچم	[pəl]	'khoảnh khắc'	Phân biệt với dạng bật hơi. Xem âm vị học tiếng Hindustan
Hungary		pápa	[ˈpaːpɒ]	'Giáo hoàng'	Xem âm vị học tiếng Hungary
Hy Lạp		πόδι/pódi	[ˈpo̞ði]	'cẳng chân'	Xem âm vị học tiếng Hy Lạp hiện đại
Kabardia		пэ	^ⓘ	'mũi'
Lakota		púza	[ˈpʊza]	'khô'
Luxembourg		bëlleg	[ˈpɵ̞lɵ̞ɕ]	'rẻ'
Macedonia		пее	[pɛː]	'hát'	Xem âm vị học tiếng Macedonia
Mã Lai		panas	[pänäs]	'nóng'
Malta		aptit	[apˈtit]	'sự ngon miệng'
Marathi		पाऊस	[pɑːˈuːs]	'mưa'	Xem âm vị học tiếng Marathi
Mutsun		po·čor	[poːt͡ʃor]	'một vết thương'
Na Uy		pappa	[pɑpːɑ]	'bố'	Xem âm vị học tiếng Na Uy
Nga		плод	[pɫot̪]	'trái cây'	Phân biệt với dạng vòm hóa. Xem âm vị học tiếng Nga
Nhật		ポスト/posuto	[posɯto]	'hòm thư'	Xem âm vị học tiếng Nhật
Pashtun		پانير	[pɑˈnir]	'phô mai'
Pháp		pomme	[pɔm]	'táo'	Xem âm vị học tiếng Pháp
Phần Lan		pappa	[pappa]	'ông (nội/ngoại)'	Xem âm vị học tiếng Phần Lan
Pirahã		pibaóí	[ˈpìbàóí̯]	'rái cá'
Punjab		ਪੱਤਾ	[pət̪ːäː]	'lá'
România		pas	[pas]	'bước'	Xem âm vị học tiếng România
Séc		pes	[pɛs]	'chó'	Xem âm vị học tiếng Séc
Slovak		pes	[pɛs]	'chó'
Tân Aram Assyria		pata‎	[paːta]	'mặt'
Tây Ban Nha		peso	[ˈpe̞so̞]	'cân nặng'	Xem âm vị học tiếng Tây Ban Nha
Tây Frisia		panne	[ˈpɔnə]	'chảo'
Thổ Nhĩ Kỳ		kap	[kʰäp]	'(cái) ấm'	Xem âm vị học tiếng Thổ Nhĩ Kỳ
Thụy Điển		apa	[ˈɑːpʰa]	'vượn'	Xem âm vị học tiếng Thụy Điển
Triều Tiên		풀/pul	[pʰul]	'cỏ'	Xem âm vị học tiếng Triều Tiên
Trung Quốc	Quảng Đông	爆/baau	[paːu˧˧]	'nổ'	Phân biệt với dạng bật hơi. Xem âm vị học tiếng Quảng Đông
Trung Quốc	Quan Thoại	爆炸/bàozhà	[pɑʊ˥˩ tʂa˥˩]	'nổ'	Phân biệt với dạng bật hơi. Xem âm vị học tiếng Quan Thoại
Tsez		пу	[pʰu]	'mặt'	Phân biệt với dạng tống ra.
Ukraina		павук	[pɐ.ˈβ̞uk]	'nhện'	Xem âm vị học tiếng Ukraina
Việt		nhíp	[ɲip˧ˀ˥]	'nhíp'	Xem âm vị học tiếng Việt
Ý		papà	[paˈpa]	'cha, bố, ba'	Xem âm vị học tiếng Ý
Zapotec	Tilquiapan	pan	[paŋ]	'bánh mì'

Chú thích

Tài liệu Âm Tắc Môi-Môi Vô Thanh

Basbøll, Hans (2005), The Phonology of Danish, ISBN 0-203-97876-5
Carbonell, Joan F.; Llisterri, Joaquim (1992), “Catalan”, Journal of the International Phonetic Association, 22 (1–2): 53–56, doi:10.1017/S0025100300004618
Cruz-Ferreira, Madalena (1995), “European Portuguese”, Journal of the International Phonetic Association, 25 (2): 90–94, doi:10.1017/S0025100300005223
Dum-Tragut, Jasmine (2009), Armenian: Modern Eastern Armenian, Amsterdam: John Benjamins Publishing Company
Fougeron, Cecile; Smith, Caroline L (1993), “Illustrations of the IPA:French”, Journal of the International Phonetic Association, 23 (2): 73–76, doi:10.1017/S0025100300004874
Gilles, Peter; Trouvain, Jürgen (2013), “Luxembourgish” (PDF), Journal of the International Phonetic Association, 43 (1): 67–74, doi:10.1017/S0025100312000278, Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 16 tháng 12 năm 2019, truy cập ngày 18 tháng 7 năm 2017
Gussenhoven, Carlos (1992), “Dutch”, Journal of the International Phonetic Association, 22 (2): 45–47, doi:10.1017/S002510030000459X
Jassem, Wiktor (2003), “Polish”, Journal of the International Phonetic Association, 33 (1): 103–107, doi:10.1017/S0025100303001191
Martínez-Celdrán, Eugenio; Fernández-Planas, Ana Ma.; Carrera-Sabaté, Josefina (2003), “Castilian Spanish”, Journal of the International Phonetic Association, 33 (2): 255–259, doi:10.1017/S0025100303001373
Merrill, Elizabeth (2008), “Tilquiapan Zapotec” (PDF), Journal of the International Phonetic Association, 38 (1): 107–114, doi:10.1017/S0025100308003344
Okada, Hideo (1991), “Phonetic Representation:Japanese”, Journal of the International Phonetic Association, 21 (2): 94–97, doi:10.1017/S002510030000445X
Padgett, Jaye (2003), “Contrast and Post-Velar Fronting in Russian”, Natural Language & Linguistic Theory, 21 (1): 39–87, doi:10.1023/A:1021879906505
Rogers, Derek; d'Arcangeli, Luciana (2004), “Italian”, Journal of the International Phonetic Association, 34 (1): 117–121, doi:10.1017/S0025100304001628
Thompson, Laurence (1959), “Saigon phonemics”, Language, 35 (3): 454–476, doi:10.2307/411232, JSTOR 411232

This article uses material from the Wikipedia Tiếng Việt article Âm tắc môi-môi vô thanh, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Nội dung được phát hành theo CC BY-SA 4.0, ngoại trừ khi có ghi chú khác. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Tiếng Việt (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.