Nagoi: Lidn Japonijas

Se om Aiti-prefekturan administrativižeks keskuseks.

Nagoi
名古屋市 (Nagoja-si)

Lidnanznam	Flag
Valdkund	Japonii
Eläjiden lugu (2021)	2,331,078 ristitud
Pind	326,45 km²
Pämez'	Takasi Kavamura (sulaku 2009—, 河村 たかし)
Telefonkod	+81−52
Aigvö	UTC+9

Nügüdläižen eländpunktan aluz om pandud vl 1610 kuti Tokugava Iejasu-šögunan zamk da žilo senno, vaumitihe zamkad kahtes vodes. Nagoi-žilo sai lidnan statusad vn 1889 1. päiväl redukud, tegihe valdkundan nelländeks surtte lidnaks kerdalaz. Vl 2005 Nagoi vastsi mail'man Ekspo-ozutelendad.

Nagoi ezilidnoidenke šingotase avtoiden (Toyota) i niiden detaliden pästandal, aviasauvomižel (Mitsubishi), mašinansauvomižel (Mori Seiki), kivivoin ümbriradmižel, himižel i tekstil'tegimištol, metallurgijal. Järed meriport radab lidnas, kormatas 110 mln tonnoid jüguid vodes.

Lidn sijadase Honšü-saren keskuzpalan suves, Tünen valdmeren randal, −2..+198 m ü.m.t. korktusil. Ise-merikaran veded oma lidnan suves.

Klimat om subtropine, pil'vekaz vodes läbi, kezal om räk. Voden keskmäine lämuz om +16,2 C°, heinkun-elokun +26,9..+28,2 C°, tal'vkun-uhokun +4,8..+7,2 C°. Kaikiš lujemb hala oleli −10,3 C° (viluku), absolütine maksimum om +40,3 C° (heinku, eloku). Kezaaigan minimum om +8,2 C° (kezaku), tal'vaigan maksimum om +23,5 C° (uhoku). Ei voi panda halad semendkus-redukus. Paneb sadegid 1580 mm vodes, enamba heinkus (211 mm) i sügüz'kus (232 mm), vähemba tal'vkus-uhokus (50..65 mm kus). Paneb lunt 12 sm sezonas keskmäras. Kun keskmäine relätivine nepsuz vajehtase 58..60 % röunoiš uhokus-sulakus, 66..73 % kezakus-tal'vkus.

 

Lidn jagase 16 nimitadud rajonaks (japon.: 区 ku).

Valitas merad nelläks vodeks. Edeline lidnan pämez' (japon.: 名古屋市長 Nagoja-si čou) om Takehisa Matsubara (松原 武久 Matsubara Takehisa, sulaku 1997 — sulaku 2009).

Lidnan ristitišt ületi millionad läz vl 1930 (991 833 eläjad), oli läz millionad ani Suren sodan jäl'ghe (971 374 eläjad vl 1945), ületi kaht millionad vodele 1970 (2 036 053 eläjad). Vl 2015 lidnan eläjiden lugu oli 2 277 077 ristitud, vl 2020 — 2 330 178 ristitud. Läz 10,2 mln ristituid (2021) elädas lidnaglomeracijas, se om koumanz' surtte valdkundas. Kaikiš suremb lidnan i aglomeracijan ristitišt om nügüd'.

Znamasine üläopendusen aluzkund om Nagojan universitet (japon.: 名古屋大学 Nagoja daigaku, lüh. 名大 Meidai, 15,7 tuh. üläopenikoid vl 2020). Sen aluz om pandud vl 1859, mülütab ühesa fakul'tetad i nell' tedoiduzinstututad.

Avtobusad (privatižed, municipaližed) i metro oma kundaližeks transportaks lidnas. Municipaline metropoliten om avaitud vn 1957 kül'mkuspäi, siš om kuz' jonod, 87 stancijad, 93,3 km raudted. Nagoi-raudtestancii radab vn 1886 semendkuspäi, seižutez «Sinkansen»-raudtejonol. Stancijan nügüdläine sauvuz om avaitud vn 1999 tal'vkus kaikiš surembanke mail'mas lavan pindanke.

Rahvahidenkeskeine civiline Čubu Centereir-lendimport (japon.: 中部国際空港 Čūbu Kokusai Kūkō, NGO / RJGG, 12 mln passažiroid vl 2018) om saudud ratud sarel merilahtes.

• Nagoi-lidnan tobmuden oficialine sait (city.nagoya.jp). (jap.) (angl.) (kit.) (kor.) (port.) (isp.) (Tagalog) (ital.)