Matiss Anri: Francine pirdai da skul'ptor

31. tal'vku 1869, Lö Kato Kambresi, Francii — kol. 3. kül'mku 1954, Nicc, Francii) oli francine pirdai da skul'ptor. Modernizman üks' järedambiš pirdajišpäi (kuti Pablo Pikasso-ki), fovizman joksmusen üks' alusenpanijoišpäi da lider (Andre Derenanke). Hänen kodvad emocijoiden oigendamižes mujun da forman kal't oma tetabad. Čomiti seinid kuvil, sädi töid mujubumagaspäi i tegi skul'pturid mugažo.

Matiss Anri
franc.: Henri Matisse
Anri Matiss vn 1933 semendkus
radmižen toižend:	pirdai, skulptor, graafik, litograaf, joonistaja, keraamik
sündundan dat:
sündundan sijaduz:	Le Cateau-Cambrésis[d], Prantsuse teine keisririik[d][16][17][18]
valdkund:	Francii[19][20][18]
kolendan dat:
kolendan sijaduz:	Nicc, Francii[1][21][17][22][18]
avtograf:
Matiss Anri VikiAitas
Om sädusid VikiPurtkiš

Ühtes Marsel' Düšananke da Pablo Pikassonke Matiss om tehnu revolücižid toižetusid plastižiden čomamahtoiden kel'he. Hänen mujun da pirdandkuvan ekspressižen kelen mastaruz om andnu Matissale lideran sijan 20. voz'sadan čomamahtos dai kaikes nügüd'aigaižes čomamahtos.

Matiss zavodi pirdajan kar'jerad kaks'kümnevoččen, konz venui läžundkodiš appendicitan kuron jäl'ghe. Pirdand tuli mel'he hänele lujas, ka mez' okai juristan opendusen samišt i sai opendust Parižan čomamahtoiden aluzkundoiš. Sädamižen aigaline pord (1890−1902) oli pühätadud impressionizman töile.

Pirdajan sädused saiba mail'man tetabut 1920-nziš voziš. Sil aigal Matissan kuviden ozutelendad tegesoiš Evropan i Amerikan äjiš lidnoiš.

• «Lugii naine» (1894, franc.: La Liseuse)
• «Lüksemburgan sad» (läz 1901. vot, Le Jardin du Luxembourg)
• «Notr-Dam päivän lopus» (1902, Notre-Dame, une fin d'après-midi)
• «Vihand šoid» / «Madam Matiss» (1905, La Raie Verte / Mme Matisse)
• «Naine šläp päl» (1905, La femme au chapeau)
• «Elon ihastuz» (1905−1906, Le bonheur de vivre)
• «Emänd terrasal» (1906−1907, Dame sur une terrasse)
• «Arabine kofensija» / «Marokon kofe» (1912−1913, Le café arabe / Café marocain)
• «Vändon fortepianol urok» (1916, La Leçon de piano)
• «Parižan karg» (1931−1933, La Danse de Paris)
• «Azii» (1946, L'Asie)
• «Edenoi» (1953, L'escargot)