Kito (isp.: Quito ), täuz' nimituz San Francisko de Kito (isp.: San Francisco de Quito) om Ekvadoran pälidn.
Se om kahtenz' surtte lidn valdkundas Guajakilin jäl'ghe. Mülüb Pičinčan agjaha Kito-kantonan lidnalaižeks palaks, se om mugažo Pičinčan agjan administrativine keskuz.
Lidnanznam | Flag |
Valdkund | Ekvador |
Eläjiden lugu (2020) | 2,011,388 ristitud |
Pind | 372,39 km² |
Pämez' | Santiago Guarderas (heinku 2021—) |
Telefonkod | +593-(0)2 |
Aigvö | UTC−5 |
Lidn om valdkundan politikan da kul'turan keskuz. Se om UNESCO:n kul'turjäl'guzikš täuzin vspäi 1978.
Sauvoškanzihe lidnad 1. voz'tuhan lopus indejalaižiden Kitu-valdkundan pälidnaks. Inkad anastiba lidnad 15. voz'sadal. Nügüdläižen eländpunktan aluz om pandud vl 1534 tal'vkun 6. päiväl ispanijalaižil, se om olmas lidnan statusanke vspäi 1541.
Vspäi 1830 Kito om ripmatoman Ekvadoran pälidnaks. Severz'-se sodakukerdusid oli lidnas 20. voz'sadal.
Lidn sijadase valdkundan pohjoižes, 2850 m ü.m.t. keskmäižel korktusel Andiden pautkinno mägidenkeskeižes katl'uses, lujas kukhikahas tahondas, Pičinč-vulkanan (isp. Pichincha) päivnouzmaiženno pautkenno. Mahuz om vulkanine augotižlibundal. Vulkan om kaks'päine, 4784 m absolütižel korktusel, aktivižusen voded — 1660, 1999. Man ekvator om lidnan pohjoižröunanno, 35 km lidnan keskuztorgulpäi.
Klimat om subtropine korktoiden mägiden. Kun keskmäine lämuz om +13..+16 C° vodes läbi, kacmata ekvatorialižhe sijadushe. Päivän da ön lämuded lujas erinedas. Oleleb äi päivänvauktust kacmata paksuihe valegihe. Paneb sadegid 1100 mm vodes, kuiv sezon om kezakus-elokus (20..40 mm kus). Minimaline fiksiruidud lämuz om −5 C°. Manrehkaidused oleldas.
Kito jagase 32 nimitadud tulendaks (isp. üks'lugu: parroquia) kuti Kiton metropolijan ümbrikon lidnrajonad (isp. Distrito Metropolitano de Quito, Quito DM). Mugažo lidn alajagase 85 barrio:ks politižešti.
Edeline lidnan pämez' om Horhe Junda (Jorge Yunda), radoi pordos 14.05.2019−19.07.2021.
Vl 2010 Kiton metropolijan ümbrikon lidnrajoniden eläjiden lugu oli 1 619 432 ristitud, Kiton metropolijan ümbrikon täuzin — 2 239 191 ristitud. Läz 4,7 mln ristituid om lidnaglomeracijas 4217 km² pindanke. Lidnrajoniden ristitišt ületi millionad vodele 1990.
Ristitišton kaks' videndest oma kečua-indejalaižed, toižed kaks' videndest oma mestizo (vaugedverižiden da indejalaižiden jäl'gelaižed), i afrikalaižid om läz videndest. Eläjiden enambuz om katoližen jumalankodikundan uskojad.
Kitos om kundališt transportad: trolleibusoid keskuses da kiruhavtobusoid (isp. MetrobusQ vai Red Integrada de Transporte Público), avtobusoid, taksid, velosipedid da funikulörid. Raudte kävutase turizman täht tobjimalaz. Metropoliten om sauvomas vspäi 2012 (1 jono 15 stancijanke radaškatas vn 2019 keskes).
Rahvahidenkeskeine civiline Mariskal Sukre-lendimport (UIO, isp. Mariscal Sucre, 4,8 mln passažiroid i 312 tuhad jügutonnoid vl 2017) radab vspäi 2013, se sijadase 18 km päivnouzmha lidnan keskusespäi. Sišpäi tehtas reisid Keskuzamerikan äjihe maihe, AÜV:oiden suvhe, Madridha i Amsterdamha, mugažo Ekvadoradme, jügureisid Suviamerikadme i Majamihe.
Kito Vikiaitas |
Suviamerikan pälidnad | ||
Asunsjon | Bogota | Brazilia | Buenos Aires | Džordžtaun | Karakas | Kito | Lim | Montevideo | Paramaribo | Santjago | Sukre | ||
This article uses material from the Wikipedia Vepsän article Kito, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Südäimišt voib kacta CC BY-SA 4.0, ku ei ole ozutadud nimidä tošt. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Vepsän (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.