Jekaterinburg

Se om Sverdlovskan agjan administrativine keskuz da kaikiš suremb lidn i lidnümbrik, mugažo Uralan federaližen ümbrikon keskuz.

Jekaterinburg
Екатеринбург

Lidnanznam	Flag
Valdkund	Venäma
Eläjiden lugu (2021)	1,495,066 ristitud
Pind	1110,7 km²
Pämez'	Aleksei Orlov (tal'vku 2020—)
Telefonkod	+7−343-xxx-xxxx
Avtokod	66, 96, 196
Aigvö	UTC+5 (MSK+2)

Eländpunktan aluz om pandud vl 1723 kuti Jekaterinan raudtegim-lidnuz Petr I Suren käskön mödhe. Om nimitadud hänen naižen mödhe (Jekaterina I-imperatornaine). Vl 1781 sai lidnan statusad. Vozil 1924−1991 lidnan nimi oli Sverdlovsk (ven.: Свердло́вск).

Jekaterinburg šingotase nenil ižandusen sarakoil: metallurgii i metallan ümbriradmine, sömtegimišt, elektromašiništon tehmine, likkuimiden tehmine kaičendministrusen täht, tömašinoiden pästand, himine tegimišt, torguind, turizm, finansoiden sfer. Severziden-se transnacionaližiden kompanijoiden palakundad oma neciš lidnas.

Lidn sijadase Iset'-jogen üläjoksmusen randoil (ven.: Исе́ть, Obin hurapol'ne bassein), seižub Uralmägiden päivnouzmaižil pautkil, 200..380 m ü.m.t. korktusil (keskmäine — 270 m). Matkad Moskvhasai om 1667 km päivlaskmha orhal. Lähembaižed ezilidnad oma Aramil' suvipäivnouzmas, Sredneural'sk i Üläpišm pohjoižes, Berözovskii pohjoižpäivnouzmas.

Klimat om ven kontinentaline. Voden keskmäine lämuz om +3,3 C°, kezakun-elokun +16..+19 C°, tal'vkun-uhokun −11..−13 C°. Ekstremumad oma −44,6 C° i +40 C°. Paneb sadegid 535 mm vodes, enamba kezakus-elokus (73..93 mm kus), vähemba kül'mkus-sulakus (19..33 mm kus). Voib panda halad kezaaigan päiči heinkus.

Jekaterinburg jagase seičemeks administrativižeks rajonaks. Kaik 16 žilod da kaks' küläd mülüdas lidnümbrikho Jekaterinburgan ližaks. Lidnümbrikon pind — 1147 km².

Vn 2010 Venäman rahvahanlugemižen mödhe lidnan eläjiden lugu oli 1 349 772 ristitud, lidnümbrikon — 1 383 179 ristitud. Vl 2018 kaik 1 468 833 ristitud elihe lidnas i 1 501 652 ristitud kaikes lidnümbrikos. Kaikiš suremb lidnan ristitišt om nügüd'. Enamba 2,2 mln ristituid om lidnaglomeracijas.

Rahvahad (enamba 0,4 % vl 2010): venälaižed — 80,0 %, totarlaižed — 3,3 %, ukrainalaižed — 0,9 %, baškiralaižed — 0,9 %, marilaižed — 0,5 %, azerbaidžanlaižed — 0,5 %, tadžikalaižed — 0,4 %, armenijalaižed — 0,4 %, toižed rahvahad — 3,0 %, rahvahuden ozutandata — 10,1 %.

Üläopendusen znamasižed aluzkundad oma Uralan federaline universitet Boris Jel'cinan nimed (om sätud kahten aluzkundan ühtištusel vl 2011, enamba mi 40 tuh. üläopenikoid), Uralan valdkundaline kaivuzuniversitet (alusenpanend 1914 kut kaivuzinstitut), Venäman valdkundaline professionaliž-pedagogine universitet (alusenpanend 1979, 12 tuh. üläopenikoid).

Edeline lidnan pämez' om Aleksandr Visokinskii (sügüz'ku 2018 — tal'vku 2020).

Jekaterinburg om valdkundan järed transporttesol'm, seičeme raudted i kuz' federališt avtoted ühtenzoittas täs. Ümbäravtote om läz saudud vspäi 1994, lopuline keskust om sauvomas lidnan suves vll 2018−2020.

Avtobusad, trolleibusad, lidnelektrojonuz i ezilidnelektrojonused, tramvaid da taksid oma kundaližeks transportaks lidnas. Metro radab lidnas vspäi 1991 (kaik om üks' jono, ühesa stancijad, 13 km raudted vspäi 2012).

Rahvahidenkeskeine soda- da civiline Kol'covo-lendimport (SVX / USSS / КЛЦ, 6,3 mln passažiroid vl 2019) sijadase 16 km suvipäivnouzmha lidnan keskusespäi. Tehtas reisid Keskuzazijan maihe i Turkanmaha, Evropan päivnouzman maihe i Venäman äjihe lidnoihe, om čarterreisid Vjetnamha i Tailandha tal'vel.

•  
  Lidnümbrikon Duman i Administracijan sauvuz (2019)
•  
  Nevjanskan jumalaižiden muzei
•  
  Eläban Eziauguižen Stroican kafedraline päjumalanpert', vn 2010 nägu (om saudud vll 1818−1839)
•  
  Sverdlovan ird öližel aigal (2009)
•  
  Belinskijan ird (2009)
•  
  Uden pertišton taho «Akvamarin»-eländkompleksanke (2010)
•  
  Jekaterinburgan cirk (2019)
•  
  Jekaterinburg-Passažirine-raudtestancii vl 2019

• Lidnan oficialine portal (екатеринбург.рф). (ven.)
• Lidnan Duman oficialine sait (egd.ru). (ven.)