Futbol tarixi (qisqacha) Futbolning paydo bo'lishining aniq sanasi noma'lum, ammo aytish shuni aytish mumkinki, futbol tarixi bir asrdanko'proqqa borib taqaladi va ko'plab mamlakatlarga o'z ta'sirini ko'rsatgan. To'p o'yinlari deyarli barcha qit'alarda mashhur bo'lgan, buni keng tarqalgan arxeologik topilmalar tasdiqlaydi. Zamonaviy futbol 1860-yillarda Angliyada ixtiro qilingan.
Oʻyin qoidalari Xalqaro futbol assotsiatsiyasi kengashi (IFAB) tomonidan ishlab chiqiladi va tasdiqlanadi,IFABning tarkibiga FIFA (4 ovoz), shuningdek, Angliya, Shotlandiya, Shimoliy Irlandiya va Uels futbol assosiasiyalari vakillari kiradi. Rasmiy oʻyin qoidalarining eng soʻnggi ishlab chiqilgan nashri 2013-yil 1-iyun sanasi boʻlib, 17 ta qoidadan iborat:
Raqib o'yinchisi zarbani amalga oshirayotganda darvozabon darvozaga gol o'tkazmaligi talab etiladi. Futbolda penaltilar seriyasi quyidagi qoidalarga muvofiq amalga oshiriladi: jamoalar 11 metr masofadan raqib darvozasiga 5 marta zarba berishadi, barcha zarbalar turli o'yinchilar tomonidan amalga oshiriladi ya'ni bir o'yinchi ikki marta tepishi mumkin emas. Agar 5 ta zarbadan keyin penalti hisobi teng bo'lsa, jamoalar g'olib aniqlanmaguncha penalti tepishda davom etadilar.
Agar o'yinchi to'pdan ko'ra raqib darvoza chizig'iga yaqinroq bo'lsa va raqibning ikkinchidan oxirgi o'yinchisiga, shu jumladan darvozabonga yaqinroq bo'lsa, o'yinchi o'yindan tashqari holatida deb hisoblanadi.
Sariq va qizil kartochkalar o'yinchilarni qo'pollik va sportga mos kelmaydigan xatti-harakatlari uchun hakam tomonidan beriladigan kartochkalardir. Sariq kartochka ehtiyotkor xarakterga ega va futbolchiga quyidagi hollarda beriladi:
1938-yildan hozirgacha o'zgarishlar jadval asosida keltirilmoqda:
Law | 1938 | 1996 | 1997 | 2016 | |||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | O'yin maydoni | ||||||||||||||||||||||
2 | Koptok (To'p) | ||||||||||||||||||||||
3 | O'yinchilar soni | O'yinchilar soni | O'yinchilar | ||||||||||||||||||||
4 | O'yinchilarning jihozlanishi | O'yinchilar jihozlari | |||||||||||||||||||||
5 | Hakamlar | Hakam | |||||||||||||||||||||
6 | Laysmenlar | Yordamchi hakamlar | Yordamchi hakamlar | Boshqa o'yin rasmiy mehmonlari | |||||||||||||||||||
7 | O'yin davomiyligi | Uchrashuvning davomiyligi | |||||||||||||||||||||
8 | O'yin boshlanishi | O'yinni boshlash va qayta boshlash | |||||||||||||||||||||
9 | O'yinda va o'yindan tashqarida | O'yinda va o'yindan tashqarida | |||||||||||||||||||||
10 | Method of Scoring | The Method of Scoring | Determining the Outcome of a Match | ||||||||||||||||||||
11 | Baholash usuli | Baholash usuli | |||||||||||||||||||||
12 | Uchrashuv natijasi | ||||||||||||||||||||||
13 | Erkin zarba | Erkin zarbalar | |||||||||||||||||||||
14 | Penalti tepish | Penalti tepish | |||||||||||||||||||||
15 | To'pni maydonga tushurish | To'pni maydonga tushurish | |||||||||||||||||||||
16 | Gol zarbasi | Gol zarbasi | |||||||||||||||||||||
17 | Burchak zarbasi | Burchak zarbasi |
This article uses material from the Wikipedia O‘zbek article Futbol qoidalari, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Matndan CC BY-SA 4.0 litsenziyasi boʻyicha foydalanish mumkin (agar aksi koʻrsatilmagan boʻlsa). Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki O‘zbek (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.