12- ئۆكتەبىر

يىل ئاخىرىغا قەدەر يەنە 80 كۈن باردۇر.

• م.ب 539 – ئاخامەنىد ھۆكۈمدارى بۈيۈك كىيرۇس بابىلنى قولغا كىرگۈزدى.
• 633 – خاتفىلد قوغلاشما جېڭى: نورسۇمبىيە قرالى ئېدۋىن مەرسىيالىق پەندا ۋە گۋنىدلىق كادۋاللون رەھبەرلىكىدىكى ئىتتىپاق تەرىپىدىن مەغلۇب قىلىندى ۋە ئۆلتۈرۈلدى.
• 680 – كەربەلا ئۇرۇشى ئىمام ھۈسەيىن بىن ئەلى بىن ئەبى تالىبنىڭ ئائىلىسى ھەمدە دوستلىرىنى بىلەن بىرگە قەتىل قىلىنىشى بىلەن ئاخىرلاشتى.
• 1279 – بۇددىزىم مەزھەبلىرىدىن نىچىرىن شوشۇ ياپۇنىيەدە قۇرۇلدى.
• 1398 – ساليانس ئەھدىنامىسى بىلەن لىتۋانىيە، ساموگىتىيانى تېئۇتون چەۋەندازلىرىغا ئۆتكۈزۈپ بەردى.
• 1406 – چېن يەنشياڭ، تارىختا چاۋشىيەن خان جەمەتىنى زىيارەت قىلغانلىقى بىلىنگەن ھىندونىزىيەلىك كورىيەگە يېتىپ كەلگەن، ئۇ تۆرت ئاي بۇرۇن جاۋا ئارىلىدىن يولغا چىققان.
• 1492 – ئامېرىكا قىتئەسىنىڭ بايقىلىشى: كرىستوف كولۇمبو كارىپلارغا يېتىپ بارغان. لېكىن شەرقىي ھىندىستان ئاراللىرىغا كەلدىم، دەپ قالغان.
• 1596 – ھونگىرىيەدىكى ئەگرى قەلئەسى ئوسمانلىلارنىڭ قولىغا ئۆتكەن.
• 1654 – نېدىرلاندىيەنىڭ دەلفت شەھرىدە بىر پۇرۇخ ئىسكىلاتى پارتىلىدى؛ ئۆلگەنلەر 100 دىن كۆپ، يارىدارلار 1000 دىن كۆپ.
• 1692 – سالەم جادىگەر سوتلىرى ماسساچۇستېس ۋالىيسى ۋىللىيام فىپىسنىڭ ئەمرى بىلەن ئاخىرلاشقان.
• 1822 – پېدرو ئۆزىنى برازىلىيە ئىمپېراتورى جاكارلىغان.
• 1847 – گېرمان سانائەتچى ۋەرنەر ۋون سىمەنس سىمەنس شىركىتىنى قورغان.
• 1917 – بىرىنچى دۇنيا ئۇرۇشى: بىلگىيەنىڭ يپرېس شەھرى يېقىنلىرىدا 1. پاسچەندائېل ئۇرۇشىدا مۇستارد گازى (قىچا زەھەرلىك گازى) تۇنجى قېتىم قوللىنىلدى ۋە بىر كۈندە 20 مىڭ ئەسكەر ئۆلدى.
• 1925 – مۇستافا كامال ئاتاتۈرك، ئىزمىردە مانېۋرلارنى كۆرگەندىن كېيىن ئارمىيەنىڭ تۈرك توپراقلىرىنى قوغداشقا ھازىر دېگەن.
• 1928 – سۈنئىي نەپەس ئۈسكىنىسى تۇنجى بار بوستوندىكى بىر بالىلار دوختۇرخانىسىدا قوللىنىلغان.
• 1944 – ئىككىنچى دۇنيا ئۇرۇشى: ئافېنادىكى ناتسېست گېرمانىيەنىڭ ئىشغالى ئاخىرلاشتى.
• 1937 - خوجىنىياز ھاجى قاتارلىقلار شېڭ شىسەي تەرىپىدىن قولغا ئېلىندى.
• 1962 - ئا ق ش نىڭ غەربىي شىمالىدا قارا بوران: 46 كىشى ئۆلدى.
• 1968 - 19. قېتىملىق ياز ئولىمپىك تەنھەركەت يىغىنى مېكسىكودا باشلىدى.
• 1968 - ئېكۋاتور گۋېنىيىسى ئىسپانىيەدىن مۇستەقىل بولدى.
• 1991 - سوۋېت ئىتتىپاقى رەئىسى گورباچوف ئىتتىپاقداش جۇمھۇرىيەتلەرنىڭ رەھبەرلىرى بىلەن بىرگە دۆلەت كومىتېتى يىغىنىدا ك گ ب نى ئەمەلدىن قالدۇرۇش قارار قىلىندى.
• 1999 - پەرۋەز مۇشەررەف، پاكىستاندا قان تۆكمەي سياسىي ئۆزگىرىش بىلەن ھاكىمىيەتنى قولغا ئالدى.
• 2000 - يەمەننىڭ ئادەن پورتىدا بىر ئامېرىكان بۇزغۇنچى كېمىسىدە پارتىلاش يۈز بېرىپ 17 ئامېرىكان ئەسكىرى ئۆلدى.
• 2002 - ھىندونېزىيەنىڭ ساياھەت ئارىلى بالىدا تىقمۇتىق ئادەم تولغان بىر دېسكۇغا قارىتىلغان بومبالىق ھۇجۇمدا كۆپچىلىكى چەتئەللىك 202 كىشى ئۆلدى، 300 دىن ئارتۇق كىشى يارىلانغان.
• 2002 - ب د ت تەرىپىدىن خەلىقئارالىق تەبىئىي ئاپەتلەرنى ئازايتىش كۈنى جاكارلاندى.
• 2003 - بېلىرۇسىيەدىكى بىر نېرۋا كېسەللىكلەر دوختۇرخانىسىدا 30 كىشى ئۆلدى.
• 2005 - خىتاينىڭ ئىككىنچى ئادەملىك ئالەم قاتنىشى بولغان شېنجوۋ 6 قۇيۇپ بېرىلدى ۋە 5 كۈن بويىچە ئوربېتادا قالدى.
• 2006 - فرانسىيەدە سوتسىيالىست پارتىيە تەرىپىدىن سۇنۇلغان «ئەرمەنىي قەتلىئامىنى ئىنكار قىلىش گۇناھ سانالسۇن» دېگەن قانۇن تەكلىپى، فرانسىيە پارلامېنتىدە 19 غا قارشى 106 ئاۋاز بىلەن قوبۇل قىلىنغان.
• 2006 - نوبېل ئەدەبىيات مۇكاپاتى يازغۇچى ئوخان پامۇكقا بېرىلدى.
• 2006 - ئىسرائىلىيە - لىۋان ئۇرۇشىدا ب د ت تىنچلىق قۇۋۋەتلىرى قاتارىدا ۋەزىپە ئۆتەيدىغان 261 تۈرك قۇراللىق قۇۋۋەتلىرى قۇرۇقلۇق ئەسكەرلىرى لىۋانغا قاراپ يولغا چىققان.

• 1008 - ياپۇنىيە تېننۇسى گو ئىچىجو (ئۆ. 1036)
• 1240 - چېن شېڭ زوڭ (Trần Thánh Tông)، ۋېتنام پادىشاھى (ئۆ. 1290)
• 1350 - دمىترى دونسكوي، موسكۋا بۈيۈك كىنەزى ۋە ۋلادىمىر بۈيۈك شاھزادىسى (ئۆ. 1389)
• 1490 - بەرناردو پىسانو، ئىتاليان ناخشىچى، شائىر ۋە راھىب (ئۆ. 1548)
• 1533 - ئاساكۇرا يوشىكاگې، ياپۇن ھۆكۈمدارى (ئۆ. 1573)
• 1537 - ئېدۋارد VI, ئەنگىلىيە ۋە ئىرلاندىيە قرالى (ئۆ. 1553)
• 1798 - پېدرو I، برازىلىيە ئىمپېراتورى (ئۆ. 1834)
• 1865 - ئارتۇر ھاردېن، ئىنگىلىز خېمىك (ئۆ. 1940)
• 1866 - رامساي ماكدونالد، برىتانىيەلىك سىياسىيون ۋە بىرلەشمە پادىشاھلىقنىڭ باش مېنىستېرى (ئۆ. 1937)
• 1920 - رەھا ئوغۇز تۈركقان، تۈرك قانۇنشۇناس، تارىخچى، يازغۇچى ۋە تۈركولوگ (ئۆ. 2010)