Vimbuza ni gule uwo ukuvinika pakati pa ŵaTumbuka ŵaku Malaŵi na Zambia, na pachoko ku mpoto kwa charu cha Tanzania. Gule uwu una ntchito zinandi ndipo imoza mwa ntchito ya nkhuchizga nthenda za mizimu zakupambanapambana, ndiposo ni gule wachisangulusko. Vimbuza vikuvinika chomene mu boma la Rumphi, Mzimba, Lundazi, Lumezi, Chasefu na Karonga. Vimbuza yichali kuchitika mu vigaŵa vya ku mizi uko kuli ŵanthu ŵa fuko la Tumbuku, kweni matchalitchi gha Cikhristu na vyakurya vya mazuŵa ghano vikulutilira kuyuzga ŵanthu. (Nkhani yose...)
Kasi mukumanya?
Lilla iris
... kuti Lilla iris (pachithuzi (pictured)) ni mtundu umoza wa maluŵa agho ghakununkhila makola chomene, mwakuti perefyumu wakupangila kufuma ku Maluŵa agha wakuŵa wakudula chomene kujumpha maluŵa ghanyake?
... kuti charu cha Malaŵi china ŵanthu ŵanandi kuluska charu cha Zambia icho Malaŵi wakunjilamo katatu mu za usani?
... Nyanja ya Malawi ndiyo yikupangiska ŵanthu ŵanandi kuluta ku charu ichi.
... kuti wailesi ya boma ya Washington ikagadabukila kwa "ŵakaswili wowowonela bikini" -wolemba usilikali - kuti vayowoye za nunandi wa ŵanthu vakufumila mu chigaŵa icho?
... kuti Paul Delvaux Museum ikuoneska yayi vyakujambula vya Paul Delvaux vekha, kweneso mndandanda wa masitima zapamtunda?
... dokotala waku China yula Gao Ruona{'s mwana, mpongozi, na ŵasambili ŵose ŵakatumikilapo ngati mba uluski Boma la Nyimbo Bungwe Losintha Vyakulemba Vyachipatala?
... kuti makina gha CCTV ghati ghaikika pa 59th Street–Columbus Circle station, unkhungu ukakula?
Mu nkhani
Ku South Korea, ŵanthu 40 ŵali kufwa ndipo ŵanyake 6 ŵakusoŵa chifukwa cha kusefukila kwa maji.vinandi...
Ku United States, ŵantchito ŵa SAG-AFTRA ŵakamba kugwira nchito, ndipo ŵakakolerana na ŵalembi ŵa Writers Guild of America nakunyanyala kwa kulongolela.vinandi...
Milan Kundera, uyo wakaŵa mulembi wa ku Czech na France, wali kufwa na vilimika 94.
Mu Netherlands, boma la boma likamara ndipo nduna yikuru Mark Rutte yikapharazga kuti yikukhumba kufumamo.
'
Mbili ya vyakuchitika
Mndandanda uwu ngwakukhwaskana na charu cha Gambia
1965-02-18 Gambia yikamba kujiyimira payekha ku United Kingdom
1970-04-24 Gambia yikuzgoka repubulika mu Commonwealth
1980-10-31 Ŵasilikari ŵa ku Senegal ŵakaluta ku Gambia cifukwa ca kofyeka na boma la Libya
1981-12-12 Gambia na Senegal ŵakusachizga phangano lakuti ŵazamumanyikwa na zina lakuti Senegambia mu Febuluwale 1982
1982-02-01 Senegal na Gambia ŵakuŵa wupu wakukolerana (Senegambia)
1989-09-30 Senegambia wakugaŵikana ku Gambia na Senegal
1994-07-22 Kuwukira kwa ŵasilikari ku Gambia: Pulezidenti Dawda Jawara wakucimbira
2002-09-26 Boti lakuzura comene la ku Senegal lakucemeka MV Joola likasweka mumphepete mwa nyanja ya Gambia ndipo ŵanthu ŵakujumpha 1,000 ŵakafwa
2015-11-23 Pulezidenti wa ku Gambia, Yahya Jammeh, wakukanizga "Khatna", ivyo Ŵasilamu ŵakuchita pakukoma ŵanaŵanakazi.
1924-05-16 Dawda Kairaba Jawara, nduna ya Gambia (1962-70) na 1st President of the Gambia (1970-94), wakababikira ku Barajally, British Gambia (d. 2019)
1989-01-15 Wilf Slack, uyo wakaseŵeranga cricket ku England, wakafwa apo wakaseŵeranga cricket ku Gambia wali na vilimika 34
1977-04-16 Alex Haley wakufumira ku Juffure, Gambia
Andromeda Wakakika ku Malibwe (1630) ni cithuzithuzi ca mafuta pa mathabwa ca 34 x 24.5 cm ico cikajambulika na Rembrandt. Pasono likusangika ku nyumba yakusungiramo vinthu vyakale ya Mauritshuis, ku The Hague, Netherlands. Andromeda ni cithuzithuzi cakwamba ca Rembrandt ico cikulongora mwanakazi wambura kuvwara ndipo cikafuma mu buku la Ovid lakuti Metamorphoses. Mu buku la Metamorphoses, Andromeda ni mwana msungwana wa themba na fumukazi ya ku Ethiopia, Cepheus na Cassiopeia. Cassiopeia wakajikuzganga comene cifukwa ca kutowa kwake, ndipo wakati wakaŵa wakutowa comene kuluska Juno, fumukazi ya ŵachiuta na Nereid. Cifukwa ca kukhuŵara na ivyo Cassiopeia wakayowoya, Neptune wakatuma cinyama cikuru ca mu nyanja ku Ethiopia. Ntheura Neptune wakasanguluskika cifukwa ca sembe ya Andromeda, mwana msungwana wacifumu wa themba, kwa cinyama ca mu nyanja ici. Andromeda wakakakika pa malibwe pafupi na nyanja ndipo wakaŵa nkhule, wakulindilira kuti cinyama ca mu nyanja ici cicitike.
This article uses material from the Wikipedia chiTumbuka article Jani likulu, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Content is available under CC BY-SA 4.0 unless otherwise noted. Images, videos and audio are available under their respective licenses. ®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki chiTumbuka (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.