Әзһәр Шакиров: татар актеры

Азнакай районының мактаулы гражданы (2012).

Әзһәр Шакиров
Туган телдә исем	Әзһәр Шәфикъ улы Шакиров
Туган	22 февраль 1940(1940-02-22) (84 яшь) СССР, РСФСР, ТАССР, Тымытык районы, Яңа Ташлыяр
Яшәгән урын	Жуковски урамы, Казан
Милләт	татар
Ватандашлыгы	СССР  Россия
Әлма-матер	М. С. Щепкин ис. Югары театр укуханәсе
Һөнәре	артист, актер
Эш бирүче	Галиәсгар Камал исемендәге Татар театры
Җефет	Саҗидә
Балалар	Рөстәм Шакиров
Ата-ана	Шәфигулла Шакиров (әти) Миңҗиһан Шакирова (әни)
Бүләк һәм премияләре
Әзһәр Шакиров Викиҗыентыкта

Күктау, Бөркетләр, Зөләйха фильмнарында төшә, Татарстан радиосында әсәрләр укый.

Әзһәр Шакиров 1940нчы елның 22 февралендә ТАССРның Тымытык районы Яңа Ташлыяр (Буклы) авылында гаиләдә 5 нче бала булып дөньяга килә. Кечкенә авыл бары 24 йорттан гына тора. Мәктәпне тәмамлап, ике яшькә өлкәнрәк авылдашы Нәҗибә Ихсанова белән 40 чакрымдагы Тымытык авылына паспорт алырга китә.

Паспорт алгач, Казан университетына керергә өмет баглап, иптәше белән юлга чыга. Рангазар авылы аша Яр Чаллыга, аннан Казанга пароходта юл тоталар. Университетка документ бирергә кергәндә, Мәскәүдәге Щепкин исемендәге театр училищесының ачылачак курсына татар артистларын эзләп җыю бәйгесе турында хәбәр ишетәләр. Әзһәр Шакиров кечкенә буе аркасында гариза тапшыручыларның сафына чак кына кертелмичә кала. Бәйгедә 600 дән артык яшүсмер катнаша, шулардан 25 генә 1956 елда Мәскәүгә җибәрелә. 1957 елдагы Татар декадасы вакытында «вак-төяк» рольләрне башкару өчен щепчинчы татар студентларын кулланалар.

Щепкинчылар төркеме 1961 елда Казанга кайта, шуларның егермесе, шул исәптә Ә. Шакиров, Татар академия театрына эшкә алына.

1990 елларда актер, татар актерларыннан беренче булып, милли хәрәкәтнең алгы рәтләренә баса. Әзһәр Шакиров Ирек мәйданында бүтән шәһәрләрдән килгән 30-40 автобусны каршы ала. Кулына микрофон тотып, халык каршында чыгышлар ясый.

 

Татар академия театрында Әзһәр Шакиров башкарган беренче роль - Ш.Шаһгалинең «Без аерылышабыз» спектаклендә Котлыбай роле.

1960 елларда Казан телестудиясе зур алгарышлар кичерә. Аның тарафыннан академия театрының күп спектакльләре тасмаларга төшерелеп, төрле районнарда, шәһәрләрдә телевидение аша халыкка күрсәтелә башлый. Телевидение режиссерлары Г. Хөсәенов һәм Х. Арсланов тарафыннан яңа спектакльләр дә "экранлаштырыла": Ә.Шакиров Ш. Маннурның «Муса Җәлил»ендә Гайнан Кормаш ролен, Г. Ибраһимовның «Казакъ кызы» нигезендә куелган әсәрдә Җолкынбай ролен, Г. Әпсәләмовның «Ак чәчәкләр»ендә Мансур ролен башкара.

Вакытлыча Фәридә Кудашева концертлары алып баручысы вазифасын үти.

Театрның бүгенге бурычы – милләткә үз фаҗигасен аңлату, халыкны берләштерү. Әзһәр Шакиров

 

Шәфигулла Шакиров, актерның атасы, 1886 елда Мөслим районының Иске Ташлыяр авылында дөньяга килә. 1890 елда авыл яңа җиргә күчерелә һәм Яңа Ташлыяр авылы төзелә. Бервакыт авылда чыккан янгынны сүндергәндә, Шәфигулла абзый салкын тидерә. Гомерлеккә бер үпкәсен югалта. Донбасста шахталарда күмер чапкан, Себердә, Златоуст якларында урман кискән. Улын укытыр өчен җан атып йөргән.

Миңҗиһан апа, актерның анасы, 1896/1897 елда туган. 16 яшендә ятимә буларак хатыны үлеп киткән байга кияүгә чыгарга мәҗбүр булган. Башта ире чирдән җан биргән, аннары 1921 елгы ачлыкта 2 үз һәм 5 үги балалары да дөнья куйган. Бу вакыйгалардан соң, аны гаиләле иргә - Шәфигулла абзыйга - икенче хатын булып бирәләр.

Әзһәр Шакировның хатыны - Саҗидә. Бергә Рөстәм улларын тәрбияләп үстергәннәр. Рөстәм хәрби комиссар булып хезмәт итә, ике баласы бар: Камилә белән Руслан.

• Шакиров Ә.Ш. Язмыш: уйланулар, истәлекләр, әңгәмәләр, чыгышлар / Әзһәр Шакиров. - Казан : Татарстан китап нәшрияты, 2007. - 201с.; ISBN 978-5-298-01495-3

• 2023 елда Татарстан мәдәният министрлыгының матди ярдәме белән (субсидия буларак 1 млн сум акча бирелгән) Әзһәр Шакировның тормыш юлына багышланган «Җылак» фильмы төшерелгән (авторы Алмаз Нургалиев). Фильм артистның туган ягында һәм Казанда төшерелгән.
• 2024 — «Тантана» премиясе — «Намус һәм тугърылык. Фидакарь хезмәт өчен» номинациясендә