Oradea (Macarça Nagyvárad, Almança Großwardein) Rumıniädağı şähär ide, Bihor öyäzendä, Transilvaniä'dä urnaşqan.
Xalqı sanı – 206.527 keşe (2002); şähär tiräsendäge bistälär belän isäplängän xalıq sanı 220.000 keşe. Oradea Rumıniä'neñ iñ räxätlänep yäşäwçe şähärlädän berse bula.
Şähär Macarstan çige yanında, Crişul Repede yılğası yanında urnaşqan.
Oradea turında täwge iskärtmä Latinça Varadinum isemle bularaq, 1113. yılda bula. Xäzerge waqıtqa çaqlı saqlanmağan Oradea Kirmäne (xäräbälär genä saqlanğan) turında täwge iskärtmä Mongol-Tatar yabırıluına aldınnan 1241. yılda bula. 16. yözkä qädär şähär üsmi. 1700. yıllardan Vena injinere Franz Anton Hillebrandt şähärne Baroque stilendä planlaştıra. 1752.dän başlap Rom-Katolik Cämiğ Çirkäwe, Yepiskop Sarayı häm Muzeul Ţării Crişurilor (Criş Cire Muzeyı).
Oradea elektän Rumıniä'neñ iñ gärläp üsäwçe şähärlärdän berse, çönki ul Macar çige yänäşäsendä urnaşqan häm ul ilneñ Könbatış Awrupiğa qapqası. 1989. yıldan soñ Oradea iqtisadi yañartu kiçerä, lâkin yañartu, ğomumän, sänäğättä tügel – uñaylıqlarda bula.
Oradea'nıñ eşsezlek däräcäse 6,0% ide, urta Rumıniä'neñ däräcäsennän azraq, läkin Bihor öyäzeneñ däräcäsennän 2%qa zurraq. Oradea Bihor öyäzneñ xalqınıñ 34.5% genä bularaq, öyäzeneñ sänäğät produktınıñ 63% citeşterä. Töp citeşterülär – cihaz, tuqıma häm kiemnär, aşamlıqlar.
2003. yılda Oradea'da Lotus Market isemle berençe säwdä üzäge açıla.
2002. yılda isäp alğan.
Şähär şundı rayonnarğa (quartallarğa) bülänä: (Rumınça: cartiere):
Şähär keşetaşunı OTL yörtä. Şähärdä 3 tramway marşrutı (1R, 1N, 2, 3R, 3N) häm berniçä autobus marşrutı. Şähärdä 3 poyızd stansílar: üzäk, Vest häm Est. Vest stasísı Ioşia quartalında, Oradea isemle üzäk stansí, şähär üzägendä urnaşqan (Vie quartalı yanında).
Oradea arxitekturı Kommunist çorı şähär çitendä urnaşqan bínalarınnan häm matur tarixi (ğomumän Baroque stilendä) Austro-Macarstan çorı şähär üzägendä urnaşqan yortlarınnan tora.
Kommunist çorında häm Kommunistlardan soñ berniçä yıllarda bu tarixi yortlarnıñ küpçelege tuzalar. 2002. yıldan soñ alarnıñ küp sanı restavratsiälänälär, şähärgä tarixi üzençel kilbät qayta.
Şähär yänäşäsendä Băile Felix şälâmät spaları urnaşqan.
Qızıqlı häykällär:
(de:Liste der Erzbischöfe von Großwardein)
This article uses material from the Wikipedia Tatarça / Татарча article Oradä, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Мәгълүмат CC BY-SA 4.0 буенча таратыла (әгәр башкасы күрсәтелмәсә). Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Tatarça / Татарча (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.