Берләшкән Гарәп Әмирлекләре
Берләшкән Гарәп Әмирлекләре (БГӘ, гарәп.
الإمارات العربية المتحدة ’Әл-’Има̄ра̄т ’әл-ʻАраби́йя ’әл-Мутта́һида) — көньяк-көнбатыш Азиядә, Гарәбстан ярымутравының көнчыгыш өлешендә урнашкан дәүләт. Көнбатышта һәм көньякта Согуд Гарәбстаны белән, көньяк-көнчыгышта һәм төньяк-көнчыгышта Оман белән чиктәш.
 Байрак  Илтамга | |
| Башкала | Әбү-Дәби шәһәре |
|---|---|
| Халык саны | 9 890 400 (2020)  |
| Нигезләнгән | 1971 |
| Сәгать кушагы | UTC+04:00 |
| Рәсми тел | гарәп теле, инглиз теле |
| География | |
| Мәйдан | 83,600 км² |
| Координатлар | 24.4°N 54.3°E |
| Сәясәт | |
| Дәүләт башлыгы | Хәлифә бин Зәет әл-Нәһәян |
| Хөкүмәт башлыгы | Мөхәммәт бин Рәшит әл-Мәктүм |
| Икътисад | |
| ТЭП | 415 022 миллион US$ (2021), 507 535 миллион US$ (2022) |
| Акча берәмлеге | БГӘ дирһәме |
| Эшсезлек дәрәҗәсе | 4% (2014) |
| Туу күрсәткече | 1.784 (2014) |
| КПҮИ | 0.911 (2021) |
| Яшәү озынлыгы | 77.256 ел (2016) |
| Пинсә яше | 65 яшь |
| Джини коэффициенты | 26 (2018) |
| Башка мәгълүмат | |
| Ярдәм телефоннары | |
| Автомобил хәрәкәте ягы | уң |
| Челтәр көчәнеше | 220 вольт |
| Телефон коды | +971 |
| ISO 3166-1 коды | AE |
| ХОК коды | UAE |
| Интернет домены | .ae |
Берләшкән Гарәп Әмирлекләре халкының саны 4,8 млн. кеше, боларның 70 % кадәр — көньяк һәм көньяк-көнчыгыш Азиядән эшчеләр. Җирле халык күбесенчә суннит мөселманнары белән тәкъдим ителгән. Берләшкән Гарәп Әмирлекләре 7 әмирлектән тора: Әбу-Даби, Гаҗман, Дөбәй, Рәэсел-Хәймә, Өммел-Кайвәйн, Фөҗәйрә һәм Шарҗә. Башкала — Әбу-Даби шәһәре.
География
Берләшкән Гарәп Әмирлекләре көнбатышта һәм көньякта Согуд Гарәбстаны белән, көньяк-көнчыгышта һәм төньяк-көнчыгышта Оман белән чиктәш. Мәйданы 83 600 км².
Идарә-җир төзелеше
Берләшкән Гарәп Әмирлекләре — җиде әмирлектән торган федерация дәүләте. Һәр бер әмирлек — тулы монархияле кечкенә дәүләт.
| Әмирлек | Гарәп исеме | Мәркәз | Мәйдан, км² | Халык, кеше |
|---|---|---|---|---|
| Әбу-Даби | أبو ظبي | Әбу-Даби | 67 340 | 1 463 491 |
| Гаҗман | عجمان | Гаҗман | 259 | 260 492 |
| Дөбәй | دبي | Дөбәй | 3 885 | 2 262 000 |
| Рәэсел-Хәймә | رأس الخيمة | Рәэсел-Хәймә | 1 683 | 191 753 |
| Өммел-Кайвәйн | أم القيوين | Өммел-Кайвәйн | 777 | 59 098 |
| Фөҗәйрә | الفجيرة | Фөҗәйрә | 1 166 | 118 933 |
| Шарҗә | الشارقة | Шарҗә | 2 590 | 656 941 |
Тарих
VII нче гасырда монда урнашкан кечкенә шейхлыклар Ислам динен кабул итеп, Гарәп халифатына керделәр. Шул чорда Дөбәй, Шарҗә, Фөҗәйрә шәһәрләре барлыкка килделәр. Халифат кечсезләнүе белән, шәехлыкларның автономиясе үсте. X–XI нче гасырларда Гарәбстан ярымутравының көнчыгыш өлеше карматлар дәүләтенә керде, ә аның таркалуыннан соң Оман шаукымы астына ләкте.
XV нче гасырның ахырында бу җирләрдә хуҗа булып Аурупа ныкланды.
Дин
Берләшкән Гарәп Әмирлекләрендә рәсми дин — ул халыкның 76 % ы тотучы ислам дине. Ил халкының 9 % ын христианнар, якынча 10 % ын һинд дине яки буддачылык тарафдарлары һәм 5 % ын башка диннәр вәкилләре алып тора.
Берләшкән Гарәп Әмирлекләре халкының 85 % ы бу илнең гражданнары булып тормый. Чит ил кешеләре Көньяк һәм Көньяк-Көнчыгыш Азиядән, Якын Көнчыгыш, Аурупа, Үзәк Азия, Бәйсез Дәүләтләр Берлеге һәм Төньяк Америкадан килгән.
Британия шаукымы
Бәйсез дәүләт
Сәясәт
 | Әлеге мәкаләдә мәгълүмат чыганаклары күрсәтелмәгән. Мәгълүматны тикшерү җиңел булырга тиеш, башка очракта ул, шик астына куелып, бетерелергә мөмкин. Сез, мәкаләне төзәтеп, абруйлы чыганакларга сылтамалар куя аласыз. |
| | |
|---|---|
| Әбу-Даби | Гаҗман | Дөбәй | Рәэсел-Хәймә | Өммел-Кайвәйн | Фөҗәйрә | Шарҗә | |
This article uses material from the Wikipedia Tatarça / Татарча article Берләшкән Гарәп Әмирлекләре, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Мәгълүмат CC BY-SA 4.0 буенча таратыла (әгәр башкасы күрсәтелмәсә). Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Tatarça / Татарча (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.