Macarca: Macaristan'ın resmi dili

Macarca (kendi dilinde magyar nyelv (yardım·bilgi)), Ural dil ailesi içinde yer alan ve muhtemelen Ugor dilleri koluna ait, başlıca Macaristan ve çevresindeki ülkelerde konuşulan bir dildir.

Dilin yaklaşık 14,5 milyon konuşanı vardır ve bunların 10 milyonu Macaristan'da yaşar. En büyük ikinci topluluk, 1,5 milyon konuşanı ile komşu Romanya'daki Transilvanya bölgesindedir.

Macarca
Magyar
Macarca: Sınıflandırma, Tarih, Alfabe
Macarca Yazı örneği.
BölgeOrta Avrupa
EtnisiteMacarlar
Konuşan sayısı12.319.330  (2001)
Dil ailesi
Yazı sistemiLatin alfabesi (Macar alfabesi)
Resmî durumu
Resmî dilMacarca: Sınıflandırma, Tarih, Alfabe Macaristan
Macarca: Sınıflandırma, Tarih, Alfabe Voyvodina
Macarca: Sınıflandırma, Tarih, Alfabe Burgenland
Macarca: Sınıflandırma, Tarih, Alfabe Avrupa Birliği
Tanınmış azınlık diliMacarca: Sınıflandırma, Tarih, Alfabe Ukrayna
Macarca: Sınıflandırma, Tarih, Alfabe Hırvatistan
Macarca: Sınıflandırma, Tarih, Alfabe Sırbistan
Macarca: Sınıflandırma, Tarih, Alfabe Slovakya
Macarca: Sınıflandırma, Tarih, Alfabe Slovenya
Macarca: Sınıflandırma, Tarih, Alfabe Avusturya
Macarca: Sınıflandırma, Tarih, Alfabe Romanya
Dil kodları
ISO 639-1hu
ISO 639-2hun
ISO 639-3Çeşitli:
hun – Modern Macarca
ohu – Büyük Macarca
Macarca: Sınıflandırma, Tarih, Alfabe
Macarca'nın konuşulduğu yerler.
Macarca: Sınıflandırma, Tarih, Alfabe

Sınıflandırma

Macarca Ural dil ailesine mensuptur. Bu aile içerisinde ise Batı Sibirya ile Kuzey Norveç arasında yaşayan kavimlerin konuştukları Fin-Ugor dilleri grubunda yer alır. Çeremisçe, Fince, Estonca, Laponca, Ostyakça, Mordvince, Vogulca, Votyakça, Züryence de bu dil ailesi içinde yer almaktadır. Buna rağmen Fin-Ugor dillerinin gerçek bir Ural dil ailesi alt grubu olup olmadığı tartışmalıdır. Fin-Ugor dilleri içerisinde, Macarca, Hantıca ve Mansice Ugor dillerini oluşturur ve aile içinde birbirlerine en yakın akrabalık ilişkisini gösterirler.

Eski teoriler

Eskiden Macarca Ural dilleri içerisinde daha geniş bir Ural-Altay dil ailesi içerisinde sınıflandırılmış olmasına rağmen, günümüzde genel kabul edilen görüş, Ural dillerinin kendi başına bir genetik aile oluşturduğu, Altay dillerinin ise aralarında akrabalık bulunmadığı ve bu benzerliklerin kültürel difüzyon ve alıntılamalar ile açıklanabileceği yönündedir. Aynı zamanda 18. ve 19. yüzyılda, Macarcanın Ural dilleri yerine Türk dilleri içerisinde sınıflandırılması gerektiğine dair, "Ugor-Türk Savaşı" (Az ugor-török háború) lakaplı akademik tartışmalar meydana gelmiştir, ancak fikir birliği Ugor dilleri üzerinde sağlanmıştır. Macarcanın Türkçeye benzerliğine verilen yaygın bir örnek şu cümledir: A zsebemben sok alma van. Cebimde çok elma var.

Tarih boyunca Çince, Baskça, Ermenice, Eski Mısırca, Etrüskçe, Farsça, İbranice, İngilizce, Hunca, Japonca, Keçuva dili, Magarca, Pelasgce, Sanskritçe, Sümerce, Tibetçe, Yunanca ve diğer 40 dilin de aralarında bulunduğu pek çok dil ile Macarcanın ilişkili olduğu iddia edilmiş olmasına rağmen ana akım dil bilimciler, bu iddiaları sözdebilimsel bulmaktadır.

Tarih

Macarlar yaklaşık M.Ö. 1000 yılında önce bağımsız bir kavim olarak yaşamaya başlamış ve Milat sıralarında Ural dağlarının doğusuna ulaşmışlardır. M.S. 5. yüzyılda Macarlar İç Asya'dan batıya doğru göç eden Türklere katılarak onlarla birlikte Kafkas bölgesine gelmişler ve kesintisiz 500 yıl boyunca da burada Oğuz Türkleri ile birlikte yaşamışlardır.[kaynak belirtilmeli] Macarlar tarihte Onoğurlar ve Ön Bulgarlar ile yakın bir ilişkide bulunmuş ve bu dönemde Macarcaya Oğur dilleri kökenli özellikle de hayvan yetiştiriciliği ve tarımla ilgili yaklaşık 250[kaynak belirtilmeli] kadar sözcük geçmiştir. Bunlara örnek olarak árpa (arpa), búza (buğday), borsó (burçak), gyümölcs (yemiş), szőlő ([kaynak belirtilmeli] Oğurlar, Macarların yazıyla tanışmasında önemli bir rol oynamıştır. Günümüz Macarcasında kullanılan ve Macarcaya Batı Türkçesinden geçen ír (yazmak) ve betű ([kaynak belirtilmeli]

Günümüzdeki yurtları olan Karpatlar Havzası'na 896 yılında yerleşen Macarlar, 1001 yılında Hristiyanlığın kabulünden sonra bulundukları bölgenin etnik karakteri dolayısıyla Eski Kilise Slavcası, Sırp-Hırvatça, Sloven, Çek, Slovak dillerinden de tarım, ekonomi, ev aletleri, din, devlet yönetimine ilişkin birçok sözcük almışlardır. Bu dillerin yanı sıra Türk dilleri ailesinde yer alan Kumanca ve Peçenekçe de 12. ve 13. yüzyıl civarında Macarca üzerinde etkiler bırakmıştır. Macarca ise Rumenceyi etkilemiş olup, Rumencede yer alan söz varlığının yaklaşık %1,5'inin kökeni Macarcaya dayanmaktadır.

Bunun dışında Macar diline Latinceden de özellikle Hristiyanlık, devlet yönetimi, devletlerarası ilişkiler, eğitim ve hukuk alanlarında birçok sözcük girmiştir. Macarcaya en başta Almancadan olmak üzere, İtalyanca ve Fransızca, Arapça ve Farsçadan da birtakım sözcükler girmiştir.

Alfabe

Macarlar kendi dillerine özgü bazı sesleri gösteren işaretleri de ekleyerek Orhun alfabesindeki harflere çok benzeyen harflerden meydana gelen bir tür oyma yazısı kullanmışlardır.[kaynak belirtilmeli] Hristiyanlığı kabul ettikten sonra bu alfabe yerini Latin abecesine bırakmış olmakla birlikte bugünkü Romanya'nın Doğu Erdel bölgesinde oturan bir Macar boyu olan Székely'ler (Sekeller) tarafından yüzyıllar boyunca kullanılmıştır. Modern Macar alfabesi 42 harftir.

Büyük harfler
A Á B C Cs D Dz Dzs E É F G Gy H I Í J K L Ly M N Ny O Ó Ö Ő P Q R S Sz T Ty U Ú Ü Ű V W X Y Z Zs
Küçük harfler
a á b c cs d dz dzs e é f g gy h i í j k l ly m n ny o ó ö ő p q r s sz t ty u ú ü ű v w x y z zs

Macarcaya geçen Türkçe sözcükler

Macarlar gerek bugünkü Kuzey Rusya'da, gerekse Karpatlar havzasında ilişkiye geçtikleri Kumanlar ve Peçeneklerden de Türkçe sözcük almışlardır [bicska (bıçak), boza (boza), koboz (kopuz),anya (ana/anne).

Yaklaşık 150 yıl kadar süren Osmanlı egemenliği döneminde Türkçeden Macarcaya birkaç sözcük girmiştir [Örn: findzsa (fincan), dohány (

Son olarak da hangi dönemde Macarcaya yerleştiği bilinmeyen sözcükler vardır. [Örn.: oroszlán (arslan) ... ]

Konuşulduğu alanlar

Macarca: Sınıflandırma, Tarih, Alfabe 
Macarca konuşulan bölgeler
Ülke Konuşan sayısı
Macaristan 10 milyon (2001 Nüfus sayımı27 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.)
Romanya
(çoğunluk Transilvanya)
1,443,970 (2002 Nüfus sayımı)
Slovakya 520,528 (2001 Nüfus sayımı)
Sırbistan
(çoğunluk Vojvodina)
293,299 (2002 Nüfus sayımı)
Ukrayna
(çoğunluk Zakarpattia)
149,400 (2001 Nüfus sayımı)
Amerika Birleşik Devletleri 117,973 (2000 Nüfus sayımı)
Kanada 75,555 (2001 Nüfus sayımı13 Şubat 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.)
Rusya(Komi lehçesi ile) 70,000
Avusturya
(çoğunluk Burgenland)
22,000
Hırvatistan 16,500
Slovenya 9,240
Toplam 12-13 milyon

Kaynakça

Tags:

Macarca SınıflandırmaMacarca TarihMacarca AlfabeMacarca ya geçen Türkçe sözcüklerMacarca Konuşulduğu alanlarMacarca KaynakçaMacarcaDilDosya:Hu-magyar nyelv.oggHu-magyar nyelv.oggMacaristanRomanyaTransilvanyaUgor dilleriUral dil ailesiVikipedi:Medya destek

🔥 Trending searches on Wiki Türkçe:

Melisa DöngelSakıp SabancıAzra AkınUğur YücelZeki AlasyaKaradağ1991 Türkiye genel seçimleriYüzölçümlerine göre ülkeler listesiI. SüleymanMîsâk-ı MillîTevfik FikretLilitDeizmİskenderKavimler GöçüErman IlıcakŞeyh HamdullahSoğuk SavaşSeks pozisyonlarıHamasDoğu Perinçekİbrahim (Osmanlı padişahı)Semra ÖzalIII. AhmedKanadaUEFAİnci TaneleriGüneş SistemiI. Süleyman BeyYakup Kadri KaraosmanoğluZağanos PaşaBurcu KöksalBarış BoyunOnur TunaTokat'ın ilçeleriİkinci Meşrutiyetİstanbul Büyükşehir Belediye MeclisiThibaut Courtois28 Şubat Süreci1994 Türkiye yerel seçimleriTürkiye demografisiCarlo AncelottiÇirmen MuharebesiCevdet YılmazÇağatay UlusoyRMS TitanicMoğol İmparatorluğuErgenekon DestanıHun İmparatorluğu23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk BayramıHilal AltınbilekÖmer HayyamHasan Âli YücelFernando MusleraAntihistaminikSevr AntlaşmasıKudüsHalkların Eşitlik ve Demokrasi PartisiInstagramKâzım KarabekirDikdörtgenCengiz Han29 Ekim Cumhuriyet BayramıDerya AlaboraKemal KılıçdaroğluHaçlı SeferleriNecmettin ErbakanCumhuriyet Halk Partisi genel başkanları listesiŞiilikOral seksRecep YazıcıoğluSekülerizmReform (tarih)Ertuğrul GaziDîvân-ı HümâyunI. BayezidKürtlerTarkanBeşiktaş (futbol takımı) teknik direktörleri listesi🡆 More