Kuzey İrlanda (İngilizce: Northern Ireland, İrlandaca: Tuaisceart Éireann, İskoçça: Norlin Airlann), İrlanda Adası'nda İrlanda'nın kuzeyinde yer alan Birleşik Krallık'a bağlı özerk ülke.
Northern Ireland Tuaisceart Éireann Norlin Airlann Kuzey İrlanda | |||
|---|---|---|---|
 | |||
| Başkent ve en büyük şehir | Belfast | ||
| Resmî dil(ler) | İngilizce | ||
| Tanınan bölgesel dil(ler) | İrlandaca Ulster İskoçcası | ||
| Etnik gruplar (2021) | %96,6 Beyaz %1,7 Asyalı %0,8 Karışık %0,6 Siyahi %0,2 Diğer %0,1 İrlandalı Gezgin | ||
| Demonim | İrlandalı Kuzey İrlandalı | ||
| Liderler | |||
| Tarihçe | |||
| |||
| Nüfus | |||
• 2021 sayımı | 1,903,100 | ||
| GSYİH (SAGP) | 2018 tahminî | ||
• Toplam | 49 milyar £ | ||
• Kişi başına | 26.000 £ | ||
| Para birimi | Sterlin (GBP) | ||
| Zaman dilimi | UTC+0 (GMT) | ||
• Yaz (YSU) | UTC+1 (BST) | ||
| Trafik akışı | sol | ||
| Telefon kodu | +44 | ||
| İnternet alan adı | .uk | ||
.svg)
Başkenti Belfast'tır. Yüzölçümü 14.139 km² olup İrlanda adasının %16,75'ini nüfus olarak ise 2021'de 1.903.100 yani %27,1'ini oluşturmaktadır.
Kuzey İrlanda olarak bilinen bölge farklı bir tarihe sahiptir. İrlanda Krallığı'na (1541-1800) bağlı olan adanın tümü Londra merkezli, İrlanda ve Büyük Britanya Krallıklarını birleştiren Birlik Kanunu (1800) çerçevesinde 1801 yılında Büyük Britanya ve İrlanda Birleşik Krallığı adıyla birleşik bir Krallık halini almıştır. 20. yüzyılın başlarında birlik yanlısı Sir Edward Carson liderliğindeki Birlikçiler İrlanda'da halkın yerinden yönetimine karşı çıkmıştır. Birlikçiler İrlanda adasının tamamında azınlık olmalarına rağmen Ulster denilen Kuzey İrlanda tarafında büyük bir nüfusa sahiptiler.
2021 resmi sayımına göre ülkenin nüfusu 1.903.100 kişidir. Bu nüfusun % 37,3'ü Protestan (Presbiteryen, İrlanda Kilisesi, Metodist ve diğer Protestan mezhepleri), % 42,3'i ise Roma Katolik Kilisesi'ne bağlıdır.[1] 26 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
2021 resmi sayımına göre Kuzey İrlanda'da yaşayanların ulusal kimlikleri
| Kimlik | 2021 |
|---|---|
| Sadece Britanyalı | 31.9% |
| Sadece İrlandalı | 29.1% |
| Sadece Kuzey İrlandalı | 19.8% |
| Britanyalı ve Kuzey İrlandalı | 8.0% |
| İrlandalı ve Kuzey İrlandalı | 1.8% |
| Britanyalı, İrlandalı ve Kuzey İrlandalı | 1.5% |
| Britanyalı ve İrlandalı | 0.6% |
| İngiliz, İskoç ve Galli | 1.5% |
| Diğer | 6.0% |
Ülkenin en önemli gölleri Büyük Britanya adalarının içinde de en büyük tatlı su kaynağı olan 392 km²'lik alana sahip Lough Neagh, diğer önemli gölü ise Fermanagh Kontluğu sınırları içindeki Lough Erne'dir. Kuzey İrlanda'nın en büyük adası Antrim sahilindeki Rathlin adasıdır. Sperrin Dağları ülkenin Altın ihtiyacının karşılandığı bir bölgedir. Ayrıca Mourne dağları çevresinde de Granit çıkarılmaktadır. Ülkenin en yüksek noktası Mourne dağlarında 848 metre yüksekliğindeki Slieve Donard'dır.
Kuzey İrlanda'nın tamamında ılıman deniz iklimi etkisini gösterir.
En yüksek sıcaklık: 30.8 °C (87.4 °F) Knockarevan, Garrison yakınları, Fermanagh kontluğu 30 Haziran 1976 ve Belfast'ta 12 Temmuz 1983.
En düşük sıcaklık: -17.5 °C (0.5 °F) Magherally, Banbridge yakınları, Down Kontluğu 1 Ocak 1979.
Kuzey İrlanda altı kontluğa ayrılmıştır:
Kuzey İrlanda'da beş kent idari olarak şehir statüsündedir:
Birlik yanlıları tarafından verilen isimler:
Cumhuriyetçiler tarafından verilen isimler:
Diğer Gruplar tarafından verilen isimler:
Kuzey İrlanda ekonomisi Birleşik Krallığı oluşturan diğer dört bölge içinde en kötü durumda olanıdır. Buna rağmen ülke ekonomisi gelişmiştir ve geleneksel olarak endüstriyel sanayine bağımlıdır. Özellikle gemi inşası ve tekstil önemli bir yer tutar.
Kuzey İrlanda'da üç dil konuşulmaktadır: İngilizce, İrlandaca ve Ulster Scots dili.
Kuzey İrlanda'da konuşulan İngilizce, İngiltere'nin West Midlands ve İskoçya'dan gelen göçmenlerin konuştuğu aksana benzeyen Mid Ulster lehçesidir. Kuzey İrlanda halkının yaklaşık % 100'ü tarafından günlük yaşamda kullanılmaktadır.
İrlanda dilinin kullanımı Birlik yanlılarının engellemesine rağmen Katolik/Cumhuriyetçi nüfus tarafından desteklenmektedir. Belfast'ın Katolik mahallelerinde İrlandaca işaret ve yazılar yollarda kullanılmaktadır. Son yapılan araştırmalarda nüfusun %14'ünün İrlandacayı bildiğini; ancak sadece %1'inin anadili olarak kullandığını göstermiştir.
Ulster Scots dili İskoçya'da konuşulan Scots dilinin bir lehçesidir. Kuzey İrlanda nüfusunun %2'si tarafından konuşulmaktadır.
This article uses material from the Wikipedia Türkçe article Kuzey İrlanda, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Aksi belirtilmedikçe içeriğin kullanımı CC BY-SA 4.0 lisansı kapsamında uygundur. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Türkçe (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.
