İstatistik alanında ve araştırma tasarımında, bir endeks bileşik istatistiktir bireysel veri noktalarından oluşan temsili bir gruptaki değişikliklerin bir ölçüsüdür başka bir deyişle birden fazla göstergeyi toplayan bileşik ölçüdür.
Bileşik göstergeler olarak da adlandırılan bu dizinler, belirli gözlemleri özetler ve de sıralar.
Sosyal bilimler ve sürdürülebilirlik alanında bulunan birçok veri, Cinsiyet Uçurumu Endeksi, İnsani Gelişme Endeksi veya Dow Jones Endüstriyel Ortalama gibi çeşitli endekslerle temsil edilmektedir. Joseph Stiglitz, Amartya Sen ve Jean-Paul Fitoussi'nin 2009'da kaleme aldığı 'Ekonomik Performansın ve Sosyal İlerlemenin Ölçülmesine ilişkin Komisyon Raporu', bu önlemlerin son yıllarda üç nedenden dolayı dramatik bir büyüme yaşadığını gösteriyor. Bu üç nedeni şu şekilde belirtebiliriz:
Earl Babbie'ye göre, indekslerdeki maddeler, buna karşı bazı nedenler olmadıkça, genellikle eşit olarak ağırlıklandırılır (örneğin, iki öğe, bir değişkenin temelde aynı yönünü yansıtıyorsa, her birinin ağırlığı 0,5 olabilir).
Aynı yazara göre, maddelerin oluşturulması dört adımdan oluşmaktadır. İlk olarak, maddeler içerik geçerliliğine, tek boyutluluğuna, bir boyutun ölçüleceği özgüllük derecesine ve varyans miktarlarına göre seçilmelidir. Öğeler ampirik olarak birbirleriyle ilişkili olmalıdır, bu da onların çok değişkenli ilişkilerinin incelenmesinin ikinci adımına götürür. Üçüncüsü, maddeler için puan aralıklarının ve ağırlıklarının belirlenmesini içeren dizin puanları tasarlanır. Son olarak, yapılarında kullanılmayan ölçülen değişkenle ilgili göstergeleri tahmin edip edemeyeceklerinin test edilmesini içeren indeksler doğrulanmalıdır.
2008'de OECD - Avrupa Komisyonu'nun Ortak Araştırma Merkezi- tarafından ortaklaşa bileşik göstergelerin (CI'ler) oluşturulmasına yönelik bir kitap yayınlandı. OECD üst düzey istatistik komitesi tarafından resmi olarak onaylanan el kitabı, bir dizin geliştirmek için tekrarlanan on adımı açıklıyor:
Listede önerildiği gibi, bileşik bir gösterge oluşturmak için birçok modelleme seçeneğine ihtiyaç duyulur ve bu da kullanımlarını tartışmalı hale getirir. Ağırlıkların atanması ve doğrulanması gibi hassas bir konu, örneğin içinde tartışılmaktadır. Bileşik göstergelerin doğasına dair sosyolojik bir okuma, bu önlemleri üç hareketin kesişim noktasında gören Paul-Marie Boulanger tarafından sunulmaktadır:
Boulanger'ın sonraki çalışmasında, farklı ilerleme ölçümlerinin nasıl alınacağını veya alınmayacağını araştırmak adına Niklas Luhmann'ın sosyal sistem teorileri ışığında bileşik göstergeleri analiz etmektedir.
Ayrıca bakabileceğiniz başlıklar:
This article uses material from the Wikipedia Türkçe article Gösterge (istatistik), which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Aksi belirtilmedikçe içeriğin kullanımı CC BY-SA 4.0 lisansı kapsamında uygundur. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Türkçe (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.