Federal Güvenlik Servisi: Rusya ulusal istihbarat teşkilatı

3 Nisan 1995 tarihinde Federal Karşı İstihbarat Servisi'nin yerini almış olup Sovyetler Birliği dönemindeki KGB'nin baş halefidir. Federal Güvenlik Servisi, karşı istihbarat, iç güvenlik ve sınır güvenliği, terörle mücadele, diğer bazı ciddi organize suçlar ile mücadele ve federal yasa ihlallerini araştırmaktan sorumludur ve doğrudan Rusya Devlet Başkanı'na karşı sorumludur. Karargâhı, Kuznetski Most Caddesi üzerinde yer almaktadır.

Federal Güvenlik Servisi (FSB)

Федеральная служба безопасности (ФСБ)
FSB bayrağı
FSB arması
Federal Güvenlik Servisi'nin Moskova'daki karargâhı
Genel bilgiler
Kuruluş tarihi	3 Nisan 1995
Önceki kurumlar	KGB MBR FSK
Bağlılığı	Rusya Devlet Başkanı
Adres	Moskova, Rusya
Yönetici(ler)	Orgeneral Aleksandr Bortnikov, Genel müdür
Web sitesi	www.fsb.ru

Kurum, Sovyetler Birliği dönemindeki KGB'nin yerini alan kurumlardan biri olup önceden Federal Karşı İstihbarat Servisi olarak bilinirdi. Devlet başkanı Boris Yeltsin tarafından 3 Nisan 1995 tarihinde Federal Meclis'in her iki kanadından da geçip yasalaşan FSK'nın yeniden yapılanması ve genişlemesiyle ilgili kanun maddesi yürürlüğe kondu.

2003 yılında FSB'nin sorumlulukları, daha önce bağımsız olan Sınır Muhafaza Servisi ile eski Federal Hükûmet İletişim ve Bilgi Ajansı'nın (FAPSI) büyük bir bölümünün birleştirilmesiyle genişletildi.

Casusluk görevlerini Dış İstihbarat Servisi (eski KGB Birinci Baş Müdürlüğü) üzerine aldığı için FSB daha çok iç işler ile ilgilenir. Ancak FSB ayrıca yurt dışında elektronik dinlemeleri yürüten FAPSI ile sınır güvenliğinden sorumlu Sınır Muhafaza Servisi diye adlandırılan iki alt kuruma da sahiptir. İlaveten FSB, son kabul edilen terörle mücadele yasasına uygun olarak eski Sovyet cumhuriyetlerinde serbestçe operasyon yapabilir, eğer devlet başkanı emir verirse dünyanın herhangi bir bölgesinde askeri terörle mücadele harekâtları yürütebilir. Rusya'daki bütün kolluk ve istihbarat daireleri gerektiğinde FSB'nin kılavuzluğunda çalışır. Örnek olarak, GRU, Spetsnaz ve Rusya İçişleri Bakanlığı'nın İç Birlikleri Çeçenistan'da FSB ile birlikte çalışırlar.

FSB Rusya devletinin iç güvenliğinden, karşı casusluktan ve organize suçlardan, terörizmle ve uyuşturucu kaçakçılığı ile mücadeleden sorumludur. Ancak, tenkitçiler iç muhalefeti bastırmakla uğraştığını, Rusya'nın nüfusunun tamamını topyekûn denetim altına almaya çalıştığını, siyasi olayları eskiden KGB'nin yaptığı şekilde etkilemeye çalıştığını iddia ederler. Bu amaçlarına ulaşabilmek için FSB'nin kitlesel dinleme ve gözetleme yaptığı, aralarında yanlış bilgi vermenin, devlet denetimindeki kitlesel medyada propaganda yapmanın, araştırmacı gazetecileri, aykırı fikirdekileri ve muhalif siyasetçileri provoke edilmesinin ve baskı altında tutulmasının da bulunduğu çeşitli aktif tedbirlere başvurduğu söylenir. Terörizmle mücadelede toplumun ilgisini çekmek ve onayını almak için teröristlerce gerçekleştirilen vahşet görüntüleri kurumun internet sitelerinde yayınlanması da propagandanın örneklerindendir.

FSB, İç Kuvvetler birliğini, spetsnaz ve çok geniş bir sivil bilgi toplama ağını kumanda etmektedir. 2006 yılında bütçesinin yaklaşık %40 arttığı rapor edilse de FSB'nin personel sayısı ve bütçesi kanunen devlet sırrıdır. 1992 yılında Rusya'da Çeka'ların sayısının aşağı yukarı 500.000 kişi olduğu tahmin edilmekteydi.

Eleştirenler, FSB'nin diğer ülkelerdeki ayrı yapılanmalar altında faaliyet gösteren bütün iç güvenlik ve istihbarat kuvvetlerinin görevlerini üstlendiğini, sadece bir emniyet ve istihbarat teşkilatı değil aynı zamanda eski KGB gibi bir siyasi güç hâline geldiğini iddia ederler.

2004 yılındaki bir kararname ile yeni yapısına kavuşan FSB'de zaman içinde gerçekleşen reformlar esas olarak anayasal düzenin korunması ve teröre karşı mücadele departmanında yapılmıştır. FSB'nin kurumsal yapısı içinde yer alan bazı servisler arasında şunlar yer alır:

1. Karşı istihbarat servisi
2. İdari Servis
3. Ekonomik Güvenlik Servisi
4. Kontrol Servisi
5. Faaliyet Destek Servisi