2014 Türkiye Cumhurbaşkanlığı Seçimi: Türkiye'nin 12. cumhurbaşkanını belirleyen seçim

cumhurbaşkanını belirlemek için 10 Ağustos 2014 tarihinde yapılan seçim. Türkiye Cumhuriyeti tarihinde cumhurbaşkanının doğrudan halk oyuyla seçildiği ilk seçimdir.

‹ 2007 •  • 2018 ›
2014 Türkiye cumhurbaşkanlığı seçimi
10 Ağustos 2014
Katılım oranı: %74,13
	Recep Tayyip Erdoğan – AK Parti
	Aldığı oy			21.000.143
	51,79 %
	Ekmeleddin İhsanoğlu – CHP, MHP
	Aldığı oy			15.587.720
	38,44 %
	Selahattin Demirtaş – HDP
	Aldığı oy			3.958.048
	9,76 %
Harita
İllere göre kazanan adayları gösteren harita
55 İl   Erdoğan						15 İl   İhsanoğlu
11 İl   Demirtaş
Türkiye Cumhuriyeti cumhurbaşkanı
Önceki Abdullah Gül Bağımsız Seçilen Recep Tayyip Erdoğan Adalet ve Kalkınma Partisi

Seçim Recep Tayyip Erdoğan'ın, 10 Ağustos 2014 tarihinde düzenlenen ilk turda cumhurbaşkanı seçilmesiyle sonlanmıştır. Seçim tarihi, Yüksek Seçim Kurulu tarafından ilk turu 10 Ağustos 2014 Pazar günü, seçimin ikinci tura kalması durumunda ise ikinci oylama 24 Ağustos 2014 Pazar günü olarak belirlendi. Yurt dışında yaşayan Türkler için bulundukları ülkede oy kullanma tarihleri ilk tur için 31 Temmuz-3 Ağustos 2014, ikinci tur seçimi ise 17-20 Ağustos 2014 olarak açıklandı.

2007 anayasa değişikliği referandumu sonucu gerçekleşen değişiklikle, Türkiye Cumhuriyeti Siyasi Tarihi'nde ilk kez bir cumhurbaşkanı doğrudan halk oylaması ile bu seçimde seçildi. Kabul edilen değişikliklerden diğerleri ise, cumhurbaşkanının görev süresinin yedi yıldan beş yıla indirilmesi ve bir kişinin en fazla iki defa bu göreve seçilebilmesiydi.

Ancak, 28 Ağustos 2007 tarihinde yedi yıllık bir dönem için Türkiye'nin 11. Cumhurbaşkanı olarak seçilen Abdullah Gül'ün görev süresi ve dolayısıyla bir sonraki seçimin tarihi, 21 Ekim 2007 tarihinde düzenlenen referandumda kabul edilen anayasa değişikliği nedeniyle tartışmalı hale gelmişti. Anayasa Mahkemesi, 15 Haziran 2012 tarihinde, Cumhuriyet Halk Partisi tarafından, 6271 sayılı kanunun bazı hükümlerinin iptali istemiyle açılan davayı esastan karara bağladı. Yüksek Mahkeme, Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün görev süresinin 7 yıl olduğuna ve ikinci kez aday olabileceğine karar verdi.

 

Erdoğan'ın kampanyasında kullandığı seçim logosu

 

İhsanoğlu'nun kampanyasında kullandığı seçim logosu

 

Demirtaş'ın kampanyasında kullandığı seçim logosu

Adaylar için kırk yaşını doldurmuş ve yükseköğrenim yapmış Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) üyeleri veya bu niteliklere ve milletvekili seçilme yeterliğine sahip Türk vatandaşı olma şartı arandı.

Cumhurbaşkanlığına TBMM üyeleri içinden veya Meclis dışından aday gösterilebilmesi en az yirmi milletvekilinin yazılı teklifiyle mümkün oldu. Her bir milletvekili ancak bir aday için teklifte bulunabildi.

2011 genel seçimlerinde, aldıkları geçerli oylar toplamı birlikte hesaplandığında, yüzde onu geçen siyasi partiler ortak aday gösterebildi. Her bir siyasi parti ancak bir aday için teklifte bulunabildi.

16 Haziran 2014 tarihinde Cumhuriyet Halk Partisi lideri Kemal Kılıçdaroğlu ve Milliyetçi Hareket Partisi lideri Devlet Bahçeli TBMM'de düzenledikleri ortak basın toplantısıyla Ekmeleddin İhsanoğlu'nu çatı aday olarak göstereceklerini açıkladılar.

30 Haziran 2014 tarihinde ise, Halkların Demokratik Partisi (HDP) tarafından düzenlenen basın toplantısı ile partinin cumhurbaşkanı adayının HDP Eşbaşkanı Selahattin Demirtaş olduğu açıklandı.

1 Temmuz 2014 tarihinde Adalet ve Kalkınma Partisi'nin cumhurbaşkanı adayının AK Parti Genel Başkanı ve Başbakan Recep Tayyip Erdoğan olduğu açıklandı.

Genel oyla yapılan seçimde, geçerli oyların salt çoğunluğunu (yüzde 50+1 oy) alan aday Cumhurbaşkanı seçilmiş sayıldı. İlk oylamada bu çoğunluğun sağlanamaması hâlinde, bu oylamayı izleyen ikinci pazar günü (24 Ağustos 2014) ikinci oylamanın yapılması kararlaştırıldı. Bu oylamaya, ilk oylamada en çok oy almış olan iki adayın katılması ve geçerli oyların çoğunluğunu alan adayın Cumhurbaşkanı seçilmiş olacağı açıklandı.

İkinci oylamaya katılmaya hak kazanan adaylardan birinin ölümü veya seçilme yeterliğini kaybetmesi hâlinde, ikinci oylama, boşalan adaylığın birinci oylamadaki sıraya göre ikame edilmesi suretiyle yapılacağı ve bunların dışındaki sebeplerle boşalma olması hâlinde ikame yoluna gidilmeyeceği belirtildi.

YSK, oylamalara tek adayla gidilmesi hâlinde, oylama referandum şeklinde yapılacağını ve adayın geçerli oyların çoğunluğunu alması hâlinde Cumhurbaşkanı seçilmiş olacağını belirledi. Oylamada, adayın geçerli oyların çoğunluğunu alamaması hâlinde seçim yenilenebilecekti.

Yeni seçilen Cumhurbaşkanı göreve başlayıncaya kadar görev süresi dolan Cumhurbaşkanı Abdullah Gül görevine devam etti. Cumhurbaşkanı seçilen adayın, varsa partisi ile ilişiği ve Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeliği sona erdi.

 

Yüksek Seçim Kurulu (YSK) Başkanı Sadi Güven 6 Mayıs 2014 günü yaptığı açıklamada, Cumhurbaşkanlığı seçim sürecinin 29 Haziran 2014 Pazar günü başlayacağını, aynı gün adaylık başvurularının da başlayacağını ve başvuruların 3 Temmuz 2014 Perşembe günü saat 17.00'ye kadar devam edeceğini söyledi.

Cumhurbaşkanı geçici aday listeleri 8 Temmuz 2014 Salı günü, kesin aday listeleri ise 11 Temmuz 2014 Cuma günü Resmî Gazete'de yayımlandı, kesin aday listelerinin Resmi Gazete'de yayımlanmasıyla birlikte propaganda dönemi başlamış oldu.

2 Temmuz 2014 tarihinde askıya çıkan seçmen listeleri için itiraz süresi 9 Temmuz'da sona erdi. Cumhurbaşkanı seçiminde, bir sandık bölgesindeki seçmen sayısı ise 400 olarak belirlendi. Yüksek Seçim Kurulu seçimde kullanılacak oy pusulalarında adayların fotoğraflarının yer alacağını açıkladı.

Cumhurbaşkanlığı seçiminin yurt içinde yapılacak ilk oylamasının tarihi 10 Ağustos 2014, seçimin ikinci oylamaya kalması durumunda ise bu oylamanın tarihi, ilk oylamayı izleyen ikinci pazar günü olan 24 Ağustos 2014 olarak belirlendi. 10 Ağustos 2014 tarihinde gerçekleştirilen yurt içi oy verme işleminin başlangıç ve bitiş saatleri tüm Türkiye için 08.00 ile 17.00 olarak belirlendi.

25 Temmuz 2014 Cuma günü 17.00 itibarı ile yurt dışı yerleşik Türk vatandaşları için gümrük kapılarında oy verme işlemi başladı. Oy verme işlemi 10 Ağustos 2014 tarihine kadar sürdü.

 

İlk kez bu seçimde uygulanmaya başlanan yurt dışında yaşayan Türk vatandaşları için bulundukları ülkelerde oy kullanma tarihleri ise, ilk oylama için 31 Temmuz - 3 Ağustos 2014, seçimin ikinci oylamaya kalması durumunda ise, 17 - 20 Ağustos 2014 olarak belirlendi. Yurt dışı oy verme süreci 31 Temmuz 2014 günü Avustralya'da yerel saat ile 8.00'da başladı.

Yurt dışında oy verme işlemleri 500'den fazla seçmenin yaşadığı 54 ülkede kurulan seçim merkezlerinde yapıldı. Yurt dışında oy kullanabilecek toplam seçmen sayısının 2 milyon 790 bin 408 kişi olduğu açıklandı. En çok seçmenin kayıtlı olduğu ülke 1 milyon 391 bin 704 kişi ile Almanya olurken, en fazla seçmenin kayıtlı olduğu seçim merkezi ise 257 bin 149 kişi ile Düsseldorf olmuştur. Düsseldorf'ta kayıtlı seçmen sayısı Türkiye'ki Amasya, Artvin, Bilecik, Erzincan, Kırşehir, Muş, Niğde, Rize, Sinop, Tunceli, Uşak gibi birçok ilin merkez ilçe ve köylerindeki seçmen sayısından fazla oldu. Yurt dışında oy kullanımı 3 Ağustos 2014 tarihinde sona erdi. Seçimlerin yaz aylarına gelmiş olmasından dolayı seçim merkezlerindeki katılım beklenenden düşük kaldı. Bazı ülkelerdeki katılım sayıları şöyle gerçekleşmiştir; Almanya'da 1 milyon 400 bin seçmenden 113 bin 606'sı, Hollanda'da ise 240 bin Türk'ten 17 bin 295'i, Belçika'da 127 bin 518 seçmenden 8 bin 66'sı, İtalya'da 13 bin seçmenden bin 30'u, Polonya'da Bin 770 seçmenden 234'ü, Yunanistan'da 10 bin kişiden 412'si, Katar'da 2 bin 212 seçmenden 308'i, Danimarka'da 30 bin seçmenden bin 60'ı, Azerbaycan'da 6 bin 305 seçmenden 947'si, Kırgızistan'da Bin 400 seçmeden 263'ü, Kazakistan'da 4 bin seçmenden 520'si oylarını kullanmışlardır. Bu rakamlar sonucunda yurt dışında oy kullananların sayısı yaklaşık olarak 232 bin olarak açıklanmıştır.

Bağışlar

9 Ağustos 2014 tarihli toplam seçim bağışı miktarları aşağıdaki gibidir:

 

Cumhurbaşkanlığı seçiminin ilk turunda, yurt içi (normal ve cezaevleri), gümrük ve yurt dışında kayıtlı 55.692.841 seçmenden 41.283.627'si sandık başına gitti. Katılım oranının yüzde 74,13 olarak gerçekleştiği seçimlerde kullanılan oylardan 40.545.911'i (yüzde 98,21) geçerli sayılırken, 737.716'sı (yüzde 1.78'i) geçersiz sayıldı.

Aldığı 21.000.143 oyla geçerli oyların %51,79'unu elde eden Recep Tayyip Erdoğan Türkiye Cumhuriyeti'nin 12. Cumhurbaşkanı seçildi. Diğer adaylardan Ekmeleddin İhsanoğlu 15.587.720 oyla %38,44, Selahattin Demirtaş ise 3.958.048 oyla %9,76 oranında oy aldı.

81 ilden 54'ünde Recep Tayyip Erdoğan, 16'sında Ekmeleddin İhsanoğlu ve 11'inde de Selahattin Demirtaş seçimi birinci sırada bitirdi. Erdoğan yüzde 80,57 oranıyla Rize'de, İhsanoğlu yüzde 67,94 oranıyla Kırklareli'de, Demirtaş da yüzde 83,17 oranıyla Şırnak'ta en yüksek oy oranına erişti. 970 ilçeden 663'ünde Erdoğan, 230'unda İhsanoğlu ve 77'sinde Demirtaş seçimi birinci sırada bitirdi.

Yüksek Seçim Kurulu (YSK) Başkanı Sadi Güven, 15 Ağustos 2014 tarihinde düzenlediği basın toplantısıyla oyların salt çoğunluğunu alan Recep Tayyip Erdoğan'ın 12. Cumhurbaşkanı seçildiğini açıkladı ve aynı gün içinde Erdoğan'ın mazbatasını TBMM Başkanı Cemil Çiçek'e iletti.

 

27 Ağustos 2014'te Ankara'da düzenlenen Adalet ve Kalkınma Partisi 1. Olağanüstü Kongresi'nde, cumhurbaşkanlığına seçilen Recep Tayyip Erdoğan'ın yerine partinin genel başkanlığına Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu seçildi. Davutoğlu, ertesi gün yemin ederek cumhurbaşkanlığı görevine başlayan ve başbakanlığa sona eren Erdoğan tarafından 29 Ağustos günü hükûmeti kurmakla görevlendirildi.

Recep Tayyip Erdoğan, 28 Ağustos 2014 tarihinde Cumhurbaşkanı mazbatasını, TBMM Başkanı Cemil Çiçek'ten aldıktan sonra TBMM Genel Kurulu'nda yemin ederek, görevine resmen başladı. Yemin töreninin ardından Anıtkabir'i ziyaret eden Erdoğan, burada düzenlenen törenin ardından, Çankaya Köşkü'nde gerçekleştirilen devir teslim töreniyle görevi Abdullah Gül'den devraldı.

Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) 25 Ağustos 2014 tarihinde, cumhurbaşkanı seçilen Recep Tayyip Erdoğan’ın, seçilmesinin ilan edilmesinden itibaren Başbakanlık ve Adalet ve Kalkınma Partisi Genel Başkanlığı’ndan istifa etmeyip bu görevleri devam ettirmesi nedeni ile etkili başvuru, adil yargılanma ile seçme ve seçilme haklarının ihlal edildiğini ileri sürerek Anayasa Mahkemesi’ne başvurdu. Anayasa Mahkemesi'nin, 9 Eylül 2014 tarihinde açıklanan kararında, başvurucuların, ihlale neden olduğunu ileri sürdükleri hususlardan mağdur olmadıklarını vurgulayarak, başvurunun diğer kabul edilebilirlik koşulları incelenmeksizin ‘kişi yönünden yetkisizlik’ nedeni ile kabul edilemez olduğuna oy birliğiyle karar verildiği açıklandı.

Üç adayın oylarının dağılımı aşağıdaki gibidir:

Genel sonuçlar

İllere göre sonuçlar

Aşağıda, belirtilen illerin, belirtilen ilçeleri (normal ve cezaevi) ile gümrük ve yurt dışında kullanılan oylar sonucunda oluşan 2014 Türkiye cumhurbaşkanlığı seçim sonuçları yer almaktadır;