Ruslar
Ruslar (rus.
русские, russkiýe) — gündogar ýewropada ýaşaýan gündogar slawýan etnik toparyna degişli bir milletdir. Ruslaryň aglaba bölegi şu wagtky Russiýa Federasiýasynyň çäginde ýaşaýar. Beýleki uly bir bölegi bolsa öňki söwet döwletleriniň çäklerinde ýaşaýarlar. Ýene-de beýleki bir uly topary bolsa Birleşen ştatlarda, Germaniýa, Kanada we Ysraýyl döwletlerinde ýaşaýarlar. Ruslar ýewropada ilat sany boýunça iň köp adamly milletdir.
| Jemi ilat sany | |
|---|---|
| c. 130 – c. 150 million | |
| Sebitler we ilat sanlary | |
 Russiýa | 111,016,896 (2010) |
 Ukraina | 8,334,141 (2001 sanawy) |
 Gazagystan | 3,793,764 (2009 sanawy) |
 Germaniýa (Rus ýewreýleri we rus nemesleri sanawyň içinde) | 3,500,000 (2013 takmyny) |
 ABŞ (Rus ýewreýleri we rus nemesleri sanawyň içinde) | 499,862 |
| Gazagystan | 3,072,756 (2009 sanawy) |
 Özbegistan | 1,199,015 (2000 çaklamasy) |
 Ysraýyl (Söwet asylly ýewreýler hem sanawyň içinde) | 894,800 (2016) |
 Braziliýa (ata babalary rus ýewreýi bolanlar hem sanawyň içinde) | 800,000 |
 Belarusiýa | 785,084 (2009 sanawy) |
 Kanada(ata babalary rus bolanlar) | 622,445 (2016) |
 Gyrgyzystan | 419,600 (2009) |
 Latwiýa | 398,549 (2017) |
 Moldowa | 369,488 (2004) |
 Estoniýa | 328,864 (2018) |
 Türkmenistan | 297,319 (2000) |
 Fransiýa (Rus raýatlary) | 200,000 - 500,000 |
 Litwa | 129,797 (2017) |
 Azerbaýjan | 119,300 (2009) |
| Diller | |
| Rusça | |
| Din | |
| Agalaba bölegi Ortadoks hristiýany | |
| Baglanyşyk etnik milletler | |
| beýleki Gündogar slawýanlar (Belaruslar weUkrainler), günorta slawýanlar (Bulgarlar, Serbler, Çernogorlar(garadaglylar)) | |
Ruslar köp däpleri we medeniýetleri gündogar slawýan halkarynyň aýratyn hem Belaruslaryň we Ukrainlaryň däplerine we medeniýetlerine meňzeýär. Olaryň aglaba bölegi din hökmünde Ortodoks hristiýançylygyna ynanýarlar. Rus dili Russiýanyň, Belarusiýanyň, Gazagystanyň, Gyrgyzystanyň we Täjigistanyň resmi dilidir. Käbir öňki söwet döwletlerinde ikinji dil hökmünde gürlenilýär.
İlaty
2010-njy ýylyň hasabyna göra dünýäde 129 million ruslar ýaşaýar. Olaryň 86% Russiýada , 11.5% GDA döwletlerinde we Baltika döwletlerinde , 2.5% bolsa dünýäniň beýleki ýurtlarynda ýaşaýarlar.
Diaspora(bölünişik)
Rus halkynyň käbir bölegi Rus imperiýasy we Sowet Saýuzy wagtlarynda oturumly ýerlerinden göçmeli edilýärler.
1917-nji ýylda oktýabr rewolýusiýasy we halk gozgolaňlaryndan soňra köp ruslar Bolşewik režimi astynda öz ýerlerinden göçmeli edilýärler. Millionlap adamlar bosgun ýagdaýyna düşýärler. Köp ak emigrantlar Aklaryň hereketine gatnaşany üçin gaçyp gidýärler we beýleki käbir ruslar täze režime görä öňki söwet döwletlerine göçmeli edilýärler.
Russiýadan daşarda ýaşaýan ruslaryň aglaba bölegi öňki sowet döwletlerinde(Ukraina (8 million), Gazagystan (3.8 million), belarusiýa (785,000), Latwiýa (520,000) Özbegistan (650,000) we Gyrgyzystan (419,000)) ýaşaýarlar.
Galareýa
-
Gündogar Slawýan adamlary we halkary, 8-nji -9-njy asyrlar -
Kiýew ruslary şalygynyň mülkleri, 1220-1240. -
Russiýanyň Arktik kenar çyzygy Ak deňizden Bering bogazyna çenli ýeri Pomorlar tarapyndan açyldy we şol ýerlere ýerleşdiler -
Uralda ýaşaýan Rus Kaganowlaryň maşgalasyndaky 3 agzanyň suratlary, 1910. Surata düşüren Sergeý Prokudin-Gorsky
Salgylanmalar
This article uses material from the Wikipedia Türkmen article Ruslar, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Başga görkezilmedik bolsa, mazmun CC BY-SA 4.0 esasynda elýeterlidir. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Türkmen (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.